Cơ hội với “vàng đen”

	Động lực và triển vọng cổ phiếu ngành dược
	Cơ hội đầu tư cổ phiếu DN thép rộng mở?
	BIDV hỗ trợ ngành than tỉnh Quảng Ninh 5 tỷ đồng khắc phục thiệt hại do mưa lũ

Sau những ngày nhùng nhằng cuối tháng 10 khi giá than tăng mạnh, cổ phiếu ngành than đã có cú bật ngoạn mục trong hai tuần gần đây sau thông tin điều chỉnh giá than của Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (Vinacomin - TKV) với mức giá tăng từ 19% đến hơn 43% chỉ trong vòng 10 ngày (từ 4/11 đến 14/11) và có một chút điều chỉnh giảm nhẹ những phiên sau.

Ví như CTCP Than Cọc Sáu – Vinacomin (TC6) giá cổ phiếu này đã tăng một mạch từ 4.600 đồng/cổ phiếu (ngày 4/11/2016) lên 6.600 đồng (ngày 14/11/2016). Cùng khoảng thời gian này, cổ phiếu CTCP Than Núi Béo (NBC) tăng 39% lên 8.900 đồng/cổ phiếu; cổ phiếu CTCP Than Hà Tu (THT) tăng tới 43,6% lên 7.900 đồng/ cổ phiếu. Mức tăng thấp hơn thuộc về Than Cao Sơn đạt 6.200 đồng/ cổ phiếu tăng 19%; Than Đèo Nai tăng 21% lên 6.200 đồng/ cổ phiếu.

Ảnh minh họa

Kỳ vọng ngành than đến từ việc giá than phục hồi đáng kể sau 9 năm suy giảm kể từ cuộc khủng hoảng 2008 đã kéo giá than giảm tới 75% và giảm dần đều cho đến hết năm 2015. Tính đến tháng 11/2016, giá than đã tăng tới 112% so với đầu năm. Đợt tăng giá mạnh mẽ của than đá năm 2016 được bắt nguồn một phần từ nhu cầu nhập khẩu của Trung Quốc tăng vọt 17% sau khi nước này ban hành chính sách hạn chế mở cửa mỏ than giữa năm 2015.

Nguyên nhân thứ 2 là từ kỳ vọng chính sách tân Tổng thống Hoa Kỳ. Trong các phát ngôn tranh cử của mình, tân Tổng thống Hoa Kỳ có nhắc tới việc sẽ khiến các công ty than của quốc gia này mạnh mẽ trở lại. Điều này đem lại hy vọng lớn cho các nhà sản xuất than tại Hoa Kỳ. Ngay sau ngày có kết quả bầu cử, giá than đã có phiên tăng mạnh gần 20% trong ngày 10/11.

Với ngành than trong nước cũng đang có sự đổi ngôi từ một nước xuất khẩu sang nhập khẩu than, Việt Nam từ vị thế là quốc gia xuất khẩu than lớn với quy mô trên 25 triệu tấn năm 2009, đã chuyển sang nhập khẩu hơn 10 triệu tấn than chỉ trong 9 tháng 2016.

Cụ thể, nhập khẩu than đá trong 9 tháng đầu năm 2016 tăng mạnh 147,6% về lượng và 82,1% về trị giá, với hơn 10,51 triệu tấn, trị giá 655 triệu USD. Cân đối cung cầu về than của kinh tế Việt Nam sẽ tiếp tục thiếu hụt nghiêm trọng trong những năm sắp tới từ cầu của các nhà máy nhiệt điện. Bộ Công Thương đã ước tính nhu cầu nhập khẩu than của Việt Nam đến năm 2020 khoảng 35 triệu tấn; năm 2025 khoảng 80 triệu tấn, năm 2030 khoảng 135 triệu tấn.

Những khoảng trống thị trường khá lớn, song ngành than trong nước cũng đang đối mặt với những thách thức phát triển khi trữ lượng các mỏ lộ thiên đã dần cạn. Việc khai thác hầm lò sâu khiến chi phí khai thác với hệ số bóc đất tăng khoảng 3 lần so với khai mỏ lộ thiên dẫn đến giá than kém cạnh tranh. Thêm vào đó là hoạt động của ngành khai thác có tính mùa vụ và chịu tác động của thời tiết.

Cùng với đó là những đặc trưng riêng của các công ty Việt Nam với các mỏ than hiện vẫn thuộc quyền sở hữu Nhà nước do Vinacomin quản lý khai thác. Vì vậy, chỉ tiêu về sản lượng, giá mua sẽ do Vinacomin giao cho các công ty và nếu thực hiện đúng theo kế hoạch sẽ nhận một mức biên lợi nhuận cố định (thường 3% doanh thu).

Cơ chế này sẽ giúp các DN than không phải chịu rủi ro giá giảm, cũng như các mức thuế và phí với ngành than luôn cao và có xu hướng tăng. Tuy nhiên, khi giá than tăng, các DN than cũng không thể hưởng lợi ngay mà phải chờ điều chỉnh giá bán vào năm sau.

Cơ hội cho các DN ngành than ngoài hưởng lợi về giá còn được CTCK BIDV (BSC) chỉ ra: các công ty con vẫn sẽ được hưởng lợi khi quy mô doanh thu tăng trưởng do sản lượng tăng hoặc do chi phí khai thác tăng khi chuyển từ lộ thiên sang khai thác hầm lò làm tăng giá bán. Việc chủ động tiết kiệm chi phí và nâng cao năng suất cũng giúp các DN gia tăng lợi nhuận.

Ví như NBC dù đến hết năm 2018 trữ lượng khai thác lộ thiên hết, song hệ số bóc thấp nhất trong các DN khai thác lộ thiên, giúp giá thành khai thác của công ty thuộc nhóm thấp nhất tập đoàn. Đây có thể là một lợi thế khi tập đoàn sẽ ưu tiên giao sản lượng nhiều hơn cho công ty có chi phí khai thác thấp.

Cùng với đó than hầm lò sẽ bắt đầu được khai thác từ 2017 với trữ lượng than hầm lò ước tính đạt 28 triệu tấn, công suất khai thác sau khi hoàn thành sẽ là 2 triệu tấn/năm. Hay với CTCP Than Hà Tu lợi thế quy mô thấy rõ khi đây là một trong số ít các đơn vị có sản lượng than tiêu thụ 3 triệu tấn/năm. Công ty đã triển khai lập dự án khai thác lộ thiên khu Bắc Vàng Danh với trữ lượng than trên 24 triệu tấn.

BSC cho rằng, khó có thể đánh giá xu hướng giá than tăng sẽ tiếp diễn bao lâu. Bởi xu hướng sử dụng năng lượng sạch đang tiếp diễn và giá than phụ thuộc rất nhiều vào động thái chính sách của các quốc gia tiêu thụ lớn như Trung Quốc, Ấn Độ… Song định giá có chiết khấu so với sổ sách và mức chi trả cổ tức kế hoạch của các DN than bắt đầu hấp dẫn so với lãi suất NH.