Trung Quốc: Triển vọng thương mại 'u ám' khi Trump tăng thuế

Cuối tuần qua, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã gia tăng đe dọa áp đặt mức thuế cao hơn đối với hàng hóa của Trung Quốc. Ông Trump nói rằng, ông sẵn sàng đánh thuế tất cả hàng nhập khẩu từ nước này chỉ "trong thời gian ngắn tới đây".

Trung Quốc đạt được thặng dư thương mại với Mỹ, dù kim ngạch xuất khẩu giảm

Cựu Thống đốc Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc, Zhou Xiaochuan đưa ra cảnh báo rằng: "Trong khi, các nhà kinh tế ghi nhận tác động ngay lập tức của căng thẳng thương mại là hữu hạn, thì tác động đến niềm tin kinh tế có thể lớn hơn".

Dữ liệu thương mại tháng 8 công bố hôm thứ Bảy vừa qua đã phản ánh cả nguyên nhân và ảnh hưởng từ những bất đồng không thể thỏa thuận tác động đến Mỹ - thặng dư thương mại đã tăng lên mức kỷ lục, trong khi tổng mức tăng trưởng xuất khẩu chậm lại. Điểm sáng duy nhất là tăng trưởng nhập khẩu nhanh hơn dự kiến, báo hiệu nhu cầu trong nước của Mỹ hiện đang neo ở mức cao.

Rajiv Biswas - Chuyên gia kinh tế trưởng khu vực châu Á - Thái Bình Dương của IHS Markit cho biết: “Với các biện pháp thuế quan lớn của Mỹ nếu áp dụng nay mai, các nhà xuất khẩu Trung Quốc cũng như tăng trưởng trong năm tới của nước này sẽ bị ảnh hưởng nặng nề. Nếu Mỹ tiếp tục đẩy mạnh các biện pháp thuế quan đối với Trung Quốc, thì khu vực xuất khẩu sẽ phải đối mặt chặng đường dài đầy khó khăn ở phía trước, bất chấp các biện pháp của chính phủ nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực."

Vài giờ trước những lời "đe dọa" của ông Trump, Trung Quốc đã công bố các biện pháp hỗ trợ cho một số lĩnh vực xuất khẩu bị các chính sách thuế quan cao hơn của Mỹ nhắm tới.

Bộ Tài chính Trung Quốc cho biết sẽ tăng tỷ lệ chiết khấu đối với hoạt động xuất khẩu cho 397 nhóm hàng hóa, từ dầu nhờn đến sách của trẻ em, điều này có nghĩa là các công ty đưa các sản phẩm đó ra nước ngoài sẽ phải trả ít thuế giá trị gia tăng hơn. Các mức mới sẽ có hiệu lực từ ngày 15/9.

Các nhà xuất khẩu Trung Quốc đang cảm nhận được sự khó khăn vì căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới trở nên tồi tệ hơn. Tại dữ liệu được công bố hôm thứ Bảy, tính toán của Bloomberg cho thấy thặng dư thương mại của Trung Quốc với Mỹ đã tăng lên mức 31,1 tỷ USD trong tháng Tám. Sự gia tăng này bất chấp xuất khẩu tăng với tốc độ chậm nhất kể từ tháng Ba. Đơn giá bằng đồng USD của các lô hàng đã tăng 9,8%.

Gai Xinzhe, một nhà phân tích của Ngân hàng Tài chính Quốc tế Trung Quốc tại Bắc Kinh cho biết: "Xuất khẩu sang Mỹ tăng nhanh hơn so với tháng trước do các nhà xuất khẩu đẩy mạnh thực hiện đơn hàng trước khi các khoản thuế bổ sung trị giá 200 tỷ USD đối hàng hóa Trung Quốc có hiệu lực". Cùng với đó, sự tăng trưởng kinh tế của Mỹ nhanh hơn cũng thúc đẩy nhu cầu nhập khẩu.

David Dollar, cựu Bộ trưởng Ngân khố Mỹ tại Bắc Kinh và hiện là một thành viên cao cấp của Viện Brookings ở Washington cho rằng: "Tác nhân quan trọng của việc thặng dư thương mại tăng mạnh giữa Trung Quốc với Mỹ là chính sách kích thích tài khóa kiểu Keynes của ông Trump, khi nền kinh tế đã tới hạn. Và thuế nhập khẩu dường như không thay đổi được điều đó".

Dù vậy, Trung Quốc vẫn đang phải vật lộn với suy giảm kinh tế do chính sách gây ra, cùng với những tác động khó xác định từ cuộc chiến thương mại. Điều đó đã khiến các nhà lãnh đạo nước này giảm bớt các chính sách kiềm chế nợ, thay vào đó là tìm kiếm biện pháp phòng ngừa rủi ro suy giảm kinh tế trong tương lai.

"Tăng trưởng xuất khẩu có thể giảm tốc xuống 5 đến 10% trong vài tháng tới, sau đó tăng chậm hơn vào năm 2019 vì căng thẳng thương mại và sự suy giảm của nền kinh tế toàn cầu", Larry Hu, nhà kinh tế tại Macquarie Securities Ltd nhận định. "Căng thẳng thương mại Mỹ-Trung Quốc đang leo thang do những phát ngôn của Tổng thống Trump hôm thứ Sáu tuần trước."

Mặc dù việc chuyển đổi sang chính sách nới lỏng, giảm tăng trưởng xuất khẩu sẽ gia tăng mạnh mẽ sức ép lên Bắc Kinh, Lu Ting, trưởng kinh tế Trung Quốc tại Nomura International Ltd tại Hồng Kông, lưu ý thêm. Bởi vì xuất khẩu giá trị gia tăng đóng góp khoảng 10 phần trăm GDP của Trung Quốc, sự suy giảm thu nhập xuất khẩu cho thấy Trung Quốc có thể sẽ mất nhiều thời gian hơn để phục hồi tăng trưởng, ông nói.

Trong trường hợp có một cuộc chiến thương mại toàn diện, Trung Quốc có thể bị ảnh hưởng nặng nề hơn bởi sự thay đổi trong tâm lý thị trường, hơn là ảnh hưởng trực tiếp từ thuế quan, ông Zhou cho biết trong một cuộc phỏng vấn với đài truyền hình Bloomberg.

“Mọi người có thể trở nên lo lắng,” ông nói. "Nhưng không ai thực sự biết rõ. Đột nhiên có một cuộc chiến thương mại sảy ra. Và họ có thể sẽ thay đổi suy nghĩ về đầu tư đối với chứng khoán của mình."