"Ném" 1.000 tỷ vào dự án xe buýt nhanh: Lãng phí, không hiệu quả!

Tổng chiều dài của cả lộ trình khoảng 14,7km, chiều rộng mặt đường dành riêng cho loại hình xe này là khoảng 3,75m và có 21 nhà chờ xe buýt nằm trên dải phân cách giữa đường. Trên các tuyến phố trong lộ trình sẽ có làn đường chỉ dành riêng cho xe buýt nhanh.

Dự án này được kỳ vọng tạo bộ mặt mới cho giao thông công cộng của Thủ đô, góp phần giảm thiểu ùn tắc giao khi đi vào hoạt động. Theo dự kiến, dự án này sẽ hoàn thành vào cuối năm 2015, tuy nhiên, đến nay, nhiều hạng mục vẫn còn dang dở.

Một nhà chờ của dự án xe buýt nhanh Hà Nội

Còn nhiều vấn đề bất cập

Không chỉ chậm tiến độ, dự án còn đang bộc lộ rất nhiều điều bất hợp lý trong việc thi công và bảo quản. Nhà chờ xe buýt nằm giữa làn đường, người dân không biết phải sang đường ra sao với lưu lượng người tham gia giao thông tại tuyến đường luôn ở mức cao khi không có cầu vượt bộ hành. Bên cạnh đó, việc không được bảo quản, trông coi cẩn thận sau khi hoàn thành đã khiến các hạng mục xuống cấp nghiêm trọng.

Quan sát tại một nhà chờ trên phố Lê Văn Lương, những lớp bụi bẩn dày đặc bám trên mặt kính. Phần nền của một số nhà chờ giờ đây đã biến thành nơi tập kết của rác thải hoặc vật liệu xây dựng. Ngoài ra, rất nhiều ốc vít và những thanh thép tại đây bắt đầu có hiện tượng hoen rỉ, bong tróc sơn… Thậm chí tệ hơn, một số nơi biến thành toilet “bất đắc dĩ” của những người qua đường.

Bạn Trần Thanh Hải, sống tại khu vực Lê Văn Lương cho biết: “Tôi mong muốn dự án này sớm hoàn thành và đưa vào sử dụng. Qua đó sẽ góp phần giảm tải các loại phương tiện giao thông cá nhân. Tuy nhiên, thời gian thi công đã gần hai năm, nhưng cho đến nay vẫn chưa thể đưa vào sử dụng là điều hết sức khó hiểu. Việc xây dựng xong bỏ không như hiện trạng là điều vô cùng lãng phí!”.

Hay như bạn Nguyễn Thanh Lan, sinh viên một trường đại học gần khu vực này nhận xét: “Em không hiểu tại sao lại thiết kế nhà chờ xe buýt nằm giữa làn đường? Nếu nhà chờ này thiết kế giúp cho người khuyết tật dễ dàng lên xuống xe buýt mà không cần nhờ đến những người xung quanh, vậy làm thế nào họ lên được cầu vượt và tiếp xúc với lối dẫn vào nhà chờ này? Còn những điểm không có cầu vượt đi bộ dẫn vào nhà chờ thì việc băng qua làn đường là một thử thách, với người bình thường còn khó chưa nói đến người khuyết tật? Việc đầu tư này liệu có mang lại hiệu quả như mong muốn?”.

Không mang lại hiệu quả như mong đợi?

Mặc dù mục tiêu đặt ra là đáp ứng nhu cầu đi lại của nhân dân, hạn chế phương tiện cá nhân, góp phần hiện đại hóa giao thông đô thị Hà Nội nhưng khi dự án mới được công bố và đi vào xây lắp, đã xuất hiện nhiều ý kiến cho rằng, dự án đang gây ra sự lãng phí cũng như sẽ khiến cho giao thông Hà Nội thêm lộn xộn, ùn tắc.

TS. Nguyễn Xuân Thủy, nguyên Giám đốc nhà xuất bản Giao thông - Vận tải, chuyên gia nghiên cứu về giao thông đô thị cho rằng dự án xe buýt nhanh đang gây lãng phí cả về không gian và tiền bạc.

“Đầu tư số tiền lớn lên tới 55 triệu USD (tương đương 1.000 tỷ đồng) cho một dự án chỉ để khai thác thí điểm xe buýt nhanh trên đoạn đường cắt khúc dài gần 15 km từ bến xe Yên Nghĩa đến bến xe Kim Mã là quá lãng phí” –TS. Nguyễn Xuân Thủy nhận xét.

Ông nhấn mạnh thêm, khi làm các công trình giao thông, trong đó có dự án xe buýt nhanh thì cần phải hết sức cân nhắc, phải đáp ứng cả về khoa học và thực tiễn, phù hợp với điều kiện, mức sống của người dân Việt Nam và phải được “Việt Nam hóa”.

Việc xây dựng dự án không chỉ liên quan đến vấn đề kỹ thuật mà còn là vấn đề mang tính xã hội. Nếu không sẽ rất dễ dẫn đến tình trạng kém hiệu quả, lãng phí. Nếu các dự án quá xa rời thực tế thì có đầu tư lớn đến đâu cũng khó hiệu quả cao được.

Theo kinh nghiệm từ Nhật Bản, ngoài điều kiện cần là hạ tầng cơ sở giao thông hiện đại, điều kiện đủ để xe buýt nhanh vận hành hiệu quả là số đông người dân đã có ý thức sử dụng các phương tiện giao thông công cộng. Tuy nhiên, tại Việt Nam, khi cả hai điều kiện này còn đang thiếu cộng với cách làm thí điểm dự án như vậy, chưa có cơ sở nào để khẳng định xe buýt nhanh sẽ “đắt khách”.