Mất đất vì khai thác cát gần bờ

	Mất đất sản xuất vì hút cát
	Nỗi lo cát tặc

Người dân mất đất, cầu trôi sông

Sông Krông Păk đoạn chảy qua huyện Ea Kar (Đăk Lăk) được chính quyền tỉnh Đăk Lăk cấp phép cho Công ty TNHH Khai thác cát Đoàn Kết (Công ty Đoàn Kết) khai thác cát. Tuy nhiên, sau một thời gian khai thác cát, đất canh tác của người dân dần bị sạt lở nghiêm trọng.

Mặt cầu sụt, nứt

Theo ông Hồ Văn Khang, thôn 4, xã Ea Ô, huyện Ea Kar, gia đình có gần một sào đất bên bờ sông để trồng lúa. Canh tác gần chục năm vẫn bình thường, từ khi có DN khai thác cát gần bờ, đất của gia đình ông Khang bắt đầu bị sạt lở. Tới năm 2016, toàn bộ gần 1 sào (1.000m2) đất trôi hết xuống sông. “Gia đình tôi chỉ có gần 1 sào đất đó để trồng lúa. Giờ mất hết đất khiến cuộc sống lâm vào cảnh khó khăn. Đã làm đơn gửi chính quyền xã yêu cầu bồi thường nhưng chưa được giải quyết”, ông Khang bức xúc.

Trường hợp của hộ ông Nguyễn Đình Hướng (xã Ea Ô) cũng rơi vào cảnh tương tự. Ông Hướng lo lắng, gia đình canh tác 2,2 sào lúa từ chục năm nay, thời gian gần đây bắt đầu xảy ra hiện tượng sạt lở. Cạnh đó, cát của Công ty Đoàn Kết tràn vào ruộng của người dân ngày càng nhiều.

Theo ông Hướng, vì cát tràn vào quá nhiều nên vụ Đông Xuân vừa qua, 2,2 sào ruộng của hộ ông Hướng buộc phải bỏ hoang không canh tác. Nếu muốn canh tác, phải bỏ ra cả chục triệu đồng để thuê người, máy móc thu dọn cát, tính đi tính lại chỉ có lỗ nên đành bỏ hoang. Không riêng gia đình ông Hướng, có 3 hộ khác trong khu vực này cũng không trồng được lúa trong vụ Đông Xuân.

Trao đổi với ông Nông Văn Hợp, trưởng thôn 7b, xã Ea Ô xác nhận nhiều hộ trong thôn bị sạt lở đất và bị cát tràn vào ruộng. Đã nhiều lần phản ánh lên chính quyền xã, huyện và cả DN nhưng chưa thấy cơ quan chức năng vào cuộc. Nếu cứ tiếp tục tái diễn tình trạng này thì chẳng mấy chốc đất canh tác của người dân đổ hết xuống sông. Trong khi DN thì hứa sẽ hỗ trợ cho người dân nhưng đến thời điểm này vẫn chưa thấy gì?

Không chỉ đất canh tác, mà ngay cả cây cầu số 1 bắc qua sông Krông Păk nối liền thôn 4 với các thôn 7b, 6a, 6b cũng sụt lún nghiêm trọng. Theo quan sát từ thực địa, toàn bộ bê tông gia cố bảo vệ mố cầu bị sụt, trượt sâu khoảng 5m, dài khoảng 12m. Mặt cầu sụt lún, nứt dài, phía dưới xung quanh mố cầu được đổ đất, đóng cọc tre tua tủa để gia cố tạm thời.

Cần sự vào cuộc

Trao đổi về vấn đề này, ông Hoàng Đắc Tuyên, cán bộ địa chính xã Ea Ô, huyện Ea Kar cho rằng, việc cầu bị sụt lún là do nước lũ dâng cao. Do đó, nếu nói khai thác cát làm hư cầu là không chính xác, bởi xét dưới góc độ chuyên môn còn liên quan nhiều vấn đề. Còn về việc đất người dân bị sạt xuống sông, chính quyền xã cũng mới chỉ nghe người dân phản ánh chứ chưa có đơn thư nên chưa thống kê được.

Cùng quan điểm này, ông Nguyễn Đức Đông, Phó trưởng phòng TN&MT huyện Ea Kar khẳng định, cuối tháng 12/2016, nước lũ quá lớn khiến cầu bị sập. Cũng có thể một phần nào đó do khai thác cát nhưng không đánh giá hết được. Quá trình đi kiểm tra, Sở TN&MT chưa đánh giá được mức độ sạt lở đất của người dân nên phòng cũng chịu!

Tuy nhiên, ngược lại với quan điểm của chính quyền sở tại, ông Mai Quang Vượng, Giám đốc Ban Quản lý Đầu tư và Xây dựng Thủy lợi 8 thuộc Bộ NN&PTNT cho rằng, cầu số 1 tại xã Ea Ô thuộc đường thi công kết hợp quản lý hồ Ea Rớt – Dự án Hồ Krông Păk Thượng thi công hoàn thành, bàn giao cho UBND huyện Ea Kar sử dụng, quản lý từ tháng 1/2016 với tổng số vốn đầu tư 20 tỷ đồng.

Theo ông Vượng, nguyên nhân sụt lún cầu không chỉ do nước lũ dâng cao, thay đổi dòng chảy mà còn do DN khai thác cát quá gần cầu. Vấn đề này đã có báo cáo gửi bên Bộ NN&PTNT để bộ đề nghị UBND tỉnh Đăk Lăk có giải pháp phù hợp để DN khai thác cát cách xa cầu.

Cũng theo ông Vượng, sau khi có thông tin cầu bị sụt lún, đơn vị cử đoàn công tác xuống hiện trường. Hiện tượng sụt lún đang trở nên nghiêm trọng. Tuy nhiên, đã hết thời hạn bảo hành, chi phí sửa chữa cầu lại cao, ước chừng khoảng 4 tỷ trong khi ngân sách của huyện có hạn.

Do đó, ngày 2/3/2017, UBND huyện Ea Kar có văn bản số 126/CV-UBND đề nghị Bộ NN&PTNT, Ban Quản lý Đầu tư và Xây dựng Thủy lợi 8 xem xét cho bổ sung kinh phí để gia cố khắc phục mố cầu số 1 trước mùa mưa lũ 2017. “Hiện chúng tôi đang chờ ý kiến chỉ đạo của Bộ NN&PTNT. Nếu được đồng ý, chúng tôi sẽ tiến hành sửa chữa ngay sự cố sụt lún của cầu”, ông Vượng nói thêm.