Tạo lực đẩy cho thị trường vốn 2018
Dự thảo quy trình phát hành trái phiếu Chính phủ trên thị trường vốn quốc tế | |
Xây thị trường vốn mạo hiểm | |
Để thị trường vốn không phát triển lệch |
Giảm tải cho hệ thống TCTD
Uỷ ban Giám sát tài chính Quốc gia dự báo, năm 2018 hệ thống tài chính tiếp tục bảo đảm khả năng cung ứng vốn cho nền kinh tế. Cơ cấu nguồn cung ứng bền vững hơn, giảm bớt sự phụ thuộc vào hệ thống TCTD và tăng nguồn trung - dài hạn từ thị trường vốn. Dự kiến, cung ứng từ thị trường vốn tăng 22,5% và từ hệ thống TCTD khoảng 17,5%. Nguồn vốn cho nền kinh tế năm 2018 còn được dự báo sẽ nhận được sự hỗ trợ tích cực của thị trường chứng khoán, trái phiếu Chính phủ và dòng vốn FDI...
Năm 2017, lượng vốn các công ty Việt Nam gọi được qua IPO nhiều hơn cả Philippines và Indonesia |
Có một thực tế lâu nay, nền kinh tế Việt Nam phụ thuộc vào vốn tín dụng quá nhiều. Các chuyên gia nhận định nếu tiếp tục kéo dài tình trạng ngân hàng là nguồn cung ứng quá lớn sẽ gây ra khan hiếm, vì nhu cầu quá cao dẫn tới việc các nhà băng phải tăng cường huy động vốn.
Hơn nữa, trong bối cảnh các thị trường khác như thị trường chứng khoán, thị trường vàng, thị trường ngoại hối, thị trường bất động sản… đang khởi sắc làm cho cạnh tranh trong huy động vốn của ngân hàng càng gay gắt khiến mặt bằng lãi suất khó giảm. Bởi nếu ngân hàng tăng lãi suất huy động, khiến lãi vay có khả năng tăng theo, sẽ đi ngược lại với định hướng chính sách tiền tệ của Chính phủ.
Việc dựa quá nhiều vào vốn ngân hàng còn tạo ra hiện tượng thanh khoản, lãi suất cao, gây rủi ro cho toàn hệ thống và cho cả nền kinh tế. Bởi vậy, phát triển thị trường vốn dần dần đáp ứng và hỗ trợ cho ngân hàng là vô cùng hợp lý, đặc biệt là vốn trung và dài hạn.
Nhìn vào diễn biến thị trường chứng khoán từ quý III/2017 tới nay, các chuyên gia đều nhận định là khá sáng sủa, triển vọng năm nay cho thị trường chứng khoán sẽ tiếp tục có những dấu hiệu tích cực. Những cổ phiếu tốt sẽ có cơ hội đi lên và điều này hỗ trợ cho cung ứng vốn của nền kinh tế, giảm tải cho hệ thống ngân hàng. Đó là điều tốt vì vốn ngân hàng đa số là vốn ngắn hạn.
Không chỉ thị trường chứng khoán, FDI năm 2018 cũng được nhiều chuyên gia nhận định sẽ tiếp tục bứt phá. Điều này giúp NHNN mua vào một lượng lớn USD bổ sung một phần cho dự trữ ngoại hối và quan trọng hơn là cân bằng tỷ giá. Theo chuyên gia đánh giá, năm nay thị trường vốn sẽ phát triển tốt và đó cũng là công cụ để Chính phủ có thể thực hiện những chính sách phát triển thị trường vốn mạnh hơn. Dần dần giảm bớt gánh nặng cho hệ thống ngân hàng.
Tìm giải pháp hiệu quả
Điều kiện hỗ trợ thị trường vốn năm 2018 là có, song cũng phải thừa nhận thị trường vốn của Việt Nam còn rất giới hạn khi mới chỉ có cổ phiếu, trái phiếu Chính phủ, trái phiếu DN, vốn đầu tư nước ngoài… Theo chia sẻ một chuyên gia kinh tế, với đối tượng DNNVV những công cụ này là rất khó khả thi. Bởi cổ phiếu dù có phát hành thì cũng không quá hấp dẫn nhà đầu tư. Chưa kể trường hợp DN không có báo cáo, kiểm toán, không đáp ứng được yêu cầu của Uỷ ban Chứng khoán thì không phát hành cổ phiếu được. Mà tại Việt Nam, hơn 90% tổng số DN là DNNVV.
Bên cạnh đó, với nguồn vốn của các nhà đầu tư nước ngoài, họ lại thường lập DN riêng, hoặc tìm tới những DN lớn trong nước. Nói như vậy để thấy, vướng mắc lớn nhất ở thị trường vốn hiện tại là rất khó khăn cho các DNNVV tiếp cận. Theo các chuyên gia, Chính phủ cần xây dựng thị trường vốn một cách mạnh mẽ, mở rộng hơn bằng việc kêu gọi những đối tác nước ngoài tham gia với nhiều sản phẩm trên thị trường, làm sao cung ứng được vốn trung dài hạn cho các DN hoặc gián tiếp thông qua ngân hàng, chứ không phải dùng vốn ngân hàng.
Thêm nữa, chúng ta nên có thể áp dụng những công cụ như ở một số nước phát triển để tạo ra nguồn vốn trung dài hạn. Một chuyên gia gợi ý: Tại Mỹ, món vay bất động sản hoặc các món vay khác được chứng khoán hoá. Đó là những món vay mà các NHTM cho vay bất động sản, cho vay DN xong “đóng gói” lại và phát hành chứng khoán trên những món nợ đó. Ngân hàng sẽ bán chứng khoán này cho các nhà đầu tư trong, ngoài nước. Khi đó ngân hàng sẽ có thêm nguồn tiền trung dài hạn xoay vòng cho vay DN.
Theo Dealogic và S&P Global Market Intelligence, năm 2017, lượng vốn các công ty Việt Nam gọi được qua đấu giá cổ phần lần đầu ra công chúng (IPO) nhiều hơn cả Philippines và Indonesia. Động lực thu hút vốn cũng đến từ việc Chính phủ thực hiện cổ phần hoá DNNN nhằm giảm thâm hụt ngân sách. Điển hình như việc thoái vốn thành công tại Tổng công ty Sabeco và đang chuẩn bị tiến hành thoái vốn tại một số DN lớn như Công ty Lọc hóa dầu Bình Sơn, PVoil, PV Power.
“Năm 2018 được dự báo là năm cao trào cổ phần hoá, bán vốn nhà nước tại DN. Năm 2017, Chính phủ đã thu về hơn 135 nghìn tỷ đồng, tương đương 6 tỷ USD từ bán cổ phần. Năm nay, Chính phủ dự định bán cổ phần DNNN gấp 6,5 lần so với năm 2017. Cổ phần hoá DNNN sẽ giúp cơ cấu lại nguồn nhân lực, thúc đẩy phát triển thị trường vốn”, một vị chuyên gia nhấn mạnh.