9 nhóm hành vi bị cấm theo Luật Đấu thầu (sửa đổi)

Trước đó, trình bày Báo cáo Giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Đấu thầu (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh cho biết tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội đã thảo luận tại Hội trường về dự thảo Luật Đấu thầu (sửa đổi). Trên cơ sở ý kiến của các đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo Cơ quan chủ trì thẩm tra, Cơ quan soạn thảo và các cơ quan, tổ chức hữu quan nghiên cứu tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật.

Về phạm vi áp dụng Luật đối với doanh nghiệp nhà nước và các dự án sử dụng vốn nhà nước, tại Kỳ họp này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã báo cáo Quốc hội 2 phương án quy định trong Luật. Qua tổng hợp ý kiến đại biểu Quốc hội thảo luận tại Hội trường, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xin được tiếp thu theo hướng đảm bảo hài hòa giữa yêu cầu nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và quyền tự chủ của doanh nghiệp, không thu hẹp hoặc mở rộng đối tượng quá mức. Theo đó, một mặt bảo đảm việc đấu thầu mang lại lợi ích kinh tế cho bên mời thầu; mặt khác, bảo đảm xây dựng môi trường đầu tư kinh doanh lành mạnh, cạnh tranh, bình đẳng, công khai, minh bạch.

Vì vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định về phạm vi điều chỉnh của Luật Đấu thầu bao gồm: Các gói thầu thuộc dự án đầu tư của doanh nghiệp nhà nước theo quy định của Luật Doanh nghiệp và doanh nghiệp do doanh nghiệp nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ như thể hiện tại điểm a khoản 2 Điều 2 của dự thảo Luật.

Về lựa chọn nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, dự thảo Luật Đất đai đang sửa đổi không quy định việc đấu thầu để lựa chọn nhà đầu tư áp dụng đối với các dự án đầu tư có liên quan đến an ninh, quốc phòng, vì vậy việc quy định về nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt tại dự thảo Luật Đấu thầu là chưa thống nhất; dự thảo Luật hiện còn nhiều yếu tố không bảo đảm tính minh bạch, chưa rõ ràng về quy trình, thủ tục, tiềm ẩn nguy cơ có thể bị lợi dụng chính sách, đặc biệt đối với các dự án đầu tư có sử dụng đất để kinh doanh thương mại; bên cạnh đó cho đến nay, chưa có tiền lệ áp dụng cơ chế này. Vì vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xin tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, bỏ quy định về lựa chọn nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt tại khoản 3 Điều 34 của dự thảo Luật.

Liên quan đến quy định đấu thầu tập trung, mua thuốc, hóa chất, thiết bị y tế, đây là một trong những nội dung thu hút nhiều ý kiến trong thảo luận tại Kỳ họp và cũng là nội dung có nhiều tiếp thu, chỉnh lý ở dự thảo Luật trước khi Quốc hội thông qua. Cụ thể về vấn đề này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo Cơ quan chủ trì thẩm tra, Cơ quan chủ trì soạn thảo phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Pháp luật, Ủy ban Xã hội, Bộ Y tế và một số đại biểu Quốc hội làm việc trong ngành y tế về những nội dung tiếp thu, chỉnh lý liên quan.

Trên cơ sở đó: (i) Rà soát, thống nhất về thuật ngữ sử dụng trong Luật; (ii) Thống nhất quy định về mua sắm tập trung đối với mua thuốc hiếm, thuốc cần mua với số lượng ít; (iii) Rà soát quy định về lựa chọn nhà thầu cung cấp hóa chất, thiết bị y tế; (iv) Tiếp thu, bổ sung quy định về thanh toán từ nguồn quỹ bảo hiểm y tế trong trường hợp các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh tư nhân không chọn áp dụng quy định của Luật Đấu thầu; (v) Chỉnh lý quy định về cơ sở khám bệnh, chữa bệnh được tự quyết định việc mua sắm trên cơ sở bảo đảm công khai, minh bạch, hiệu quả kinh tế và trách nhiệm giải trình; (vi) Chỉnh lý quy định về ưu đãi trong mua thuốc.

Đáng chú ý, Luật quy định 9 nhóm hành vi bị cấm trong hoạt động đấu thầu tại Điều 16, bao gồm: Đưa, nhận, môi giới hối lộ; Lợi dụng chức vụ quyền hạn để can thiệp bất hợp pháp vào hoạt động đấu thầu; Thông thầu; Gian lận; Cản trở; Không bảo đảm công bằng, minh bạch; Tiết lộ, tiếp nhận những tài liệu, thông tin về quá trình lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư; Chuyển nhượng thầu và tổ chức lựa chọn nhà thầu khi chưa đáp ứng quy định về nguồn vốn dẫn tới tình trạng nợ đọng vốn của nhà thầu. Trong đó, đã chỉnh lý, bổ sung thêm mục đích của hành vi trong quy định cấm hành vi thông thầu; bổ sung quy định cấm hành vi vi phạm pháp luật về an toàn, an ninh mạng nhằm can thiệp, cản trở việc đấu thầu qua mạng.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo cơ quan thẩm tra phối hợp với cơ quan soạn thảo rà soát, chỉnh lý theo hướng giảm một số trường hợp chỉ định thầu; đồng thời rà soát, bổ sung Điều 23 của dự thảo Luật, chỉnh lý, luật hóa một số trường hợp lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt đã được quy định tại Quyết định số 17/2019 của Thủ tướng Chính phủ được áp dụng hình thức chỉ định thầu. Bên cạnh đó liên quan đến giá gói thầu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã bổ sung quy định “Chính phủ quy định chi tiết về nội dung giá gói thầu trong kế hoạch lựa chọn nhà thầu” tại khoản 2 Điều 39 của dự thảo Luật.

Đối với quy định liên quan đến hợp đồng, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã rà soát, chỉnh lý bảo đảm đồng bộ, thống nhất với Luật Xây dựng và Bộ luật Dân sự năm 2015, thể hiện cụ thể tại các Điều: 65, 67, 70, 71, 72 của dự thảo Luật.

Về quản lý nhà nước trong hoạt động đấu thầu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã rà soát, chỉnh lý Điều 84, Điều 85 của dự thảo luật, lược bỏ các quy định để bảo đảm tính thống nhất, sửa 2 điều: Điều 84. Quyền hạn, trách nhiệm của Chính phủ, Thủ tướng chính phủ và Điều 85. Quyền hạn, trách nhiệm của Bộ Kế hoạch và Đầu tư thành Điều 84 mới về “Trách nhiệm quản lý nhà nước về đấu thầu”.

Bên cạnh đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉnh lý các nội dung để bảo đảm bao quát hơn và ghép 3 Điều: Điều 87 về Thanh tra hoạt động đấu thầu, Điều 88. Kiểm tra hoạt động đấu thầu và Điều 89. Giám sát hoạt động đấu thầu thành Điều 86 mới về “Thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động đấu thầu”.