Hợp tác Ngân hàng - Fintech: Thúc đẩy cạnh tranh, gia tăng tiện ích
Ngân hàng - Fintech: Hợp tác cùng phát triển | |
MPOS Việt Nam hợp tác thúc đẩy thanh toán di động | |
Nhận quà hấp dẫn khi trải nghiệm Samsung Pay cùng VietinBank |
Sức mạnh cộng hưởng
Lĩnh vực Fintech dù còn mới mẻ tại Việt Nam nhưng đã chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ trong thời gian gần đây với trên 70 công ty Fintech hoạt động đa dạng trên các mảng dịch vụ của lĩnh vực tài chính - NH. Những công nghệ mới với nhiều công năng và ứng dụng phong phú đã đem đến trải nghiệm mới, hấp dẫn người sử dụng dịch vụ tài chính - NH với chi phí hợp lý. Song câu hỏi lớn nhất đặt ra vẫn là cơ hội nào dành cho sự hợp tác giữa NH và Fintech tại Việt Nam?
Sự hợp tác giữa Fintech và NH tạo cơ hội cho các NH triển khai nhiều sản phẩm dịch vụ, giá trị tới khách hàng cùng một lúc |
Theo Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh, đối với các NH, đây chính là thời điểm để nhìn nhận lại chiến lược kinh doanh của mình trong bối cảnh mới. Song song với đó, các NH cũng cần thay đổi tư duy, quan điểm về Fintech, không nên coi Fintech là những “đối thủ” cạnh tranh mà cần hướng tới sự hợp tác cùng có lợi. Trên thực tế, hợp tác tài chính - NH - Fintech là xu hướng chủ đạo trên thế giới, cần tận dụng để biến Fintech trở thành cánh tay nối dài tới những người dân chưa được tiếp cận dịch vụ NH, đem lại cho khách hàng nhiều tiện ích, trải nghiệm tốt, hỗ trợ đắc lực cho phổ cập tài chính sâu rộng hơn.
Ở chiều ngược lại, các công ty Fintech cũng cần chủ động hướng tới khai thác thị trường vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa nơi hạ tầng dịch vụ NH chưa vươn tới hoặc phủ kín. “Ngoài khía cạnh đổi mới, sáng tạo, các công ty Fintech cần nhận thức rõ những thách thức trên để xây dựng khuôn khổ quản trị rủi ro phù hợp và tăng cường công tác kiểm soát tuân thủ nội bộ, quan tâm tới yếu tố pháp lý khi cung ứng dịch vụ tài chính - NH. Có như vậy sẽ tạo ra sức mạnh “cộng hưởng” cho sự phát triển năng động của thị trường”, Phó Thống đốc cho biết.
Fintech có ưu thế về công nghệ, mô hình kinh doanh sáng tạo, mang đến những trải nghiệm mới cho người dùng. Nhưng nếu so với kinh nghiệm hoạt động trong lĩnh vực tài chính - NH, mạng lưới khách hàng... thì lại không có lợi thế như NH. Do đó nếu hai bên kết hợp để bổ sung cho nhau chắc chắn sẽ tạo sức mạnh tổng hợp cho thị trường dịch vụ NH, nâng cao khả năng cạnh tranh và góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế.
Chia sẻ thêm về quan điểm này, ông Phùng Duy Khương, Phó tổng giám đốc VietinBank cho rằng NH có những quy mô khác nhau, Fintech có những giá trị khác nhau. Sự bùng nổ của CMCN 4.0 khiến chúng ta thấy rằng một đơn vị cho dù lớn cỡ nào cũng khó làm tất cả mọi thứ cùng một lúc. Sự hợp tác giữa Fintech và NH tạo cơ hội cho những NH cho dù lớn hay nhỏ có thể triển khai nhiều sản phẩm dịch vụ, nhiều giá trị tới khách hàng cùng một lúc. Mối quan hệ NH - Fintech hay bất cứ đối tác nào với nhau thì tận cùng vấn đề đều là mối quan hệ “win-win” đôi bên cùng có lợi. Thế mạnh Fintech đó là lấy giá trị khách hàng làm trung tâm. Fintech tạo ra thách thức cho NH, khiến NH tư duy tốt hơn về giá trị sáng tạo trong nội tại của mình, đồng thời mở ra nhiều cơ hội hợp tác.
