Điểm lại thông tin kinh tế tuần 20-24/8

Tổng quan

Mặc dù đã tăng trưởng cả về quy mô và chất lượng, nhưng tới thời điểm hiện tại, quy mô hệ thống tài chính Việt Nam vẫn còn ở mức khiêm tốn so với các nước trong khu vực, khả năng cung ứng vốn còn hạn chế, chưa phát huy hết vai trò là kênh dẫn vốn của nền kinh tế, tỷ lệ vốn hóa từ các thị trường như bất động sản, chứng khoán còn hạn chế.

Những con số tổng kết thị trường đến hết tháng 7/2018 khá tích cực. Nổi bật là, giá trị vốn hóa cổ phiếu/GDP đạt 74,5% GDP (167 tỷ USD), hoàn thành sớm mục tiêu đến năm 2020 đạt 70%.

Trong đó, quy mô thị trường trái phiếu đạt khoảng 38% GDP; cụ thể: trái phiếu Chính phủ đạt 27,6% GDP, trái phiếu Chính phủ bảo lãnh là 3,3% GDP, trái phiếu chính quyền địa phương là 0,5% GDP và trái phiếu doanh nghiệp là 6,7% GDP.

Khối lượng vốn huy động qua thị trường chứng khoán giai đoạn 2012-2017 đạt hơn 1,9 triệu tỷ đồng, đóng góp bình quân 24,4% tổng vốn đầu tư toàn xã hội.

Giới hạn tỷ lệ sở hữu nhà đầu tư nước ngoài được gỡ bỏ đối với một số lĩnh vực Nhà nước không cần nắm giữ chi phối nên thị trường chứng khoán Việt Nam đã thu hút mạnh vốn đầu tư nước ngoài trong nửa đầu năm 2018.

Khối ngoại mua ròng 1,7 tỷ USD trên thị trường chính thức và khoảng 2,2 tỷ USD cổ phần IPO, thoái vốn Nhà nước và cổ phần tư nhân; tổng giá trị danh mục đầu tư của khối ngoại khoảng 33,6 tỷ USD.

Tuy nhiên, qua các con số này cũng có thể thấy, thị trường vốn mới chiếm 1/3 vốn cung ứng cho nền kinh tế (tỷ lệ này ở các thị trường trong khu vực ASEAN đạt trên 50%). Giá trị vốn hóa thị trường cổ phiếu còn nhỏ so với các thị trường khu vực (các thị trường khu vực: từ 100% - 160% GDP). Trong đó, quy mô thị trường trái phiếu còn nhỏ.

Tính đến thời điểm tháng 7/2018, dư nợ thị trường trái phiếu Việt Nam là 39,9% GDP năm 2017, trong đó dư nợ thị trường trái phiếu Chính phủ là 29,2% GDP năm 2017. Trong khi đó, tại thời điểm hiện tại, quy mô trái phiếu chính phủ của Malaysia là 95% GDP (thị trường trái phiếu chính phủ chiếm 49,7% GDP); Singapore là 81,1% GDP (thị trường trái phiếu chính phủ chiếm 49,6% GDP), Thái Lan là 73% GDP (thị trường trái phiếu chính phủ chiếm 53% GDP), Hàn Quốc là 124,6% GDP (thị trường trái phiếu chính phủ chiếm 73,6% GDP), Trung Quốc là 68,8% GDP (thị trường trái phiếu chính phủ chiếm 49,8% GDP).

Ngoài ra, dư nợ trái phiếu doanh nghiệp của Việt Nam có quy mô rất nhỏ là 6,7% GDP. Khối lượng phát hành bình quân trái phiếu doanh nghiệp giai đoạn 2011-2017 khoảng 49 nghìn tỷ đồng/năm, trong đó khối lượng phát hành năm 2017 gấp hơn 10 lần so với năm 2011.

Mặc dù quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp có sự tăng trưởng nhưng còn nhỏ so với quy mô của kênh tín dụng ngân hàng (tương đương khoảng 130% GDP). Dư nợ thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam thấp hơn nhiều so với mức bình quân khoảng 20-50% GDP của các nước trong khu vực.

Hơn nữa, chỉ số VN Index biến động mạnh, tập trung vốn hóa cao vào một số cổ phiếu lớn (3 cổ phiếu VIC, VHM, VRE thuộc nhóm Vingroup chiếm 23,9% vốn hóa VN Index) làm tăng khả năng thao túng thị trường chứng khoán cơ sở.

