Chuyển đổi "kép" giúp doanh nghiệp nâng cao sức cạnh tranh

Chuyển đổi số, chuyển đổi xanh giúp doanh nghiệp tăng lợi thế cạnh tranh.

Chuyển đổi xanh, chuyển đổi số là yêu cầu tất yếu

Theo ông Đỗ Tiến Thịnh, Phó Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC), việc chuyển đổi xanh và chuyển đổi số đã trở thành một xu hướng không thể phủ nhận. Tại Việt Nam, những nỗ lực chuyển đổi này không chỉ mang lại lợi ích cho môi trường và xã hội mà còn giúp doanh nghiệp nâng cao sức cạnh tranh và phát triển bền vững trong thời đại mới.

Chuyển đổi số, chuyển đổi xanh giúp doanh nghiệp tăng lợi thế cạnh tranh. Nhờ chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, trên thế giới hình thành rất nhiều ngành mới, sản phẩm mới mà Việt Nam có lợi thế để tham gia.

Ông Thịnh cho rằng, chuyển đổi số giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình sản xuất, kinh doanh, giảm thiểu chi phí và tăng cường khả năng cạnh tranh thông qua tự động hóa, phân tích dữ liệu và quản lý thông tin hiệu quả. Trong khi đó, chuyển đổi xanh tập trung vào việc giảm thiểu ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường bằng cách sử dụng năng lượng tái tạo, áp dụng công nghệ sạch và phát triển sản phẩm thân thiện với môi trường.

Sự kết hợp giữa chuyển đổi số và xanh tạo ra một mô hình phát triển bền vững, cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế, bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng cuộc sống. Hơn nữa, nó tăng cường khả năng thích ứng và chống chịu trước biến đổi khí hậu và các khủng hoảng khác, thông qua các hệ thống quản lý thông minh và công nghệ tiên tiến.

Theo ông Thịnh, chuyển đổi xanh, chuyển đổi số là yêu cầu tất yếu; tham gia chuyển đổi xanh, tiết kiệm năng lượng, bớt phát thải là chuyện vừa khó lại vừa rất dễ đối với SME. Chuyển đổi số, chuyển đổi xanh gắn với hoạt động hàng ngày của doanh nghiệp và có thể thực hiện được ngay, không cần đến những mô hình hoành tráng, không cần bất kỳ cơ chế, chính sách nào.

Thời gian qua, Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia đã có khá nhiều sáng kiến, hoạt động cụ thể như phối hợp với Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) triển khai dự án tài trợ cho những sản phẩm Việt Nam phục vụ cho phát triển bền vững, trong đó bao gồm cả tiết kiệm năng lượng, xử lý môi trường, mức tài trợ tối đa đến 200.000 USD. Hiện đã có 1 doanh nghiệp Việt được chọn là Selex Motors. Hoặc chương trình Thách thức đổi mới sáng tạo Việt Nam nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp chuyển đổi số và chuyển đổi xanh. Năm ngoái đã nhận được gần 800 giải pháp của doanh nghiệp đến từ gần 30 nước.

TS Nguyễn Xuân Thơ - Cố vấn cấp cao DigiwinSoft nhấn mạnh, chuyển đổi xanh và chuyển đổi số là điều kiện kiên quyết giúp doanh nghiệp có thể tồn tại. Nếu doanh nghiệp không thể thực hiện được điều này cũng sẽ rất khó để tham gia vào chuỗi cung ứng. Và một khi tham gia được rồi, kiểm soát được rồi thì doanh nghiệp sẽ có những chương trình bền vững, những giá trị bền vững, cũng như trở nên trách nhiệm hơn với xã hội.

Kinh nghiệm quốc tế

Bên cạnh những cơ hội và lợi ích, chuyển đổi xanh và chuyển đổi số cũng đặt ra nhiều thách thức và khó khăn cho doanh nghiệp, đặc biệt là ở Việt Nam - một quốc gia đang phát triển nhanh chóng với nền kinh tế đa dạng và sự đa dạng văn hóa.

