Khoan sức doanh nghiệp dưỡng nguồn thu

Đảm bảo bền vững cho cân đối ngân sách

Trong cơ cấu thu ngân sách hiện nay, tỷ trọng thu từ dầu thô và thuế xuất nhập khẩu khá lớn khiến nguồn thu ngân sách kém ổn định. Ý kiến của ông về vấn đề này như thế nào?

Trong cơ cấu thu ngân sách giai đoạn 2001-2010, số thu từ dầu thô và thuế xuất nhập khẩu chiếm khoảng 36% (bao gồm cả thuế TTĐB hàng nhập khẩu). Trong bối cảnh tình hình kinh tế - chính trị thế giới có nhiều biến động phức tạp, khi xây dựng dự toán NSNN hàng năm, Bộ Tài chính đã nghiên cứu tính toán đầy đủ các yếu tố để xây dựng các nguồn thu đảm bảo tính tích cực, vững chắc cho cân đối ngân sách.

Để khắc phục sự phụ thuộc vào các yếu tố bên ngoài, Bộ Tài chính đã nghiên cứu, xây dựng hoàn thiện cơ chế chính sách thu có cơ cấu bền vững, đảm bảo công bằng, bình đẳng về thuế giữa các đối tượng nộp thuế, tạo động lực khuyến khích sản xuất, nâng cao cạnh tranh của nền kinh tế và thúc đẩy đầu tư, xuất khẩu hàng hóa, dịch vụ; Tăng cường các biện pháp quản lý thu để chống thất thu và nợ đọng thuế nên những năm gần đây cơ cấu thu NSNN đã thay đổi theo chiều hướng tích cực. Tỷ trọng thu nội địa (không bao gồm dầu thô) trong tổng thu NSNN năm 2006 là 52% đến năm 2011 là 63%, tương ứng, tỷ trọng thu từ dầu thô và thuế xuất nhập khẩu (bao gồm cả thuế TTĐB hàng nhập khẩu) trong tổng thu NSNN giảm từ 40,8% xuống còn khoảng 26,3%.

Theo Chiến lược tài chính đến năm 2020, phấn đấu số thu nội địa (không kể dầu thô) đạt trên 70% vào năm 2015 và trên 80% tổng thu NSNN.

Vậy lạm phát ảnh hưởng thế nào đến thu ngân sách, thưa ông?

Trong cơ cấu thu NSNN thuế trực thu chiếm tỷ trọng chưa cao chủ yếu do thuế thu nhập cá nhân còn thấp, năm 2011 ước khoảng 1,48% GDP.

Về nguyên tắc, đối với thuế gián thu, nhất là thuế GTGT, khi chỉ số giá tiêu dùng CPI tăng sẽ làm tăng số thuế phải nộp. Tuy nhiên ở Việt Nam, thuế GTGT chiếm tỷ trọng khá lớn trong tổng thu NSNN (năm 2011 ước chiếm khoảng 28% tổng thu NSNN). Đây là sắc thuế mang tính liên hoàn giữa các khâu từ sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng nên việc tăng CPI sẽ làm tăng thuế đầu ra ở khâu này nhưng lại làm tăng thuế đầu vào ở khâu khác và số thuế GTGT phải nộp ngân sách có tăng nhưng mức tăng không đáng kể so với mức tăng CPI. CPI làm tăng chi phí đầu vào của DN thì lại là một yếu tố làm giảm thuế thu nhập DN.

Vậy, lạm phát cao cũng làm giảm thu nhập thực tế của dân cư, đặc biệt là người làm công, ăn lương?

Đúng vậy. Trong thời gian qua, CPI liên tục tăng ở mức cao, ảnh hưởng lớn đến sản xuất, kinh doanh và đời sống người dân. Cùng với các bộ, ngành và địa phương, Bộ Tài chính đã kịp thời triển khai quyết liệt các giải pháp kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội. Trong đó đã tăng cường kiểm soát giá cả thị trường, bảo đảm cung – cầu hàng hóa và dịch vụ thiết yếu, tăng cường kiểm tra, thanh tra giá, ngăn chặn các hành vi găm hàng, thao túng thị trường, lợi dụng tăng giá bất hợp lý… Bên cạnh đó là các biện pháp chống thất thu và nợ đọng thuế, đảm bảo nguồn lực tài chính cho an sinh xã hội.

Chính sách tăng lương tối thiểu, các giải pháp miễn, giãn, giảm thuế thu nhập DN và thuế thu nhập cá nhân, thuế khoán cho một số đối tượng đã được áp dụng từ năm 2011. Mới đây, gói giải pháp hỗ trợ DN đã được đề xuất, bên cạnh đó Bộ đã thực hiện tốt các quyết định của Thủ tướng về trợ cấp khó khăn đối với các đối tượng và trợ cấp khó khăn cho hộ nghèo và đối tượng chính sách.

Khoan sức doanh nghiệp

Từ khi Bộ Tài chính đề xuất về gói hỗ trợ DN, rất nhiều DN vẫn chưa biết mình sẽ hấp thụ được gì từ gói hỗ trợ này. Ông có thể nói rõ để DN được biết?

Trước hết, phải nói đến giải pháp giảm lãi suất của NHNN, cơ cấu lại tín dụng, ưu tiên vốn tín dụng phục vụ các lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, sản xuất hàng xuất khẩu, công nghiệp hỗ trợ, DNNVV, sử dụng nhiều lao động, một số phân khúc trong lĩnh vực đầu tư, kinh doanh bất động sản (nhà để ở, phát triển nhà ở trong khu đô thị) và chính sách áp trần lãi suất cho vay đối với 4 lĩnh vực ưu tiên là DNNVV, công nghiệp hỗ trợ, DN xuất khẩu và… đã bao quát phần lớn các DN và hộ sản xuất rồi.

