Khả năng nợ xấu đưa về mức 3% là khả thi
TS. Lê Xuân Nghĩa |
Nhiều ý kiến cho rằng, việc NHNN mua lại VNCB là một hình thức quốc hữu hoá. Còn quan điểm của ông?
Việc NHNN mua lại một số NHTM yếu kém với mục đích là tái cấu trúc lại các NH, đồng thời đảm bảo an toàn thanh khoản toàn hệ thống, chứ không phải để làm tăng tài sản của NHNN. Vì vậy, không nên gọi là hình thức quốc hữu hoá.
Vì sao NHNN lại chọn biện pháp này, thưa ông?
Đây chỉ là biện pháp tình thế nhằm tạo điều kiện duy trì vững chắc thanh khoản của NH, đảm bảo quyền lợi của người gửi tiền, củng cố nền tảng tài chính của NH được mua, cũng như tránh đổ bể dây chuyền của hệ thống. Điều này được quy định tại điều 4 của Luật NHNN. Sau khi NH được tái cấu trúc đi vào hoạt động ổn định, NHNN có thể sẽ bán hoặc sáp nhập vào NH khác có nền tảng tài chính và hệ thống quản trị bền vững hơn.
Đây có thể coi là biện pháp quyết liệt của NHNN nhằm đẩy nhanh tiến trình tái cơ cấu của hệ thống NH, đặc biệt đối với các NHTM không tự tái cấu trúc được do nợ xấu quá lớn. Mà phần lớn nợ xấu lại liên quan trực tiếp đến cổ đông sở hữu NH.
Ngoài ra theo tôi, để đẩy nhanh tiến trình tái cấu trúc mà trọng tâm là xử lý nợ xấu trong bối cảnh ngân sách không có nguồn tài chính để thực hiện thì cách tốt nhất NHNN tạo điều kiện cho quá trình mua bán và sáp nhập diễn ra mạnh mẽ hơn. Chẳng hạn như giảm bớt các hàng rào cho phép các NĐT nước ngoài mua lại các NH cần phải mua lại và sáp nhập, hoặc là tạo điều kiện để các NHTM lớn có thể mua lại các NHTM nhỏ. Mặt khác, hỗ trợ thủ tục, thuế, xử lý tài sản đảm bảo hoặc có thể cho phép chuyển đổi thành công ty tài chính, công ty mua bán nợ...
Trên cơ sở đó có thể duy trì hình thức song hành giữa “good bank” và “best bank” trong cùng một NH mà không làm ảnh hưởng đến các chỉ tiêu an toàn hệ thống của cấu phần NH tốt. Bên cạnh đó, việc đẩy mạnh hoạt động M&A giữa các NH cũng sẽ giúp hạn chế những vấn đề tồn tại bất cập của hệ thống NH như sở hữu chéo, cho vay sân sau...
Đồng thời, theo tôi Chính phủ và NHNN cũng phải tạo ra hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng tài chính, đặc biệt là hạ tầng pháp lý để hình thành thị trường mua bán nợ hoạt động hiệu quả hơn hiện nay. Vì khi phải thực hiện tái cấu trúc NH mà không có nguồn lực tài chính thì rất cần có sự hỗ trợ đắc lực của hệ thống pháp lý để đẩy nhanh tiến trình mua bán, sáp nhập và xử lý tài sản đảm bảo. Song bên cạnh thúc đẩy những yếu tố chủ quan, thì cũng phải chờ đợi cơ hội thị trường BĐS phục hồi rõ ràng hơn, mới có thể hoàn thành công cuộc tái cấu trúc được.
Tái cấu trúc NH rất cần có sự hỗ trợ đắc lực của hệ thống pháp lý |
Theo ông, còn những “cấu phần” nào sẽ giúp hệ thống NH đẩy nhanh tiến trình tái cơ cấu?
Một cấu phần quan trọng khác của tiến trìnah tái cấu trúc cần phải tiến hành song song và quyết liệt đó là xử lý dứt điểm tình trạng sở hữu chéo, sở hữu lũng đoạn và áp dụng các chuẩn mực quốc tế về quản trị DN, quản lý rủi ro. Nếu xử lý dứt điểm được những tồn tại này sẽ tạo tiền đề để lành mạnh hoá môi trường kinh doanh của hệ thống NH theo nguyên tắc thị trường và trên cơ sở đó mới có thể áp dụng các chuẩn mực quản trị hiện đại.
Ngoài ra, công tác thanh tra giám sát cũng có thể được coi là một công cụ quan trọng để thúc đẩy chương trình tái cấu trúc và hiện đại hoá hệ thống NH. Đặc biệt, tăng cường thanh tra giám sát đảm bảo cho hoạt động của NH minh bạch và tránh những rủi ro có liên quan đến an toàn của hệ thống.
Ông đánh giá thế nào về tiến trình tái cấu trúc?
Theo đánh giá của tôi, quá trình tái cấu trúc của hệ thống NH đang đi dần vào giai đoạn quyết định nhất, đòi hỏi phải có những nỗ lực rất lớn của cả hệ thống chính trị kể cả lĩnh vực thông tin tuyên truyền và chế tài pháp lý. Nhất là mới đây, Chính phủ vừa ban hành Nghị định 34/2015/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 53 về thành lập, tổ chức và hoạt động của VAMC.
Khác với nghị định 53, Nghị định 34 bổ sung điều khoản áp dụng riêng cho các TCTD đang tái cơ cấu. Đó là nếu VAMC phát hành trái phiếu đặc biệt để mua nợ xấu của các TCTD đang tái cơ cấu hoặc đang khó khăn về tài chính thì thời hạn của trái phiếu tối đa là 10 năm. Theo quy định tại Nghị định 34, VAMC sẽ được phép phát hành TPĐB để mua nợ xấu theo giá trị thị trường cũng như có thể dùng để tham gia OMO và tái cấp vốn tại NHNN. Trong khi, trước đó, Nghị định 53 chỉ cho phép TPĐB dùng để vay tái cấp vốn tại NHNN…
Tôi nghĩ rằng, việc được bổ sung thêm quyền năng tương đối quan trọng như vậy sẽ hỗ trợ tích cực cho VAMC đẩy nhanh quá trình mua – bán nợ xấu trong thời gian tới và khả năng nợ xấu đưa về mức 3% là khả thi.
Xin cảm ơn ông!