Khi cải lương hát về lịch sử
Gần đây nhất, Nhà hát Cải lương Việt Nam và Đài Truyền hình Việt Nam đã phối hợp thực hiện và ra mắt công chúng vở cải lương “Hừng đông” khắc họa chân dung nhà cách mạng Phan Đăng Lưu giai đoạn 1923 – 1940. Đây cũng là công trình nghệ thuật của hai đơn vị nhằm chào mừng Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII.
“Hừng đông” – vở cải lương tái hiện hình tượng nhà cách mạng Phan Đăng Lưu giai đoạn 1923 – 1940 vừa đến với khán giả |
Không khó để nhận ra, sân khấu kịch nước nhà nhiều năm trở lại đây và vừa qua liên tục có nhiều vở được khai thác từ lịch sử hoặc nhân vật lịch sử. Trước vở cải lương “Hừng đông”, nhiều nhà hát ở Việt Nam đã đầu tư kinh phí và cả nguồn nhân lực để làm các vở diễn về lịch sử, về cuộc đời và sự nghiệp của các nhân vật lịch sử lỗi lạc được nhân dân quý trọng, biết ơn vì những công lao to lớn với quốc gia, dân tộc.
Và tất cả các vở diễn ấy đều để lại dấu ấn đậm sâu trong lòng công chúng yêu nghệ thuật sân khấu, khơi dậy niềm tự hào và lòng tự tôn dân tộc, đồng thời giáo dục thế hệ trẻ về lòng yêu nước.
Đối với vở cải lương “Hừng đông”, khi vừa ra mắt khán giả thời gian gần đây cũng để lại những dấu ấn khó phai. Tác giả kịch bản vở cải lương này là PGS-TS. Nguyễn Thế Kỷ, đạo diễn là NSƯT Triệu Trung Kiên. 7 cảnh diễn của vở cải lương này đã khắc họa chân dung nhà cách mạng Phan Đăng Lưu, với các dấu mốc toát lên hình ảnh, tài năng, đạo đức, nhân cách của ông.
Cảnh đầu tiên, Phan Đăng Lưu là nhân viên Trại tơ tằm Thanh Ba, Phú Thọ về thăm nhà, nêu bật được sự thông minh, bản lĩnh và hoài bão của ông. Tiếp theo là hành động từ bỏ vị trí viên chức trong bộ máy thực dân trở thành nhà hoạt động cách mạng, tham gia Hội Phục Việt, là đảng viên Đảng Tân Việt, cán bộ lãnh đạo chủ chốt của Đảng này và Đảng Cộng sản Đông Dương (nay là Đảng Cộng sản Việt Nam).
Toàn bộ cuộc đời hoạt động cách mạng của Phan Đăng Lưu được tái hiện trong hơn 120 phút từ vở cải lương “Hừng đông”, với nhiều thủ pháp nghệ thuật sáng tạo và hiện đại.
Ngoài kịch bản được tác giả thêm thắt nhiều chi tiết thú vị, gần gũi với đời sống thì điều tạo bất ngờ và ấn tượng nhất trong “Hừng đông” là đạo diễn đã mời một câu lạc bộ nghệ thuật có tên “HUB”, đại diện cho người trẻ thời nay bước vào câu chuyện quá khứ, sống cùng những thời khắc lịch sử của nhân vật. Chính yếu tố này đã làm cho vở “Hừng đông” có nét riêng, đầy sức sáng tạo và trở thành điểm nhấn thu hút khán giả, đặc biệt là thế hệ trẻ.
Khán giả khi xem “Hừng đông” vẫn thấy được vở cải lương này khai thác thế mạnh về tình cảm con người nhưng lại đẩy lên lớn hơn đó là cái tình thiêng liêng của người chiến sĩ cộng sản với nhân dân, đất nước.
Người xem đã vô cùng xúc động thậm chí đã chảy nước mắt khi chứng kiến cảnh nhà cách mạng Phan Đăng Lưu cùng những người tù bị giam cầm, bị đánh đập dã man trong nhà tù Buôn Mê Thuột, nơi được ví như “địa ngục trần gian”, coi tính mạng tù nhân như cỏ rác; cảnh người chiến sĩ cộng sản chịu đủ những nhục hình như thời trung cổ cho đến lúc chết vẫn kiên cường, vẫn tin tưởng vào sự thành công của cách mạng. Bởi thế, vở cải lương này đã chạm đến chiều sâu tâm hồn của khán giả.
Như đã nói, trước vở cải lương “Hừng đông”, chúng ta đã có nhiều vở có đề tài lịch sử, nhân vật lịch sử gây được tiếng vang, có dấu ấn nghệ thuật. Mới đây nhất, Nhà hát Cải lương Việt Nam cũng đã ra mắt khán giả Thủ đô vở “Vua Phật” - tác phẩm sân khấu tái hiện một giai đoạn oanh liệt nhất trong lịch sử nước nhà khi quân dân Đại Việt dưới sự lãnh đạo của các Vua Trần đã 3 lần chiến thắng quân Nguyên Mông, giữ yên bờ cõi, xây dựng đất nước thái bình thịnh trị.
Đây là vở cải lương không chỉ khắc họa đức vua Trần Nhân Tông là một đấng minh quân, không chỉ lừng lẫy chiến công mà còn biết “dựng đạo - tạo đời”.
Trước đó, vẫn là Nhà hát Cải lương Việt Nam, đơn vị này đã đem đến cho khán giả vở “Mai Hắc Đế” chuyển thể từ kịch bản văn học của PGS-TS. Nguyễn Thế Kỷ. Tác phẩm sân khấu này đã tập trung phản ánh cuộc khởi nghĩa Hoan Châu và làm nổi bật hình ảnh thủ lĩnh của cuộc khởi nghĩa là vị anh hùng Mai Hắc Đế.
Trên sân khấu, khán giả thấy nhân vật lịch sử Mai Hắc Đế có hình ảnh một người nông dân bình dị nhưng ý chí kiên cường. Và chính vở cải lương này đã từng giành Huy chương Bạc khi tham dự cuộc thi nghệ thuật sân khấu cải lương chuyên nghiệp toàn quốc 2015 tại Bạc Liêu hồi tháng 11/2015.
Rõ ràng, nghệ thuật cải lương vẫn gắn bó mật thiết với đề tài lịch sử. Và hầu hết các vở diễn đã đạt được những giá trị nghệ thuật, để lại nhiều ấn tượng với khán giả. Chắc chắn, đó sẽ là động lực để các nhà hát tiếp tục dàn dựng, thực hiện nhiều hơn nữa các vở diễn về lịch sử để phục vụ công chúng.