Khi tái canh cà phê đi vào đời sống

Giàu lên từ cà phê

Tới với Tây Nguyên những ngày tháng 3 này, hoa cà phê nở trắng trời Tây Nguyên, giữa cái màu xanh của những vườn cà phê bạt ngàn thực sự càng cảm thấy vùng đất này ngày một trù phú, giàu đẹp thêm. Với lợi thế về địa hình, khí hậu, thổ nhưỡng, cà phê được xác định là một trong những cây chủ lực của các địa phương khu vực Tây Nguyên.

Đồng vốn từ Agribank hỗ trợ nhiều hộ gia đình tái canh cà phê thành công

Những năm qua, ngành Ngân hàng rất quan tâm đầu tư nhằm phát huy những tiềm năng, lợi thế của khu vực này để phát triển kinh tế, trong đó điển hình là chương trình cho vay đối với cây cà phê. Đến cuối năm 2016, dư nợ cho vay ngành Ngân hàng đối với ngành cà phê tại khu vực Tây Nguyên đạt trên 45.000 tỷ đồng, tăng 13,53% so với 31/12/2015 (chiếm 92,4% dư nợ cho vay đối với ngành cà phê toàn quốc).

Với thị phần chiếm 1/3 nguồn vốn của ngành Ngân hàng đầu tư cho khu vực Tây Nguyên, 87% nguồn vốn tại khu vực này được Agribank dành đầu tư cho nông nghiệp - nông thôn. Trong đó Agribank rất chú trọng đầu tín dụng cho cây công nghiệp chủ lực tại đây là cà phê. Đến 31/12/2016, dư nợ cho vay đối với ngành cà phê tại Tây Nguyên của Agribank đạt 13.397 tỷ đồng, chiếm 30% tổng dư nợ cho vay ngành cà phê của các TCTD trên địa bàn Tây Nguyên.

Riêng cho vay tái canh cà phê, tính tới 31/12/2016, Agribank đã cho vay 746 tỷ đồng, tăng 1,18% so với cuối năm 2015 với diện tích tái canh 10.436 ha (tăng 1.928 ha so với cuối năm 2015), 5.716 khách hàng (12 tổ chức và 5.704 cá nhân) đã được tiếp cận nguồn vốn lãi suất ưu đãi để thực hiện tái canh. Nhiều DN cùng nhiều hộ sản xuất và cá nhân trên địa bàn đều sản xuất kinh doanh hiệu quả từ nguồn vốn đầu tư của Agribank.

Đơn cử như trường hợp Công ty TNHH MTV Cà phê 52. Tại tỉnh Đắk Lắk, có 72 ha cà phê tái canh của công ty đã bước sang tháng tuổi thứ 7 và là một phần của dự án tái canh cây cà phê đã được Agribank chi nhánh Đắk Lắk cho vay theo gói tín dụng hỗ trợ tái canh cà phê của Chính phủ. Trong năm 2017, công ty sẽ tiếp tục trồng tái canh 130 ha. Như vậy có nghĩa rằng, chỉ sang đến đầu năm 2018, dự án tái canh 230 ha cà phê của công ty sẽ hoàn thành.

Gần hai năm thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về cho vay tái canh cây cà phê, với sự chỉ đạo sát sao của Thống đốc NHNN, sự vào cuộc tích cực của Agribank, chính sách cho vay tái canh cà phê đã và đang từng bước đi vào cuộc sống, giúp các hộ dân tái canh cây cà phê, đảm bảo sinh kế lâu bền.

Mô hình tái canh cà phê của gia đình ông Nguyễn Văn Huynh, 61 tuổi, ngụ tại thôn 3, xã Eadar, huyện Eaka, Đắk Lắk là một trong rất nhiều hộ thành công từ nguồn vốn Agribank. 01 ha đất tái canh cà phê được ông gây trồng từ tháng 8/2015 với nguồn vốn vay 70 triệu đồng từ Agribank chi nhánh Đắk Lắk bắt đầu thu bói vụ đầu tiên. “Không chỉ bói hơn, hạt cà phê vối giống mới này to hơn cả quả cà phê giống cũ”- ông Huynh phấn khởi khoe.

Có thể nhận thấy rất rõ, với sự đồng hành tích cực của Agribank, nhiều mô hình sản xuất như gia đình ông Huynh, các DN cà phê đang góp phần làm khởi sắc “bức tranh” kinh tế hộ tại Tây Nguyên, đưa cây cà phê thực sự hồi sinh, từng bước nâng cao giá trị của cà phê Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Đảm bảo tính bền vững của chính sách

Cà phê là một trong những cây trồng mà nhiều hộ dân Tây Nguyên chọn để xoá đói giảm nghèo và khởi đầu cho phát triển kinh tế hàng hoá. Bởi suất đầu tư thấp, chỉ 150 triệu đồng/ha, trong khi đó những cây trồng khác như hồ tiêu, suất đầu tư cao hơn gấp 3 - 5 lần.