Sản phẩm trên thị trường còn nghèo nàn, thiếu đa dạng, chưa có hợp đồng tương lai, quyền chọn gắn với cổ phiếu, hợp đồng quyền chọn gắn với chỉ số chứng khoán..., chưa có cho vay chứng khoán, bán khống chứng khoán.

Ngoài ra, nhà đầu tư cá nhân chiếm 60-70% tỷ trọng giao dịch trên thị trường cổ phiếu khiến thị trường dễ bị biến động mạnh theo tâm lý.

Vì vậy, các chuyên gia tài chính cho rằng sẽ còn nhiều khó khăn để thực hiện được định hướng của Chính phủ phát triển thị trường trái phiếu trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng cho nền kinh tế, từng bước giảm phụ thuộc vào ngân hàng, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp huy động vốn trái phiếu

Tóm lược thị trường trong nước

Thị trường ngoại tệ tuần từ 20-24/8, tỷ giá trung tâm được Ngân hàng Nhà nước điều chỉnh tăng trong 3 phiên đầu tuần, sau đó giảm trở lại. Chốt tuần 24/8, tỷ giá trung tâm được niêm yết ở mức 22.688 VND/USD, chỉ giảm 1 đồng so với cuối tuần trước đó.

Tỷ giá mua giao ngay vẫn được Ngân hàng Nhà nước niêm yết ở mức 22.700 VND/USD; tỷ giá mua kỳ hạn 3 tháng ở mức 22.775 VND/USD. Tỷ giá bán ra được niêm yết ở mức thấp hơn 50 đồng so với trần tỷ giá, phiên cuối tuần ở mức 23.319 VND/USD.

Tỷ giá liên ngân hàng giảm mạnh phiên đầu tuần và tăng dần các phiên sau đó. Chốt tuần 24/8, tỷ giá giao dịch ở mức 23.304 VND/USD, tăng 14 đồng so với cuối tuần trước đó.

Trong khi đó, tỷ giá trên thị trường tự do biến động tăng, giảm mạnh qua các phiên trong tuần qua. Tuy nhiên, kết thúc ngày 24/8, tỷ giá chỉ giảm 70 đồng ở chiều mua vào và 60 đồng ở chiều bán ra so với phiên cuối tuần trước đó, với tỷ giá mua vào ở mức 23.540 VND/USD và tỷ giá bán ra ở mức 23.570 VND/USD.

Trên thị trường tiền tệ liên ngân hàng, khác với các tuần trước, tuần qua, lãi suất VND trên thị trường liên ngân hàng tuần qua giảm nhẹ ở tất cả các kỳ hạn so phiên cuối tuần trước đó. Chốt phiên 24/8, lãi suất giao dịch quanh mức: qua đêm 4,65% (-0,06 điểm phần trăm); 1 tuần 4,67% (-0,06 điểm phần trăm); 2 tuần 4,69% (-0,07 điểm phần trăm); 1 tháng 4,70% (-0,08 điểm phần trăm).

Lãi suất liên ngân hàng đối với USD chỉ tăng giảm nhẹ tất cả các phiên trong tuần. Chốt phiên cuối tuần 24/8, lãi suất kỳ hạn qua đêm chỉ giảm 0,01 điểm phần trăm trong khi các kỳ hạn 1 tuần, 2 tuần và 1 tháng không thay đổi so với phiên cuối tuần trước đó, lần lượt đứng ở mức 2,16%; 2,28% và 2,37% và 2,51%.

Với thị trường mở, tuần qua, Ngân hàng Nhà nước duy trì chào thầu 1.000 tỷ đồng/phiên tín phiếu kỳ hạn 7 ngày với lãi suất 2,0%. Khối lượng trúng thầu cả tuần chỉ đạt 702 tỷ đồng. Trong tuần có 700 tỷ đồng tín phiếu đáo hạn. Như vậy, khối lượng tín phiếu lưu hành trên thị trường tăng lên mức 81.332 tỷ đồng.

Ngân hàng Nhà nước chào thầu 27.000 tỷ đồng trên kênh cầm cố trong tuần qua với kỳ hạn 7 ngày, lãi suất giữ ở mức 4,75%. Có 16.564 tỷ đồng trúng thầu. Trong tuần, có 12.089 tỷ đồng đáo hạn, số dư trên kênh cầm cố ở mức 16.564 tỷ đồng.

