Trung Quốc nới biên độ tỷ giá: Thị trường hơn, rủi ro hơn

Theo đánh giá của nhiều nhà kinh tế, đây là động thái cho thấy nước này đang nỗ lực cải cách hệ thống tỷ giá, tiến tới quốc tế hóa đồng nội tệ. Tuy nhiên, quyết định này có thể cũng dẫn đến những rủi ro cho các nhà xuất khẩu và ngân hàng của Trung Quốc.

Tốt cho dài hạn

Quyết định nới biên độ biến động của đồng NDT lên mức 1% của NHTW Trung Quốc (PBoC) có hiệu lực từ ngày 16/4, thay cho mức 0,5% được duy trì từ tháng 5/2007 đến nay. Kể từ khi tiến hành cải cách tỷ giá vào năm 2005, đồng NDT đã tăng giá khoảng 30%.

Biên độ giao dịch đồng NDT lứon hơn giúp Trung Quốc thúc đẩy nhanh hơn cải cách chế độ tỷ giá. (Ảnh: MH)

Quyết định vừa qua nằm trong các nỗ lực tiếp tục quá trình cải cách này và đáp ứng nhu cầu phát triển của thị trường. Điển hình là trong tháng 3 vừa qua, Thủ tướng Trung Quốc Ôn Gia Bảo khẳng định nước này sẽ tiếp tục thúc đẩy cải cách tỷ giá. Việc mở rộng biên độ giao dịch lần này là nhằm thúc đẩy sự biến động linh hoạt 2 chiều của đồng NDT, đồng thời cải thiện chế độ tỷ giá thả nổi theo thị trường gắn với giỏ ngoại tệ mà nước này theo đuổi. Giới phân tích cũng tin tưởng, quyết định vừa qua của Trung Quốc phần nào sẽ làm giảm bớt những quy kết của phương Tây về chính sách tỷ giá của Trung Quốc trong nhiều năm trở lại đây và được đánh giá là phù hợp với kỳ vọng của thị trường, mà theo đó sẽ có lợi đối với việc duy trì sự phát triển ổn định của kinh tế Trung Quốc cũng như thúc đẩy cải cách hệ thống tỷ giá. "Quyết định trên là thích hợp trong thời điểm hiện nay khi mà tỷ lệ thặng dư cán cân thanh toán vãng lai trên GDP của Trung Quốc đã rơi xuống mức dưới 3% và nhiều khả năng sẽ vẫn duy trì ở mức thấp", bà Wang Tao, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu kinh tế Trung Quốc tại Công ty UBS Securities Co Ltd nhận xét.

Đồng quan điểm trên, ông Ding Zhijie - Chủ nhiệm khoa tài chính ngân hàng của trường International Business and Economics nhận định: "Một đồng NDT linh hoạt hơn sẽ giúp phân định tốt hơn cung và cầu thị trường, đồng thời thúc đẩy giá của đồng tiền này tiến gần hơn đến ngưỡng cân bằng". Chuyên gia này tin tưởng: "Quyết định này cho thấy Chính phủ Trung Quốc đang giảm bớt việc kiểm soát và chuyển sang giai đoạn để thị trường đóng vai trò lớn hơn. Đây là bước đi quan trọng của quá trình cải cách tỷ giá".

Ngay sau khi Trung Quốc đưa ra quyết định trên, Tổng giám đốc IMF Christine Lagarde đã hoan nghênh động thái này. "Điều này cho thấy cam kết của Trung Quốc trong việc lấy lại cân bằng cho nền kinh tế thông qua tăng cường tiêu dùng nội địa và cho phép các lực lượng thị trường đóng vai trò quan trọng hơn trong xác định mức tỷ giá phù hợp", bà Lagarde nói. Cùng với sự nhìn nhận tích cực này, chuyên gia kinh tế cao cấp của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) Zhuang Jian cho rằng, một biên độ giao dịch rộng hơn sẽ đặt nền móng cho những nỗ lực của Trung Quốc trong mở cửa tài khoản vốn và hiện thực hóa hệ thống tỷ giá chuyển đổi tự do. Cũng liên quan đến vấn đề này, một nghiên cứu của NHTW Trung Quốc vào tháng 2 vừa qua khẳng định, thời điểm hiện nay đã chín muồi cho Trung Quốc để nước này mở cửa tài khoản vốn.

Nhìn ở phạm vi rộng hơn, quyết định này còn hỗ trợ tích cực cho hoạt động cải cách trong các lĩnh vực khác. "Bằng việc để cho tỷ giá đóng vai trò như "đòn bẩy giá" trong sắp xếp các nguồn lực thị trường, theo đó những cải cách trong các lĩnh vực khác cũng sẽ được thúc đẩy", Zhang Bin - nhà nghiên cứu thuộc Viện Tài chính và Kinh tế Thương mại thuộc Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc tin tưởng.

Dù còn rủi ro ngắn hạn

Mặc dù sự thay đổi này có ý nghĩa chiến lược đối với kinh tế Trung Quốc trong dài hạn, nhưng các chuyên gia cũng cảnh báo về những rủi ro giao dịch tỷ giá ngắn hạn đối với các nhà xuất khẩu và các thể chế tài chính.

Trung Quốc đã ghi nhận sự trở lại của thặng dư thương mại trong tháng 3 sau mức thâm hụt lên tới 31,48 tỷ USD trong tháng 2 vừa qua - mức thâm hụt lớn nhất kể từ năm 1989. "Dưới những điều kiện như vậy, một sự biến động tỷ giá mạnh hơn sẽ không có tác động quá lớn đến thị trường", Kinh tế gia trưởng Lian Ping của Bank of Communications Trung Quốc nhìn nhận. "Tuy nhiên trong ngắn hạn, các ngân hàng và nhà xuất khẩu Trung Quốc cần có các chuẩn bị đối phó với những rủi ro khi quyết định nới rộng biên độ trên được đưa ra", chuyên gia này cho biết thêm. Theo đó, các nhà xuất khẩu Trung Quốc nên mua các sản phẩm tài chính phái sinh để phòng vệ trước các rủi ro biến động tỷ giá. Trong khi đó các ngân hàng nên tăng cường quản lý rủi ro đối với các tài sản ngoại tệ.

Cùng gợi ý trên, ông He Liping - Chủ nhiệm khoa Tài chính, Đại học Bắc Kinh khuyên các định chế ngân hàng nên cung cấp nhiều công cụ phòng ngừa rủi ro hữu hiệu hơn cho các doanh nghiệp. Điều này sẽ giúp cho các doanh nghiệp xuất khẩu chủ động hơn trong đối phó với những thay đổi từ việc tỷ giá biến động mạnh hơn. Và chỉ sau khi các doanh nghiệp bỏ ra các chi phí nhất định để sẵn sàng đối phó với những rủi ro thì giá của đồng NDT mới phản ánh một cách trung thực các điều kiện thị trường.

Khác với các quan điểm trên, chuyên gia Liu Ligang - người đứng đầu bộ phận kinh tế Trung Quốc của Tập đoàn ngân hàng ANZ cho rằng, quyết định vừa qua của Trung Quốc sẽ khuyến khích các doanh nghiệp nước này sử dụng đồng NDT với tư cách là đồng tiền thanh toán để giảm các rủi ro trong dài hạn. "Tất cả những điều này có nghĩa là thị trường và các sản phẩm tài chính của Trung Quốc sẽ có cơ hội phát triển đáng kể trong tương lai", nhà kinh tế này nhận xét.

Đỗ Lê