Nhận diện cơ hội và thách thức của ngành bán lẻ thời CMCN 4.0

Chia sẻ tại Hội thảo “Nâng cao năng lực cho doanh nghiệp Việt trong sản xuất và lưu thông hàng hóa trước tác động cuộc CMCN 4.0” ngày 29/11 tại Hà Nội, ông Trần Duy Đông, Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho biết, ngành bán lẻ đóng vai trò quan trọng trong chuỗi lưu thông hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng của xã hội. Trước sự phát triển của CMCN 4.0 đã mang lại nhiều cơ hội cho ngành bán lẻ của Việt Nam nói chung và các doanh nghiệp bán lẻ nói riêng thông qua áp dụng những công nghệ mới, tích hợp kênh bán lẻ trực tuyến và cửa hàng, mang lại trải nghiệm mua sắm thú vị và độc đáo cho người tiêu dùng.

Một trong những thành tựu nổi bật của CMCN 4.0 là sự phát triển của thương mại điện tử, hứa hẹn triển vọng tích cực mở ra cơ hội cho ngành bán lẻ Việt Nam. Bởi thương mại điện tử là yếu tố quan trọng để hình thành mô hình bán hàng đa kênh – một mô hình kết hợp giữa bán hàng trực tuyến và trực tiếp tại cửa hàng để thu hút khách hàng và tăng khả năng cạnh tranh.

Theo số liệu của Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), 65% người dùng internet đã thực hiện hành vi mua sắm trực tuyến với mức chi tiêu bình quân là 179USD/người trong năm 2016; doanh thu thương mại điện tử B2C đạt 5 tỷ USD, tăng 20% so với cùng kỳ, chiếm khoảng 3% doanh thu bán lẻ hàng hóa và dịch vụ năm 2016.

Với ưu thế thuộc nhóm các nước đang phát triển, dân số lớn, trẻ và ưa thích kết nối, quá trình đô thị hóa, thu nhập gia tăng và mức sống cao hơn chính là những yếu tố thuận lợi hỗ trợ tăng trưởng thị trường bán lẻ Việt Nam.

Những thành tựu của cuộc CMCN 4.0 mở ra muôn vàn cơ hội cho các nhà bán lẻ Việt Nam trong việc mở rộng quy mô thị trường, giảm chi phí, nâng cao khả năng cạnh tranh với các nhà bán lẻ nước ngoài. Thành tựu của khoa học công nghệ, đặc biệt là kinh doanh qua không gian mạng đã thuận lợi hơn rất nhiều, rút ngắn khoảng cách không gian, thời gian, giúp các nhà bán lẻ có thể giảm tối đa chi phí vận hành…

Tuy nhiên theo ông Đông, CMCN 4.0 cũng sẽ mang lại nhiều thách thức cho ngành bán lẻ trong việc chuyển đổi theo xu hướng 4.0.

Chính nhờ thành tựu của công nghệ, người mua có thể đặt hàng từ bất cứ nhà cung cấp nào trong nước, thậm chí mua hàng ở các quốc gia khác. Chính vì thế, lợi thế cạnh tranh về mặt địa lý hay giá cả của doanh nghiệp đều giảm vì khách hàng sẽ dễ tìm được nhà cung cấp giá rẻ hay chất lượng tốt hơn. Trong khi đó, các tập đoàn bán lẻ nước ngoài lớn, trang bị công nghệ hiện đại theo xu hướng 4.0 sẽ khiến các doanh nghiệp trong nước đứng trước nguy cơ mất thị phần, nhân sự và lợi thế cạnh tranh.

Mặc dù các doanh nghiệp bán lẻ Việt Nam có chú trọng đầu tư vào hệ thống công nghệ thông tin nhưng hiệu quả mang lại chưa cao. Bên cạnh đó, chi phí đầu tư lớn nên doanh nghiệp cũng chưa mạnh dạn đầu tư vào hạ tầng bán lẻ điện tử, song song với các cửa hàng bán lẻ truyền thống, doanh nghiệp sẽ tốn nhiều chi phí cho mặt bằng, nhân viên…Trong khi đó, nếu chỉ bán online cũng rất khó, khi phải đối diện với những rào cản về lòng tin người tiêu dùng, vấn đề vận chuyển và thanh toán.

Cuối cùng, ông Đông cho rằng, thách thức lớn khác của CMCN 4.0 cho ngành bán lẻ Việt Nam chính là nguồn nhân lực. Khác với bán lẻ truyền thống, đội ngũ nhân viên phục vụ chủ yếu tương tác trực tiếp với khách hàng, bán lẻ 4.0 trên nền tảng công nghệ hiện đại đòi hỏi đội ngũ nhân viên phải được đào tạo, am hiểu chuyên sâu, bắt kịp xu thế, làm chủ được các thiết bị, máy móc, phần mềm ứng dụng đang dần thay thế công việc cho con người.