“Nông dân” thời công nghệ cao

Từ “Hạt giống bắp cải số 5”…

Nguyễn Bá Hùng vốn là sinh viên của Viện Đại học Đà Lạt. Cuối năm 1982, anh tốt nghiệp Kỹ sư sinh học với đề tài “Hạt giống bắp cải số 5”. Sau đó anh trở thành Tổ trưởng tổ sản xuất của Xí nghiệp trại giống rau Đà Lạt.

Với đề tài “Hạt giống bắp cải số 5”, suốt nhiều năm công tác tại Trại giống rau Đà Lạt, Nguyễn Bá Hùng mơ ước gây dựng một “ngân hàng” về giống để không còn phải phụ thuộc vào nguồn giống rau ngoại nhập. Không bỏ lỡ cơ hội quý giá, khi được cử sang Pháp học tiến sĩ ngành di truyền giống thực vật, anh đã bỏ nhiều công sưu tập các giống rau củ ưu tú của Pháp và châu Âu để mang về nước. Sau 5 năm tu nghiệp, hành trang về nước của Nguyễn Bá Hùng là bộ sưu tập khoảng 2.000 giống rau củ châu Âu chưa từng có tại Việt Nam.

TS. Hùng trong vườn rau sạch được trồng bằng giá thể là thân cây chuối

Nhận thức được việc phát triển các công nghệ mới trong ngành nông nghiệp còn hạn chế, sau khi về nước, Nguyễn Bá Hùng đầu quân cho một DN hàng đầu về nông nghiệp tại tỉnh Lâm Đồng là Dalat Hasfarm. Anh mang tất cả sở học của mình để nghiên cứu phát triển các loại rau màu trên vùng đất cao nguyên. Từ hàng ngàn mẫu giống mang về từ châu Âu, anh chọn ra được trên 150 giống rau củ và 2 loại giống atisô thích hợp với điều kiện khí hậu của địa phương để triển khai trồng đại trà.

Năm 2005, với mong muốn hình thành một thương hiệu riêng trong lĩnh vực rau củ hữu cơ, Nguyễn Bá Hùng mạnh dạn đầu tư khu đất ở ngoại ô TP. Đà Lạt để sản xuất rau theo tiêu chuẩn châu Âu và thành lập Công ty TNHH Hùng Thiên (sau đó đổi tên thành Công ty TNHH Liên doanh Organik Dalat). Đây là một trong những DN đầu tiên ứng dụng các nghiên cứu công nghệ sinh học để sản xuất rau theo tiêu chuẩn GlobalGAP ở Việt Nam.

Anh Hùng cho biết, tính đến nay, diện tích sản xuất rau theo tiêu chuẩn GlobalGAP của công ty đã hơn 20 ha. Ngoài ra, công ty cũng đang hợp tác với hơn 30 hộ nông dân trong Hợp tác xã An Phú, xã Hiệp Thạnh, TP. Đà Lạt, canh tác 35 ha rau. “Nông dân được công ty đầu tư chi phí ban đầu như nhà lưới, giống cây, hướng dẫn kỹ thuật và đặc biệt lo toàn bộ đầu ra cho sản phẩm. Công ty Organik ký hợp đồng bao giá trong một năm đối với các hộ nông dân nên họ rất yên tâm. Thu nhập của người nông dân tham gia trồng rau an toàn tăng 30-40% so với cách trồng rau truyền thống”- anh Hùng nói.

… đến trồng rau trên thân chuối

Chưa thỏa mãn với độ khó mà các tiêu chuẩn của châu Âu bắt buộc trong quy trình sản xuất rau theo hướng GlobalGAP, 5 năm trở lại đây, anh Hùng tiếp tục tiên phong làm một loại rau khó hơn là rau hữu cơ.