Các NH cần thay đổi tư duy, quan điểm về Fintech, không nên coi Fintech là những “đối thủ” cạnh tranh mà cần hướng tới sự hợp tác cùng có lợi. |
Nhìn xa và giải quyết vấn đề trước mắt
Bàn tới những vấn đề cần tập trung xử lý để có thể thúc đẩy hợp tác hiệu quả giữa NH và Fintech, ông Phạm Tiến Dũng, Vụ trưởng Vụ Thanh toán (NHNN) nhận thấy: Thứ nhất, vướng mắc ở các NH hiện nay là eKYC (nhận biết khách hàng điện tử), nếu không làm được sẽ rất khó phát triển. Thứ hai, “chúng ta nhìn xa nhưng phải giải quyết được những việc trước mắt. Đó là những vướng mắc cho trung gian thanh toán hiện nay, cần phải quy định hành lang pháp lý rõ ràng cho ví điện tử”. Về dài hạn, Ban chỉ đạo Fintech cũng đặt ra vấn đề pháp lý, như việc công nghệ blockchain sẽ ứng dụng ra sao cho ngành NH?...
Một trong những điểm mấu chốt để Fintech và NH hợp tác được theo ông Dũng là phải xây dựng, quy định được việc chia sẻ dữ liệu của NH cho Fintech. Những vấn đề này ở giai đoạn đầu cần khuôn khổ pháp lý thử nghiệm, nhưng thực tế không đơn giản để thay đổi những định kiến về khuôn khổ pháp lý thử nghiệm. Về lâu dài, mục tiêu là hoàn thiện khuôn khổ pháp lý căn cứ trên những kết quả thử nghiệm cho Fintech trong hoạt động NH có đủ cơ sở hoạt động, triển khai dịch vụ của mình. Tuy nhiên nói mục tiêu là đủ nhưng không bao giờ đủ.
“Chúng ta phải nhận thức được rằng công nghệ luôn thay đổi, đi trước còn chính sách thì luôn có độ trễ. Bất cứ lúc nào cũng cần có khuôn khổ pháp lý thử nghiệm cho hoạt động Fintech”, Vụ trưởng Vụ Thanh toán cho biết.
Trong hợp tác NH với Fintech, Phó Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin Nguyễn Quang Hưng cũng chia sẻ: Không chỉ là Fintech, mà đối với bất kỳ đối tác mới nào tham gia với NH đều cần nhận diện rủi ro mới. Trong cuộc chơi này, quan trọng nhất là phải làm rõ trách nhiệm giữa các bên liên quan khi cùng tham gia cung cấp dịch vụ cho khách hàng.
Theo đó, khi NH mở ra một API (giao diện lập trình ứng dụng) cho Fintech cung cấp dịch vụ ra bên ngoài, thì Fintech sẽ là bên thứ ba tham gia dịch vụ giữa NH và khách hàng. Từ phía NH phải có quy định rõ ràng trong việc quản lý bên thứ ba này, trong đó cần quan tâm ngay từ khâu thiết kế, phát triển sản phẩm, dịch vụ. Dữ liệu nào được cung cấp cho Fintech, dữ liệu đó được Fintech quản lý và sử dụng như thế nào để đảm bảo an toàn, hay khi đưa sản phẩm vào sử dụng rồi NH phải thường xuyên giám sát việc sử dụng dữ liệu đó ra sao, chính sách gì bảo vệ khách hàng...? đều là những vấn đề phải đặc biệt lưu ý. “Thiết kế sản phẩm phải cân bằng giữa sáng tạo và an toàn, an ninh”, ông Hưng nhấn mạnh.
Fintech là một lĩnh vực mới lại liên tục phát triển, đổi mới với tốc độ nhanh chóng, bởi vậy hành lang pháp lý hiện hành tại Việt Nam cho hoạt động của các công ty Fintech nhìn chung còn chưa đầy đủ. Khuôn khổ pháp lý hiện nay chủ yếu mới chỉ điều chỉnh hoạt động của các DN Fintech cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán. NHNN xác định ưu tiên thời gian tới tập trung xây dựng, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho hoạt động của các công ty Fintech trong lĩnh vực NH. Bổ sung, sửa đổi quy định của ngành NH để tương thích, phù hợp hơn với bối cảnh số hóa và sự phát triển Fintech. Đối với những giải pháp, nghiệp vụ mới của các công ty Fintech mà khuôn khổ pháp lý hiện hành chưa quy định, NHNN có kế hoạch nghiên cứu, áp dụng cách thức quản lý theo khuôn khổ pháp lý thử nghiệm (regulatory sandbox) phù hợp với thực tiễn, thông lệ quốc tế, tiến tới việc ban hành khuôn khổ pháp lý và quản lý chính thức. Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh |