Trục lợi từ hoàn thuế giá trị gia tăng

Hồ sơ giả, tiền thật

Mới đây, dư luận tại Hà Tĩnh nóng lên khi CTCP Xuất nhập khẩu SCI, trụ sở tại huyện miền núi Hương Sơn, dựng khống hồ sơ xuất khẩu chiếm đoạt trên 8,3 tỷ đồng tiền thuế GTGT.

Phòng CSĐT tội phạm về trật tự quản lý kinh tế và chức vụ (PC46), công an tỉnh Hà Tĩnh đã tống đạt quyết định khởi tố bị can, bắt tạm giam Lê Đình Quốc, Giám đốc và Nguyễn Quang Chung, Phó giám đốc công ty này, do có những hành vi liên quan đến việc lập hồ sơ khống rút tiền hoàn thuế GTGT.

Trục lợi từ hoàn thuế GTGT ở các cửa khẩu diễn biến phức tạp

Ngành nghề kinh doanh chính của SCI buôn bán, xuất khẩu các mặt hàng vật liệu xây dựng, nông sản… Chỉ trong một thời gian ngắn Quốc và Chung đã mở 104 tờ khai hải quan khống tại cửa khẩu quốc tế Cầu Treo (Hương Sơn) trị giá hàng hóa xuất khẩu hơn 108 tỷ đồng, đồng thời mở 10 tờ khai hàng hóa xuất khẩu khác tại cửa khẩu Cha Lo (Quảng Bình) với tổng giá trị hàng hóa 150 tỷ đồng.

Để hợp tác hoá, Chung và Quốc đi mua hóa đơn đầu vào của 11 DN ở Hà Tĩnh, Nghệ An, TP. Hồ Chí Minh với tổng số 218 hóa đơn GTGT, giá trị hàng hóa hơn 133 tỷ đồng. Mua được hóa đơn, Chung trực tiếp chỉ đạo nhân viên cấp dưới tạo dựng ba bộ hồ sơ xin hoàn thuế GTGT, với số tiền hơn 8,3 tỷ đồng rồi chiếm đoạt…

Ngoài cửa khẩu Cầu Treo hay Cha Lo việc lợi dụng hoàn thuế GTGT để trục lợi tại các khu kinh tế, cửa khẩu ở khu vực miền Trung - Tây Nguyên diễn biến hết sức phức tạp…

Đơn cử, có thời điểm tại Khu kinh tế thương mại đặc biệt Lao Bảo (Quảng Trị), hàng ngày có đến hàng trăm chuyến xe chở hàng hóa từ nội địa xuất khẩu vào khu kinh tế này. Lực lượng hải quan Quảng Trị tại cửa khẩu, liên tục bắt được các “phi vụ” lợi dụng chính sách hoàn thuế GTGT, xuất khống, quay vòng hàng xuất khẩu để trục lợi. Bởi, thông thường hàng hoá xuất vào các khu kinh tế đặc biệt, không những được miễn thuế mà còn được hoàn thuế từ 5 - 10% tùy từng mặt hàng.

Hàng hóa xuất khẩu giá trị càng cao thì tiền hoàn thuế GTGT càng nhiều, nên không ít sản phẩm đã bị đẩy giá “lên trời” khi xuất vào khu kinh tế đặc biệt. Vậy nên, mới có chuyện lọ dầu trị giá 13 nghìn đồng, nhưng DN kê tới 150 nghìn đồng, rồi hưởng tiền hoàn thuế GTGT tới 15 nghìn đồng.

Một cán bộ hải quan ở Cửa khẩu Quốc tế Lao Bảo cho biết, thời gian gần đây thủ đoạn trục lợi tiền hoàn thuế GTGT diễn ra hết sức phức tạp. Thậm chí, có vụ hải quan phát hiện số tiền hoàn thuế DN nhận được còn cao hơn cả giá trị thực của mặt hàng DN đã xuất khẩu…

Nhiều lỗ hổng

Hoàn thuế GTGT nhằm tạo điều kiện cho DN thu hồi được số vốn đã ứng trước. Với số tiền thuế GTGT được hoàn mỗi năm, nhiều DN đã có thêm điều kiện quay vòng vốn, phát triển sản xuất, kinh doanh...

Tuy nhiên, lợi dụng chính sách này, không ít đối tượng đội lốt DN liên tục dùng đủ “chiêu” để trục lợi, gây thất thoát ngân sách Nhà nước, xáo trộn thị trường, ảnh hưởng môi trường kinh doanh, DN làm ăn chân chính cũng vạ lây…

Nguyên nhân nào khiến việc lợi dụng hoàn thuế để trục lợi ngày càng gia tăng? Trước hết, theo nhiều người do việc quản lý thành lập DN rất lỏng lẻo, dễ dàng như hiện nay. Cơ quan cấp chứng nhận đăng ký thành lập DN không kiểm tra chính xác về vốn điều lệ, trụ sở DN, cơ sở hạ tầng... Có người lập DN bằng chứng minh thư nhân dân người khác, địa chỉ “ma”, nâng khống vốn điều lệ…Sau đó tự in hoá đơn, xuất khống hóa đơn GTGT chiếm đoạt tiền hoàn thuế của Nhà nước...

Bên cạnh, cơ quan thuế thường gặp khó khăn trong công tác xác minh hóa đơn, giám sát những DN có rủi ro cao về thuế. Lợi dụng điểm yếu này, DN làm ăn phi pháp, chuyên mua bán hoá đơn thường liên tục thay đổi địa điểm, nhằm tránh sự theo dõi, giám sát của cơ quan chức năng.

Chưa hết, phần lớn DN tham gia xuất khẩu qua các khu kinh tế đặc biệt, đều được xếp vào luồng xanh (ưu tiên không kiểm tra), nên việc xác định số lượng hàng xuất khẩu thực tế của DN gặp rất nhiều khó khăn, hầu hết chỉ căn cứ vào giấy tờ...

Ngoài những nguyên nhân trên, việc buông lỏng quản lý, thiếu sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan chức năng khiến đối tượng núp bóng DN dễ dàng trục lợi từ hoàn thế GTGT. Quay trở lại với vụ việc của CTCP Xuất nhập khẩu SCI ở Hà Tĩnh, nhiều người băn khoăn, một DN chuyên xuất khẩu vật liệu xây dựng lại không có kho hàng, bến bãi, phương tiện, trụ sở hoạt động không ổn định…

Nhưng, chỉ trong một thời gian ngắn trị giá luân chuyển hàng hóa trên giấy tờ lên đến hàng trăm tỷ đồng, mà cơ quan chức năng không hay biết? Dư luận có quyền đặt câu hỏi, ngoài những yếu tố khách quan có hay không việc tiếp tay, móc nối từ bên trong lực lượng chức năng cho việc lợi dụng hoàn thế GTGT để trục lợi.