Theo định hướng của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn về phát triển ngành cà phê bền vững đến năm 2020, tổng diện tích trồng cà phê cả nước ổn định khoảng 600.000 ha. Trong đó, vùng trọng điểm phát triển cà phê gồm 4 tỉnh Tây Nguyên với khoảng 530 nghìn ha (Đăk Lăk 190.000 ha, Lâm Đồng 150.000 ha, Gia Lai 75.000 ha, Đăk Nông 115.000 ha).

Kế hoạch tái canh cà phê ở Tây Nguyên đến năm 2020, theo Quyết định Phê duyệt Đề án tái canh cà phê các tỉnh vùng Tây Nguyên giai đoạn 2014 - 2020 số 4521/QĐ-BNN-TT ngày 21/10/2014 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, giai đoạn 2014 - 2020 trồng và ghép cải tạo khoảng 120.000 ha cà phê trên địa bàn các tỉnh Tây Nguyên, trong đó trồng tái canh khoảng 90.000 ha, ghép cải tạo khoảng 30.000 ha.

Để thực hiện tái canh cho diện tích cà phê nói trên cần một lượng vốn đầu tư ước khoảng 13.000 tỷ đồng, trong đó chủ yếu từ nguồn vốn tín dụng của Agribank. Trong quá trình triển khai cho vay tái canh cà phê, muốn đạt hiệu quả cao hơn, cần sớm tháo gỡ được những khó khăn, vướng mắc vốn xuất phát chủ yếu từ những nguyên nhân khách quan.

Đối với các hộ trồng cà phê, đa số diện tích cây cà phê trồng sau năm 1990, năng suất, sản lượng đang còn cao, chưa có nhu cầu tái canh. Mặt khác, thời gian vừa qua, giá cà phê giảm đã ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lý người dân. Trong khi đó, hiện nay giá cây hồ tiêu, cây bơ rất cao, hiệu quả kinh tế hơn so với cây cà phê. Do đó, người dân cũng lựa chọn phương án trồng mới cây tiêu, bơ hoặc trồng xen hồ tiêu, bơ trên diện tích cà phê già cỗi hơn là thực hiện tái canh cà phê.

Riêng tại các tỉnh Tây Nguyên, các hộ nông dân trồng cà phê chưa mạnh dạn thực hiện tái canh cây cà phê vì đa số diện tích cà phê cần tái canh chủ yếu nằm ở các hộ dân độc canh cây cà phê, vườn cà phê là nguồn thu nhập chính của gia đình. Nhưng theo quy trình tái canh có 2 năm cải tạo đất và 3 năm kiến thiết, hộ nông dân bị gián đoạn thu nhập ít nhất 5 năm, ảnh hưởng đến đời sống của hộ nông dân.

Một nguyên nhân khách quan khác là diện tích đất đủ điều kiện để trồng cải tạo 2 đến 3 năm trồng tái canh cà phê rất ít. Chủ yếu các hộ nông dân tái canh theo kiểu cuốn chiếu, mỗi hộ gia đình tái canh một phần diện tích cà phê để đảm bảo thu nhập phục vụ cuộc sống và nguồn thu trả lãi ngân hàng, chứ không thể tiến hành tái canh trên toàn bộ diện tích cà phê già cỗi. Điều này gây khó khăn trong việc xác định diện tích tái canh cây cà phê thực tế...

Vì vậy, để chương trình tái canh cà phê thực sự hiệu quả cùng với sự chung tay của ngành Ngân hàng, rất cần sự vào cuộc, sự hỗ trợ của địa phương cũng như các ngành, các cấp trong việc hỗ trợ người dân sinh kế ngắn hạn tạo nguồn thu trong giai đoạn tái canh cà phê.

Thêm vào đó, trong bối cảnh tình hình hạn hán tại Tây Nguyên rất nghiêm trọng, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cần cân nhắc đưa nội dung cho vay đầu tư tưới nước tiết kiệm khi Bộ sửa đổi Quyết định 68/2013/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Nhằm góp phần đưa cà phê thực sự trở thành “đòn bẩy” phát triển kinh tế Tây Nguyên trong dài hạn, Agribank gia tăng tính chủ động về nguồn vốn, cùng ngành Ngân hàng tích cực trong việc điều chuyển nguồn vốn cho khu vực Tây Nguyên. Đồng thời tìm giải pháp có tính cởi mở, tạo điều kiện tháo gỡ khó khăn cho DN, giúp DN có khả năng tiếp cận vốn được nhanh hơn, gia tăng thêm sức cạnh tranh…