Xuất khẩu gỗ gặp khó với EUTR
Tại Hội thảo với chủ đề: “Hai năm thực thi quy chế gỗ EU (EUTR) - Các nhà nhập khẩu tại EU cần gì từ các công ty Việt Nam”, nhiều ý kiến cho rằng, việc EU áp dụng EUTR kèm với sự phát sinh nhiều thủ tục mới đã trực tiếp tạo ra ảnh hưởng tới từng DN xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam.
Điều này cũng đang đòi hỏi DN cần cải tiến quy trình sản xuất để có thể giải trình một cách khách quan và minh bạch dòng chảy của gỗ hợp pháp trong suốt hành trình từ khai thác, vận chuyển, thương mại, chế biến, và sản xuất để ra được sản phẩm cuối cùng. Có thế mới có thể xuất khẩu đi châu Âu một cách “an toàn”.
Thị trường EU đóng một vai trò rất quan trọng trong ngành công nghiệp chế biến gỗ Việt Nam, đứng thứ tư (sau Hoa Kỳ, Nhật Bản, và Trung Quốc) với tổng kim ngạch xuất khẩu đạt 703 triệu USD năm 2014, và có khả năng vượt qua mức 800 triệu USD năm 2015.
Vì thế, khi kinh tế EU phục hồi cùng với sự khởi sắc của thị trường bất động sản sẽ làm tăng mạnh nhu cầu nhập khẩu các sản phẩm đồ gỗ nội thất tại đây. Bộ Công Thương dự báo, kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam sang thị trường EU trong năm 2015 tăng 5% so với cùng kỳ năm 2014.
Mặc dù EU là thị trường còn nhiều tiềm năng, nhưng khu vực này cũng được dự báo có nhiều rủi ro với xuất khẩu đồ gỗ của Việt Nam, đặc biệt là khi EU tiên phong trong việc đưa các quy định nghiêm ngặt về nguồn gốc hợp pháp của gỗ đối với tất cả các sản phẩm đồ gỗ nhập khẩu và nội địa. Quy định này được biết tới với cái tên là EUTR, được chính thức áp dụng vào ngày 3/3/2013.
“Tại Việt Nam, sau 2 năm thực thi EUTR, đã có nhiều vấn đề vướng mắc phát sinh. Ví dụ như làm sao giải trình được tính hợp pháp của gỗ tràm và gỗ cao su theo các tiêu chuẩn mà nhà nhập khẩu châu Âu chấp nhận”, ông Đào Tiến Dũng, Chánh văn phòng Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP. HCM nói.
Thực tế cho thấy, sau hai năm đầu thực thi EUTR, việc DN đưa ra các chứng từ là không đủ để chứng minh gỗ đã được khai thác hợp pháp, vì vậy các yêu cầu đã dần được nâng lên.
“Các nhà nhập khẩu tại EU đang quay sang yêu cầu các bên trong chuỗi cung ứng của họ phải có các xác minh độc lập từ một bên thứ ba như là một biện pháp nhằm đảm bảo hệ thống trách nhiệm giải trình đủ mạnh và đáng tin cậy”, ông Peter Feilberg – Giám đốc điều hành NEPCon, tổ chức phi lợi nhuận có trụ sở tại Đan Mạch nhận xét.
Để đáp ứng yêu cầu của khách hàng tại EU, ông Peter Feilberg cho rằng, đã đến lúc các công ty trong ngành gỗ Việt Nam phải thiết lập hệ thống trách nhiệm giải trình để đảm bảo gỗ nhập khẩu được sử dụng trong các công đoạn chế biến là gỗ có nguồn gốc hợp pháp. Ngoài ra, DN cũng cần xem xét việc được chứng nhận và xác minh tính hợp pháp từ bên thứ ba.