Hiện nay, các doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME), đang gặp rất nhiều khó khăn trong việc thực hiện các mục tiêu tăng trưởng xanh và phát triển bền vững. Các rào cản chính bao gồm hạn chế về kinh nghiệm, vốn và công nghệ, khiến nhiều doanh nghiệp bị tụt lại phía sau trong tiến trình này.

Ông Nguyễn Hải Hùng - Phó giám đốc Trung Tâm Hỗ trợ doanh nghiệp Hà Nội (SCE) cho biết: “Những năm trở lại đây, mặc dù mục tiêu chuyển đổi số và chuyển đổi xanh đã trở thành sự ưu tiên của hầu hết lãnh đạo doanh nghiệp và các chính phủ, tuy nhiên hai quá trình này hiện chủ yếu diễn ra một cách riêng lẻ, chưa có tính đồng bộ. Do vậy, thay vì chỉ tập trung vào mục tiêu số hóa, các doanh nghiệp cần chủ động tích hợp yếu tố bền vững trong chiến lược chuyển đổi số, để tận dụng cơ hội kinh doanh mới cũng như mang lại lợi ích cho xã hội và môi trường. Đây chính là lý do xu hướng Chuyển đổi Kép - “Chuyển đổi số đồng hành cùng Chuyển đổi xanh” đang ngày càng được chú trọng.”

Chia sẻ về kinh nghiệm chuyển đổi xanh, ông Poovathungal Itteera ROY, Phó Chủ tịch Ban Năng lượng, Cụm Việt Nam và Campuchia, Schneider Electric cho rằng các chính sách và quy định của chính phủ có thể ảnh hưởng đáng kể đến khả năng đầu tư vào các hoạt động bền vững. Ví dụ, các chính sách khuyến khích năng lượng tái tạo có thể thu hút đầu tư tư nhân vào lĩnh vực này. Hơn nữa, khó khăn về tiếp cận tài chính, công nghệ và chuyên môn cũng trở thành một thách thức to lớn đối với các doanh nghiệp muốn đầu tư vào các hoạt động chuyển đổi xanh, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Bên cạnh đó, một trong những lí do quan trọng đang “giữ chân” doanh nghiệp trong công cuộc chuyển đổi này chính là sự thiếu hụt về dữ liệu hiện trường. Điều này khiến họ khó khăn trong việc đánh giá rủi ro và tiềm năng của các dự án, kế hoạch “xanh hoá” của doanh nghiệp.

Ông Jeffrey Jian Xu - Chuyên gia giáo dục cấp cao, Ban phát triển con người và xã hội tại Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) cho hay, trước tiên về biến đổi khí hậu thông minh sẽ bao gồm lập kế hoạch, phát triển kinh tế xã hội thông minh, cơ sở hạ tầng thông minh và các giải pháp dựa trên thiên nhiên. Thứ hai, tài chính xanh chính là hỗ trợ các hoạt động chuyển đổi xanh thông qua các khoản đầu tư, tài trợ và các công cụ tài chính khác.

Tiếp đó, quản lý và quản trị khu vực công phải đảm bảo các chính sách và quy định phù hợp để thúc đẩy chuyển đổi xanh. Thứ tư, phát triển con người và xã hội cũng không kém phần quan trọng khi phải chú trọng tăng cường sự tham gia của cộng đồng và đảm bảo lợi ích công bằng cho tất cả mọi người trong quá trình chuyển đổi xanh. Và cuối cùng về nông nghiệp, thực phẩm, nước và phát triển đô thị, chúng ta phải chuyển đổi sang các hệ thống sản xuất và tiêu dùng bền vững hơn.

Theo TS. Nguyễn Xuân Thơ, để đạt được mục tiêu chuyển đổi số và xanh, các doanh nghiệp cần chuẩn hóa quy trình vận hành thông qua hệ thống ERP, giúp quy hoạch và tăng tính minh bạch, nắm bắt thông số sản xuất tức thời qua công nghệ IoT. Việc tự động hóa dây chuyền sản xuất và thông minh hóa thiết bị sẽ nâng cao hiệu suất và chất lượng, đồng thời kiểm soát và cải thiện hiệu quả sử dụng thiết bị.