Như vậy, Ngân hàng Nhà nước đã bơm ròng 4.473 tỷ đồng ra thị trường thông qua nghiệp vụ thị trường mở trong tuần vừa qua.

Đối với thị trường trái phiếu, trong tuần qua, Kho bạc Nhà nước vẫn tập trung gọi thầu ở hai kỳ hạn dài 10 năm và 15 năm với khối lượng gọi thầu mỗi kỳ hạn là 2.600 tỷ đồng. Kết quả, Kho bạc Nhà nước huy động thành công 2.100 tỷ đồng mỗi kỳ hạn, lãi suất trúng thầu tăng nhẹ 3 điểm so phiên trước.

Trong khi đó, Kho bạc Nhà nước gọi thầu 500 tỷ đồng mỗi loại ở các kỳ hạn 5 năm, 7 năm và 30 năm; song đều đấu thầu thất bại. Lãi suất đặt thầu cao nhất và thấp nhất đều tăng so với phiên trước, đặc biệt tăng mạnh ở kỳ hạn 7 năm và 10 năm từ 9-15 điểm mỗi kỳ hạn, phản ánh kỳ vọng tăng lãi suất của nhà đầu tư.

Ngân hàng Chính sách xã hội cũng gọi thầu 3.000 tỷ đồng ở ba loại kỳ hạn 3 năm, 5 năm và 10 năm song tỷ lệ trúng thầu thấp, chỉ đạt hơn 10%.

Với chứng khoán, thị trường có một tuần giao dịch khá tích cực khi cả 2 chỉ số tăng hầu hết các phiên trong tuần, tuy nhiên thanh khoản thị trường vẫn chỉ ở mức trung bình. Chốt phiên cuối tuần 24/8, VN-Index tăng tích cực 18,17 điểm (+1,88%) so với cuối tuần trước đó, đóng cửa tại 987,05 điểm; HNX-Index tăng 3,60 điểm (+3,33%) lên mức 111,62 điểm.

Thanh khoản thị trường tuần qua lại giảm nhẹ so với tuần trước đó với giá trị giao dịch trung bình đạt trên 4.746 tỷ đồng/phiên. Mặc dù bán ròng 2 phiên cuối tuần nhưng nhờ khối lượng mua ròng khá mạnh trong 3 phiên đầu tuần, trong tuần qua khối ngoại trở lại mua ròng nhẹ với tổng giá trị trên 20 tỷ đồng trên cả 2 sàn.

VN-Index trong vòng 3 tháng gần đây - Nguồn: VNDIRECT

Tin quốc tế

Trên thị trường tài chính quốc tế, đồng bạc xanh nới rộng đà suy yếu sau bài phát biểu từ Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ Fed Jerome Powell tại Hội nghị thường niên dành cho các quan chức thuộc Ngân hàng Trung ương và bộ trưởng tài chính trên thế giới ở Jackson Hole.

Cụ thể, ông Powell khẳng định sự cần thiết phải nâng dần lãi suất, nhưng ông cho rằng không có dấu hiệu nào cho thấy lạm phát tăng quá nhanh vượt xa mục tiêu 2%.

Trong một diễn biến khác, cuộc đàm phán thương mại Mỹ - Trung Quốc kết thúc mà không đạt được bước tiến cụ thể nào, hiển nhiên chính sách áp thuế 25% lên tổng hàng hóa có giá trị 16 tỷ USD giữa Trung Quốc và Mỹ đã chính thức có hiệu lực kể từ ngày 23/8.

Tại Úc, tình hình chính trị rối ren gây áp lực lên đồng AUD. Bộ trưởng Bộ Tài chính Úc, ông Scott Morrison, sẽ trở thành Thủ tướng mới của nước này, sau khi ông Malcolm Turnbull bị cách chức vào ngày 24/8 do không nhận được sự ủng hộ của đa số thành viên trong đảng.

Ngoài ra, biên bản kỳ họp tháng 8 của Ngân hàng Trung ương Úc RBA cho thấy khả năng chính sách tiền tệ sẽ không có sự thay đổi trong ngắn hạn do lo ngại chiến tranh thương mại leo thang, kinh tế Trung Quốc chững lại, trong khi kinh tế Úc phải đối mặt với tình trạng tăng trưởng thu nhập hộ gia đình chậm chạp và mức nợ cao.