Đẩy bến xe xa trung tâm, hành khách sẽ mất thêm chi phí

Hội thảo do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam phối hợp tổ chức ngày 30/8. Đây cũng là diễn đàn để các doanh nghiệp nêu thực trạng và trao đổi với các cơ quan quản lý Nhà nước có liên quan về các bất cập đang cản trở hoạt động kinh doanh vận tải đường bộ.

Ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng Ban Pháp chế VCCI cho rằng, những rối loạn trong vận tải, giao thông đường bộ hiện nay có phần nguyên nhân từ sự thiếu đồng bộ, chưa bắt kịp thực tế của quy định, cơ chế. Vì vậy, pháp luật về giao thông đường bộ cần phải được thay đổi, bãi bỏ những quy định theo hướng đóng, can thiệp sâu nhưng hiệu quả không cao.

“Thời gian tới, nếu phát triển giao thông vận tải chỉ dựa vào nguồn lực Nhà nước thì không đủ, nhưng tư nhân không thể yên tâm đầu tư nếu pháp luật hay thay đổi và thiếu đường bộ”, ông Tuấn chỉ rõ.

Một trong những vấn đề nóng được đưa ra bàn thảo tại Hội thảo lần này là đề xuất đẩy toàn bộ các bến xe ra khu vực ngoại thành tại cửa ngõ đường vành đai 4 cách trung tâm thành phố 10-20 km theo dự án quy hoạch mạng lưới bến xe liên tỉnh của Thủ đô Hà Nội với tầm nhìn chiến lược 2025-2050.

Phần lớn đại diện các hiệp hội vận tải từ Trung ương đến địa phương có mặt tại hội thảo đều không đồng tình với quan điểm của dự án khi cho rằng việc đưa các bến xe ra xa trung tâm không những không giảm mật độ xe ra vào thành phố mà thậm chí còn gia tăng nhiều chi phí phát sinh.

Ông Nguyễn Văn Thanh, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ôtô Việt Nam phân tích, với 4 bến xe ở Hà Nội, nếu chuyển tiếp các bến xe ra xa hơn nữa hành khách sẽ phải sử dụng tới 30 ngàn phương tiện các loại/ngày để đi và đến các bến xe, làm tăng mật độ giao thông trong đô thị và gây ùn tắc giao thông và thậm chí có nguy cơ gây tai nạn giao thông.

Hiệp hội này cũng tính toán nếu hành khách có nhu cầu đi từ bến xe Kim Liên cũ (khách sạn Nikko) đến bến xe Giáp Bát bằng xe taxi, rồi từ Giáp Bát về Thái Bình bằng xe tuyến cố định thì chi phí đi từ Kim Liên về Giáp Bát sẽ cao hơn từ Giáp Bát về Thái Bình mặc dù km di chuyển gấp 10 lần.

Trên cơ sở tính toán như vậy, giả sử thời gian tới đây Hà Nội lại có quy hoạch mới đưa Bến xe Giáp Bát, Bến xe Nước ngầm về Bến xe phía Nam khu công nghiệp Ngọc Hồi cách Bến xe Giáp Bát 10 km và cách Bến xe Nước ngầm 7,5 km thì hành khách lại phải di chuyển xa hơn.

Nếu tính bình quân đi lại của mỗi hành khách khoảng 10 - 12 km và tính ở mức thấp nhất một hành khách di chuyển bình quân khoảng 60.000 đồng. Mỗi ngày có khoảng 120.000 hành khách phải di chuyển (trừ hành khách đi bằng xe bus). Như vậy 1 ngày tổng chi phí di chuyển của hành khách đi và đến các bến xe Hà Nội sẽ là 7,2 tỷ đồng và 1 năm khách đi và đến các bến Hà Nội phải chi phí rất lớn, lên tới trên 2.600 tỷ đồng

Một bất cập khác, theo TS. Nguyễn Xuân Thủy, Nguyên phụ trách công tác khách vận Vụ Vận tải (Bộ Giao thông Vận tải), việc các bến xe cũ tiếp tục bị di dời cũng gây thêm khó khăn cho hành khách khi làm xáo trộn thói quen và quy luật đi lại.

Ông Thủy cho rằng, ở nhiều quốc gia, một trong các nguyên tắc quy hoạch được tuân thủ, là đòi hỏi các bến xe (nhà ga, sân bay...) không được di chuyển quá nhiều địa điểm vì đây là “điểm hẹn muôn thuở” của hành khách. Bến xe, nhà ga, sân bay…thực chất là những đầu mối giao thông trọng yếu, nếu thay đổi địa điểm thì trật tự đi lại hành khách sẽ bị rối loạn, tăng thêm khả năng gây ùn tắc và mất an toàn.

“Chưa tính đến việc điều chuyển hoặc thay đổi công năng các bến xe cũ sẽ gây lãng phí đất đai và tiêu tốn hàng nghìn tỷ đồng, vì nhiều bến (như Giáp Bát, Gia Lâm, Nước Ngầm, Mỹ Đình…) hiện đã được đầu tư kết cấu hạ tầng và các trang thiết bị khá đồng bộ và hiện đại”, ông Thủy nói.

Theo ông Thuỷ, hiện Hà Nội quỹ đất dành cho giao thông chỉ chiếm 7-8 %, trong khi yêu cầu là 20-25%, đây là nguyên nhân cơ bản khiến vấn nạn ùn tắc và tai nạn giao thông ngày càng trầm trọng. Do vậy phải dừng việc sử dụng đất vàng nằm trong “lõi đô thị” của các bến xe để xây dựng chung cư cao tầng. Điều này không chỉ dễ phá vỡ trật tự quy hoach kiến trúc mà còn tăng thêm áp lực ùn tắc, tai nạn tại khu vực trung tâm.