Thứ hai, nhóm giải pháp về thuế và phí vừa đề xuất, đối tượng thụ hưởng mở rộng rất nhiều và thời gian dài hơn so với các giải pháp đã áp dụng năm 2011. Đó là giảm 30% số thuế thu nhập DN năm 2012 cho một số đối tượng. Giảm 50% tiền thuê đất phải nộp của năm 2012 không chỉ cho các DN sản xuất như năm 2011 mà mở rộng cho cả DN hoạt động trong lĩnh vực thương mại, dịch vụ.

Mở rộng diện được gia hạn số tiền thuế thu nhập DN còn nợ chưa nộp NSNN của năm 2011 trở về trước trong 9 tháng của các DNNVV trong một số lĩnh vực và DN sản xuất sản phẩm cơ khí là tư liệu sản xuất, vận tải đường thuỷ (bao gồm cả vận tải thuỷ nội địa và vận tải biển), sản xuất thép, xi măng.

Miễn thuế môn bài năm 2012 đối với các hộ đánh bắt hải sản và hộ sản xuất muối.

Miễn thuế khoán thuế GTGT, thuế thu nhập cá nhân và thuế thu nhập DN trong năm 2012 đối với cá nhân, hộ kinh doanh nhà trọ, phòng trọ cho thuê đối với công nhân, người lao động, sinh viên, học sinh; hộ, cá nhân chăm sóc trông giữ trẻ; hộ, cá nhân, tổ chức cung ứng suất ăn ca cho công nhân với điều kiện hộ, cá nhân, tổ chức này giữ ổn định mức giá cho thuê phòng trọ, nhà trọ, giá trông giữ trẻ và giá cung ứng suất ăn ca như cuối năm 2011.

Như vậy có thể nói các giải pháp đưa ra không chỉ DN có lãi mới thụ hưởng được, mà các giải pháp đưa ra trên cơ sở đánh giá tình hình DN và tập trung giải quyết tháo gỡ đúng những DN, những ngành kinh tế đang khó khăn.

Thu ngân sách năm 2012 ảnh hưởng như thế nào vì gói giải pháp hỗ trợ DN? Vậy áp lực bội chi năm nay ra sao, khi thêm khoản bổ sung 2.000 tỷ đồng cho vay đầu tư kiên cố hóa kênh mương?

Đây là một giải pháp vừa đa mục tiêu vừa để tăng tổng cầu, tiêu thụ sản phẩm cho các DN sản xuất sắt, thép, xi măng… phục hồi tốc độ hoạt động cho các DN trong lĩnh vực này, vừa giữ được việc làm cho người lao động, ổn định thu nhập, góp phần an sinh xã hội.

Bổ sung vốn đầu tư kiên cố hóa kênh mương là một nhiệm vụ có nhiều ý nghĩa, tạo điều kiện tiếp tục phát triển nông nghiệp nông thôn, đầu tư các trạm bơm điện, phục vụ sản xuất nông nghiệp. Đồng thời cũng khuyến khích tiêu thụ sản phẩm vật liệu xây dựng như xi măng, sắt thép...

Một số giải pháp gia hạn thời hạn nộp thuế có tác động đến dòng tiền ngân sách năm 2012 nhưng về tổng thể thì vẫn thu vào ngân sách năm 2013. Đối với những giải pháp của thuế thu nhập DN thì Bộ Tài chính cũng có các biện pháp tăng cường quản lý nguồn thu, chống thất thu. Đặc biệt khi sản xuất kinh doanh khởi sắc vào những tháng tới thì DN có khả năng tích luỹ, phát triển và tiếp tục thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước.

Vì sao Bộ Tài chính không đề xuất phương án giảm thuế thu nhập cá nhân (TNCN) để góp phần tăng sức mua có khả năng thanh toán trong dân cư?

Luật Thuế TNCN đang trong chương trình sửa đổi các nội dung liên quan đến giảm trừ gia cảnh, thuế suất, thu nhập chịu thuế, kê khai quyết toán thuế, hiện đang báo cáo Chính phủ, nếu Quốc hội thông qua sẽ triển khai.

Tuy nhiên ta phải nhìn tổng quát số lượng người nộp thuế TNCN đến năm 2011 có 1,3 triệu người, trong đó 300 ngàn người nộp từ bậc 2 trở lên. Mức thuế TNCN theo tôi nên ở trong giải pháp tổng thể cải cách hệ thống thuế. Với số lượng người nộp thuế và mức khởi điểm như vậy thì việc miễn giảm thuế TNCN không tác động nhiều đến sản xuất kinh doanh của DN.

Thưa ông, DN đang nóng lòng muốn biết các giải pháp miễn, giãn, giảm thuế lúc nào sẽ được thực hiện?

Khó khăn lớn nhất của DN là chi phí đầu vào cao nhưng hàng tồn kho lớn, đầu ra khó khăn. Tăng tổng cầu, tăng lương, tăng sức mua có khả năng thanh toán để tiêu thụ sản phẩm cho DN đã được triển khai. Các biện pháp thuộc thẩm quyền Chính phủ quyết định được triển khai ngay trong tháng 5/2012. Một số giải pháp miễn, giảm thuế thuộc thẩm quyền Quốc hội quyết định thì sẽ được trình Quốc hội trong kỳ họp thứ ba này.

Xin cảm ơn ông!

Linh Ly thực hiện