EuroCham: 5 vấn đề cần giải quyết để Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh

Diễn dàn Doanh nghiệp Việt Nam 2015

Theo EuroCham, năm 2015 là một năm quan trọng đối với Việt Nam và mối quan hệ của Việt Nam với các đối tác châu Âu. Việc đạt được thỏa thuận trên nguyên tắc về Hiệp định thương mại tự do Liên minh châu Âu - Việt Nam ("EVFTA") trong cùng một năm với kỷ niệm 25 năm quan hệ ngoại giao giữa hai bên là một bước tiến quan trọng cho tương lai của mối quan hệ thương mại châu Âu - Việt Nam. Khi Hiệp định này bắt đầu có hiệu lực, ước tính GDP của Việt Nam có thể tăng hơn 15% và giá trị xuất khẩu sang EU có thể tăng gần 35%.

Ngoài ra, trong năm nay Việt Nam đã ký kết Hiệp định Thương mại Xuyên Thái Bình Dương (“TPP”) và Hiệp định Thương mại Tự do Liên minh Kinh tế Á-Âu (“Eurasian Economic Union FTA”), và là một phần của Cộng đồng Kinh tế ASEAN, đưa Việt Nam trở thành một trong những nước có vị thế thuận lợi nhất hưởng lợi ích từ hoạt động thương mại quốc tế.

“Nếu được thực hiện đúng, các thỏa thuận này không chỉ tạo điều kiện cho thương mại thông qua việc loại bỏ thuế quan mà còn có thể giúp Việt Nam phát triển các tiêu chuẩn an toàn và chất lượng phù hợp với những nước châu Âu và các nước phương Tây khác. Mở cửa thị trường cho các nguồn đầu tư trực tiếp nước ngoài có thể giúp nâng cao kỹ năng và công nghệ, giúp Việt Nam tránh được "bẫy thu nhập trung bình", EuroCham nhấn mạnh.

Tuy nhiên, EuroCham cũng nhấn mạnh 5 vấn đề chính cần được giải quyết để tăng cường hơn nữa khả năng cạnh tranh của Việt Nam trong thương mại toàn cầu, đồng thời đem lại lợi ích cho cộng đồng doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam.

Thứ nhất là việc bảo vệ môi trường và năng lượng. Theo EuroCham, khi Việt Nam chuyển sang các ngành công nghiệp đòi hỏi nhiều vốn hơn để tăng hàm lượng nội địa, Chính phủ có thể tập trung vào chính sách công nghiệp để hoàn thiện chuỗi cung ứng và tăng hàm lượng nội địa với các quy trình thân thiện môi trường hoặc có cơ sở tái chế đầy đủ, vì Việt Nam là một trong những nước chịu ảnh hưởng nặng nề nhất do biến đổi khí hậu toàn cầu và là nơi ô nhiễm đang tăng cao tỷ lệ thuận với sự tăng trưởng kinh tế. Hơn nữa, nhập khẩu nhiên liệu từ nước ngoài sẽ tạo ra áp lực lớn đối với các dịch vụ kho vận (logistics) cũng như cán cân thanh toán của quốc gia.

Vì những lý do trên, EuroCham rất sẵn lòng hỗ trợ Chính phủ Việt Nam với các bài học kinh nghiệm, ví dụ điển hình và công nghệ của châu Âu về các lĩnh vực tiết kiệm năng lượng, sử dụng năng lượng hiệu quả, năng lượng tái tạo, và sản xuất sạch.

Thứ hai là cải thiện hậu cần (logistics) một cách bền vững. Tăng trưởng kinh tế nhanh chóng và đô thị hóa đang đẩy cao nhu cầu đối với các công trình đường sá, điện, cảng, chất thải và xử lý nước, bệnh viện, cơ sở hạ tầng công cộng khác dành cho hàng hoá và dịch vụ. Tuy nhiên, ngân sách Nhà nước ước tính chỉ có thể đáp ứng được khoảng 50% nhu cầu về cơ sở hạ tầng của Việt Nam (khoảng 170 tỷ USD từ 2011-2020). Vì vậy, ngân sách cần đến từ các nguồn khác, bao gồm cả các khoản đầu tư tư nhân trong các hình thức hợp tác công-tư (PPP).

Bên cạnh đó, theo EuroCham, giải pháp cục bộ để huy động vốn cho tăng trưởng đến từ việc nâng cao tính minh bạch trong các thị trường vốn, mở rộng các lĩnh vực đầu tư của các quỹ hưu trí và bảo hiểm cũng như đưa ra các quy định và thực hiện đơn giản, rõ ràng hơn (có thể thông qua việc thành lập một cơ quan giám sát độc lập).

Thứ ba là cải thiện hệ thống pháp luật qua việc mở rộng và cải thiện cách thức làm việc, đặc biệt là sở hữu trí tuệ và thủ tục tư pháp. Đặc biệt, theo EuroCham, bảo vệ luật sở hữu trí tuệ là rất cần thiết để khuyến khích đầu tư nước ngoài tại Việt Nam.

Thứ tư là bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam và cung cấp thêm nhiều lựa chọn an toàn thực phẩm và dược phẩm.

Và vấn đề cuối cùng là việc phối hợp với các tỉnh để đảm bảo áp dụng thống nhất pháp luật và các chính sách.