Cuối năm, Esop lại dậy sóng
Cơ hội đầu tư cổ phiếu bất động sản | |
HNX: Doanh nghiệp càng minh bạch, giá cổ phiếu càng cao |
Điển hình như Công ty đầu tư Thế giới Di động vừa thông qua nghị quyết về phương án phát hành cổ phiếu ESOP. Theo đó, công ty dự kiến phát hành hơn 10,6 triệu cổ phiếu, tương đương 2,4% tổng số cổ phiếu đang lưu hành. Thời gian thực hiện dự kiến là tháng 12/2019 và tháng 1/2020. Giá phát hành là 10.000 đồng cho mỗi cổ phiếu, đưa tổng giá trị của đợt phát hành ESOP lần này lên tới hơn 100 tỷ đồng.
Tổng công ty Bưu chính Viettel mới đây cũng công bố kế hoạch triển khai thực hiện phương án phát hành ESOP. Theo đó công ty sẽ phát hành thêm 1.170.119 cổ phiếu, tương đương tỷ lệ 2% trên tổng số cổ phiếu đang lưu hành cho cán bộ, nhân viên công ty. Cổ phiếu phát hành đợt này sẽ có giá dự kiến là 30.000 đồng/cp, thấp hơn tới 76% so với thị giá 122.000 đồng tại thời điểm chốt phiên giao dịch hôm 28/11 trên thị trường chứng khoán.
Đại gia bất động sản Novaland cũng dùng công cụ ESOP để kích tinh thần cống hiến của người lao động dịp cuối năm. Theo đó Novaland sẽ phát hành gần 18,6 triệu cổ phiếu nhân viên chủ chốt. Giá phát hành là 10.000 đồng, tức rẻ hơn đáng kể so với mức thị giá hơn 56.000 đồng hiện nay.
Hay Công ty du lịch Thành Thành Công mới đây thông qua phương án phát hành hơn 4,61 triệu cổ phiếu ESOP, tương đương với tỷ lệ 4,97% so với lượng cổ phiếu đang lưu hành. Lượng cổ phiếu này sẽ bị hạn chế chuyển nhượng 1 năm từ ngày hoàn tất đợt chào bán.
Danh sách các DN phát hành ESOP còn có một số ngân hàng, công ty hạ tầng giao thông hay bán lẻ tiêu dùng. Nhưng ngược lại, cũng có trường hợp DN đã phải hủy kế hoạch phát hành ESOP do lo ngại vấn đề pha loãng hay thị giá cổ phiếu hiện đang quá thấp.
Điển hình như mới đây, tập đoàn Xây dựng Hòa Bình đã hoãn phát hành 1,3 triệu cổ phiếu ESOP. Trước đó thời gian thực hiện dự kiến trong quý IV với giá phát hành 10.000 đồng/cp. Quyết định hoãn phát hành cổ phiếu ESOP được đưa ra trong bối cảnh giá cổ phiếu HBC đang ở vùng đáy 3 năm (11.100 đồng/cp).
Mục đích ban đầu của ESOP là để khuyến khích nâng cao hiệu suất lao động của nhân viên. Nhưng rõ ràng để sử dụng thành thạo công cụ ESOP không phải là chuyện đơn giản cho các DN khi phải tính toán cân bằng giữa lợi ích của các cổ đông hiện hữu và người lao động. Việc phát hành một lượng lớn cổ phiếu ESOP trong khi lợi nhuận không tăng trưởng theo kịp có thể khiến thu nhập trên mỗi cổ phiếu (EPS) sụt giảm và gián tiếp tác động xấu đến giá cổ phiếu trên thị trường.
Ngoài ra, các đối tượng được thiết kế để thụ thưởng ESOP có thể nằm ở một nhóm nhỏ, thường là ban lãnh đạo chủ chốt. Việc này không giúp nâng cao hiệu suất lao động của toàn bộ nhân viên và không ngoại trừ khả năng ESOP được vận dụng để những cá nhân rút ruột công ty.
Đặc biệt, nó có thể trở thành công cụ để các DN kiểm soát lợi nhuận một cách chủ đích. Theo ông Phan Lê Thành Long - Giám đốc Viện Kế toán quản trị công chứng Úc, ESOP là động cơ nhưng cũng là cách thức để quản lý lợi nhuận một cách rất dễ dàng ở Việt Nam. Lý do là Chuẩn mực kế toán quốc tế IFRS 2 (Share Based Payment) chưa được áp dụng, khiến phí tổn cho việc phát hành ESOP chưa được phản ánh vào lợi nhuận DN.
“Có nghĩa là nếu phát hành ESOP kiểu ta thì chênh lệch giá phát hành thấp hơn thị giá sẽ phải được ghi nhận vào chi phí lương và làm giảm lợi nhuận. Có công ty năm nào cũng xơi ESOP hết 30% lợi nhuận rồi. Sắp tới khi IFRS 2 được bắt buộc áp dụng đối với các công ty niêm yết thì lợi nhuận báo cáo của những công ty như thế này ra đi đầu tiên”, ông Long nhận định.