Đa dạng hóa hình thức thanh toán không dùng tiền mặt

Hiện trạng

Ông Bùi Quang Tiên - Vụ trưởng Vụ thanh toán (NHNN Việt Nam) cho biết: Tính đến đầu quý I/2012, 42 triệu thẻ ATM đã được phát hành (trong đó 94% thẻ nội địa và 6% thẻ quốc tế). Tuy nhiên, số lượng người dân có tài khoản ngân hàng thực tế chỉ rơi vào khoảng 20% dân số cả nước, vì một người có thể sở hữu cùng lúc nhiều loại thẻ và nhiều tài khoản tại các ngân hàng khác nhau. Hệ thống máy móc thiết bị hỗ trợ thanh toán đã được đầu tư 13.500 cây ATM và khoảng 70.000 POS thanh toán.

Việc nâng tỷ lệ người dân sở hữu tài khoản ngân hàng lên gấp đôi (35-40%) vào năm 2015, theo mục tiêu của Đề án đẩy mạnh Thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam do Thủ tướng phê duyết, sẽ đòi hỏi nhiều nỗ lực từ cả phía NHNN cũng như các NHTM. "Đây là những vấn đề rất đáng quan tâm, khi nhu cầu đa dạng hóa dịch vụ, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thanh toán điện tử, phát triển thanh toán không dùng tiền mặt ngày càng cao," ông Tiên chia sẻ.

Số liệu từ phía NHNN Việt Nam cho biết, hiện có hơn 95% các đơn vị thuộc các cơ quan quản lý Nhà nước và DN Nhà nước đã thực hiện trả lương qua tài khoản. Tuy nhiên, đa số người lao động vẫn chủ yếu dùng thẻ để rút tiền mặt từ các cây ATM. Việc thực hiện các giao dịch điện tử còn nhiều hạn chế do người dùng chưa hiểu nhiều về các hình thức này và một phần do yếu tố công nghệ vẫn chưa hỗ trợ đa dạng các loại hình thanh toán. Việc ứng dụng công nghệ thẻ chip theo chuẩn EMV có thể hỗ trợ tốt trong việc triển khai các hình thức thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam.

Đa dạng hóa dịch vụ thanh toán bằng thẻ chip EMV

EMV là tiêu chuẩn toàn cầu cho các giao dịch thanh toán của thẻ chip. Công nghệ này có tính bảo mật cao, giúp chống gian lận trong các thanh toán điện tử. Chuẩn EMV được chấp nhận toàn cầu và phù hợp với nhiều loại hình thanh toán thông minh. Ông Lê Minh Quốc - Giám đốc Kỹ thuật Công ty MK Group cho biết, hiện nay, tổng số có khoảng gần 15 ngân hàng tại Việt Nam đã sử dụng thẻ EMV. Các ngân hàng lớn tại Việt Nam như Vietcombank, BIDV, VietinBank đã đầu tư sử dụng thẻ chip. Agribank đang chuẩn bị áp dụng thẻ này. Các ngân hàng chủ yếu tập trung ứng dụng EMV vào thẻ tín dụng và thẻ credit. Trong số 42 triệu thẻ đã phát hành tại Việt Nam thì thẻ từ vẫn chiếm đại đa số. Trên thực tế, vấn đề chuyển đổi thẻ đã được NHNN đề xuất ngay khi số lượng thẻ phát hành chỉ mới ở mức 17-20 triệu thẻ. "Để chuyển đổi, các ngân hàng phải chuyển cùng lúc ba yếu tố là thẻ, các thiết bị đọc (như máy ATM, POS) và phần mềm đi kèm. Thị trường càng lớn thì việc chuyển đổi càng khó và càng tốn kém hơn. Càng chậm triển khai thì thách thức càng lớn", ông Bùi Quang Tiên cho biết.

Cuộc chen chân của các đối tác ngoại

Các doanh nghiệp hàng đầu thế giới về giải pháp thẻ EMV (tập đoàn Gemalto của Pháp, Tập đoàn DataCard của Mỹ, Công ty Aconite của Anh...) cũng đang tìm kiếm cơ hội tại Việt Nam. Sau khi Công ty cổ phần Tập đoàn MK đã đạt được các chứng chỉ cần thiết (từ năm 2010) và nhà máy của MK được hiệp hội Visa công nhận đảm bảo tiêu chuẩn thì việc triển khai các giải pháp và phát hành thẻ EMV tại Việt Nam khá thuận lợi với chi phí giảm hơn nhiều so với thuê các doanh nghiệp nước ngoài. Để giảm chi phí ban đầu, các ngân hàng nhỏ hoàn toàn có thể sử dụng dịch vụ thuê ngoài, từ thuê máy móc thiết bị đến phần mềm hoặc có thể thuê khoán toàn bộ cho việc phát hành thẻ EMV.

Bên cạnh đó, MK Group đã phối hợp với Công ty Aconite (Anh) giới thiệu giải pháp Quản lý giá trị trả trước PMV). Ông Lê Minh Quốc đánh giá: Công nghệ của Aconite dựa trên thẻ EMV có nhiều điểm độc đáo. Các máy ATM và POS khi đã có tích hợp đọc thẻ EMV thì hoàn toàn không phải thay đổi mà vẫn sử dụng được các giải pháp thanh toán từ thẻ trả trước của Aconite. Bởi vì, thẻ của Aconite tạo ra một tài khoản ảo. Tùy theo hạn mức tín dụng của các ngân hàng mà người chủ thẻ có thể thanh toán online hoặc offline. Đến thời điểm nhất định trong ngày thì tài khoản ảo này mới đồng bộ với tài khoản của ngân hàng. Với giải pháp này, người dùng không bị phụ thuộc quá nhiều vào môi trường viễn thông. Tổng đầu tư của các ngân hàng cho dịch vụ thẻ này rẻ hơn rất nhiều so với các loại thẻ khác, đồng thời cũng có lợi hơn do luôn nắm giữ được một khoản trả trước của khách hàng.

Giải pháp PVM của Aconite đã được Visa châu Âu tài trợ để phát triển. Giải pháp này không chỉ hỗ trợ tổng quát với việc phát hành thẻ, quản lý tài khoản và số dư khả dụng mà còn hỗ trợ với các sản phẩm trả trước thông minh có thể sử dụng các thiết bị trực tuyến hay ngoại tuyến, tiếp xúc hay không tiếp xúc… Giải pháp này mang tới cho các ngân hàng ở Việt Nam thêm những lựa chọn cho các tiến bộ mới trong việc quản lý thẻ trả trước, chuyển đổi sang EMV cũng như các ứng dụng ngân hàng di động.

Trường Nguyễn