Tăng trưởng sẽ dựa vào đâu?
Tăng trưởng khó đạt được mục tiêu đề ra 6,7% | |
Để đạt mục tiêu tăng trưởng cần hỗ trợ tổng cầu | |
Tăng trưởng có dấu hiệu chững lại |
Cho dù nền kinh tế Việt Nam đã “bắt đà” từ cuối năm 2015 và khởi động khá tốt ở quý I/2016, nhưng rốt cuộc tăng trưởng kinh tế quý II vừa qua đã không được như kỳ vọng. GDP chỉ đạt mức tăng 5,52% trong nửa đầu năm nay.
Phân tích tình hình kinh tế trước các tác động chính sách trong nước và từ thị trường thế giới, Báo cáo Kinh tế vĩ mô quý II/2016 của Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách (VEPR) công bố ngày hôm qua, 14/7, nhìn nhận điểm sáng là có, nhưng chưa đủ làm vơi đi nỗi lo mới.
Cần tránh tâm lý nôn nóng đạt mục tiêu tăng trưởng cao |
Theo TS. Nguyễn Đức Thành, Viện trưởng VEPR, chỉ số PMI của quý II/2016 là điểm sáng quan trọng đầu tiên, cho thấy khu vực sản xuất của Việt Nam đang từng bước được cải thiện. Thứ hai, DN đã có không gian phát triển mới, khi Chính phủ bước những bước đi đầu tiên vững chắc trong việc cải thiện môi trường kinh doanh. Và 30.700 DN mới đã ra đời trong quý II vừa qua; vốn đầu tư nước ngoài tăng mạnh cả về vốn đăng ký lẫn vốn giải ngân; xuất khẩu tăng nhẹ; cán cân thương mại cân bằng… cho thấy rõ thành tựu từ những thay đổi trên.
Trong khi đó, do thị trường ngoại hối tiếp tục ổn định, NHNN đang có những điều kiện thuận lợi để ổn định tỷ giá một cách chủ động, tâm lý đầu cơ trên thị trường không còn lớn. Mặt bằng lãi suất dần ổn định sau khi Thông tư 06 được NHNN ban hành. Thị trường BĐS cũng ổn định cả về nguồn cung và tỷ lệ hấp thụ. “Thông tư 06 đã làm mềm các cú sốc chính sách. Đây là cách làm phù hợp”, TS. Thành đánh giá.
Nhưng rủi ro lại đến từ các nguyên nhân khách quan, như sự cố môi trường ở miền Trung “là tiếng chuông dữ dội cảnh báo về hậu quả môi trường trong quá trình phát triển”. Trong khi với các tác động từ bên ngoài, nền kinh tế vừa qua cũng chịu ảnh hưởng từ Brexit… Kết quả là trong nửa đầu năm nay, sản xuất nông nghiệp, khai khoáng… còn khó khăn.
Chỉ số hoạt động kinh tế VEPI của VEPR là 5,19%, tuy cao hơn mức tăng trong quý I nhưng lại thấp hơn nhiều so với mức trung bình của năm 2015. Ngân sách thì căng thẳng. Lạm phát vẫn rình rập. Xuất khẩu tăng trưởng thấp và cán cân thương mại nhiều khả năng xấu đi... “Quý II là quý định hình tăng trưởng cho cả năm, vậy nên với thực trạng này thì tăng trưởng cả năm sẽ thấp”, TS. Nguyễn Đức Thành dự báo.
Các băn khoăn lớn nhất của giới chuyên gia đối với nền kinh tế ở thời điểm này được ông Thành nêu lên: Liệu Chính phủ có báo cáo Quốc hội điều chỉnh mục tiêu tăng trưởng không? Và ông đưa ra một kịch bản khá bi quan, nếu không điều chỉnh thì không hiểu tăng trưởng sẽ dựa vào đâu để đạt mục tiêu!
Cũng chung quan điểm bi quan về triển vọng kinh tế, TS. Lưu Bích Hồ phân tích chi tiết: Về khách quan, ngành nông nghiệp rất khó khăn vì môi trường biển miền Trung và vì hạn mặn ở ĐBSCL, vì tác động của Brexit. Chủ quan là ngân sách quá căng thẳng, thu khó khăn nhưng chi vượt nhiều mà không điều tiết được. Cho nên, TS. Lưu Bích Hồ tỏ ra e ngại: “Tôi thấy dự báo (nền kinh tế - PV) từ giờ đến cuối năm không sáng lắm…”.
Bổ sung ý kiến, TS.Vũ Đình Ánh lưu ý, nếu tiếp tục tăng trưởng dựa vào vốn, bằng tăng đầu tư nhà nước thì hiệu quả thấp và làm tổng đầu tư tăng. Nếu tăng trưởng nhờ tăng xuất khẩu thì xuất khẩu 6 tháng chỉ tăng 5,9% trong 6 tháng, thì nửa cuối năm lấy đâu ra mà tăng đủ? Và nếu để đạt mục tiêu tăng trưởng mà phải bơm vốn vào nền kinh tế thì nhiều rủi ro vĩ mô sẽ xảy ra. Riêng kênh hỗ trợ tăng trưởng là vốn ODA, Thủ tướng đã chỉ đạo ráo riết phải đẩy nhanh tiến độ giải ngân, như vậy sẽ tác động tốt tới tăng trưởng, “nhưng nó cũng không đến trong năm nay”.
Đưa ra các khuyến nghị về quan điểm chính sách tại thời điểm này, TS. Nguyễn Đức Thành cho rằng, cần tránh tâm lý nôn nóng đạt mục tiêu tăng trưởng cao, bởi nếu bất ổn vĩ mô tái diễn thì cái giá phải trả sẽ đắt hơn nhiều. Ông nói thêm: “Chúng tôi có những cơ sở lo ngại về kịch bản này”.