Để làm loại rau này, anh Hùng cho biết bước đầu tiên là phải mời đoàn kiểm tra của châu Âu (tổ chức EUREP GAP) sang trực tiếp lấy mẫu đất, mẫu nước, phân tích và chứng nhận đủ tiêu chuẩn sản xuất rau hữu cơ, sau đó mới tiến hành xây dựng trang trại và gieo trồng. Trong quá trình từ lúc gieo trồng đến lúc thu hoạch, tuyệt đối không được phun bất cứ loại thuốc trừ sâu, trừ bệnh nào có nguồn gốc hóa học mà thay vào đó là thuốc vi sinh chiết xuất từ các loại thực vật như xoan, ớt, hay dùng các loại vi khuẩn có lợi cho cây rau phun vào nhằm diệt trừ sâu bệnh.

Do không được sử dụng thuốc hóa học nên việc ngăn côn trùng từ bên ngoài vào là hết sức khó khăn. Hiện nay, toàn bộ khu trang trại rộng 4 ha của công ty được quy hoạch trong nhà lưới, muốn vào bên trong phải qua 2 lớp cửa. Ngoài ra, để xua đuổi côn trùng, phía trước mỗi cửa nhà lưới đều trồng nhiều sen cạn. Anh Hùng giải thích: “Sen cạn là loại cây tiết ra mùi hôi, có tác dụng rất tốt trong việc xua đuổi các loại côn trùng, nhất là ruồi. Mặt khác, hoa của cây sen cạn cũng có thể sử dụng để ăn được. Hoa có vị hơi nồng, rất hợp cho người thích ăn cay”.

Anh Hùng cho biết, hiện trang trại rau hữu cơ của công ty trồng khoảng 150 loại rau củ. Tất cả các hạt giống trồng tại đây đều được nhập từ nước ngoài và được chứng nhận là sản xuất từ quy trình hữu cơ (giá bán cao hơn giá hạt giống thông thường cùng loại khoảng 30%).

Toàn bộ nước tưới cho trại rau được chứa trong hồ nhân tạo đặt ở cuối vườn. Hồ nhân tạo được xây với diện tích 450m2, độ sâu 6m. Nước trong hồ được xử lý triệt để rong rêu, không còn vi sinh vật gây bệnh đường ruột, không nhiễm kim loại nặng, không sử dụng hóa chất để xử lý. Khi thu hoạch, rau, củ được nhặt sạch rễ, đất, sau đó đưa vào máy rửa có xử lý ozon. Để rau khô phải qua công đoạn kế tiếp là máy sấy ly tâm và đưa vào phòng riêng để đóng bao bì và gắn mã vạch.

Để mở rộng nghiên cứu và đa dạng hóa các loại rau hữu cơ có công dụng chữa bệnh, 2 năm trở lại đây anh Hùng bắt đầu khảo nghiệm việc trồng rau, củ bằng giá thể là thân cây chuối. Theo anh Hùng, cây chuối sau khi ra buồng, phần thân cây sẽ được chặt bỏ và vứt đi. Tuy nhiên, thân cây chuối chứa nhiều kali, vì thế các loại rau trồng trên thân chuối sẽ có hàm lượng kali cao, rất tốt cho những người bị bệnh cao huyết áp (do người bị cao huyết áp uống nhiều thuốc lợi tiểu bị mất nhiều kali-PV). Nếu tận dụng được nguồn giá thể này thì sẽ tiết giảm đáng kể chi phí khi trồng đại trà các sản phẩm rau sạch.

Sau một năm khảo nghiệm, TS. Hùng đã thành công với một số loại rau trồng trên giá thể thân chuối và bắt đầu cho trồng đại trà trong trang trại. Sắp tới đây, Công ty Organik sẽ ứng dụng thêm một số kỹ thuật để trồng xen ghép nhiều loại rau có sắc tố đỏ, chứa nhiều hàm lượng axit để phục vụ cho những bệnh nhân đang chữa bệnh ung thư hoặc những người có nhu cầu ăn kiêng phòng bệnh ung thư theo chỉ định của bác sĩ.