Bồi đắp động cơ tăng trưởng mới cho nền kinh tế

Trong ba động lực tăng trưởng là đầu tư công, xuất khẩu và tiêu dùng trong nước, theo ông Việt Nam cần tập trung vào vấn đề nào để nền kinh tế bứt tốc?

Ông Mạc Quốc Anh

Hiện nay, Quốc hội, Chính phủ đang xác định rất nhiều mục tiêu trọng điểm để thúc đẩy đa lĩnh vực, trong đó vẫn đặt mục tiêu xuất khẩu lên hàng đầu. Mục tiêu này sẽ giúp Việt Nam tiến đến những thị trường quốc tế rộng lớn hơn; nhiều sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ của Việt Nam ra thế giới sẽ mang về nguồn lợi ngoại tệ, khách hàng, thị trường...

Khi đặt trọng tâm vào xuất khẩu, Việt Nam có nhiều sản phẩm trọng yếu có thể tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Mục tiêu đặt ra là 40% doanh nghiệp nhỏ và vừa của Việt Nam sẽ được tham gia vào chuỗi cung ứng của khu vực và toàn cầu; thu hút thêm doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào hệ thống các khu công nghiệp, cảng biển của Việt Nam; tăng khả năng tiếp cận tín dụng, tiếp cận các quỹ đầu tư từ công ty đa quốc gia, hệ thống tài chính của các nước như Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản... trong đó ưu tiên các thị trường châu Âu.

Thực tế, kết quả xuất khẩu quý I/2024 đã khởi sắc và sẽ tiếp tục được duy trì trong quý II/2024. Trong năm 2023, Chính phủ đã ban hành hàng loạt các chính sách để đẩy mạnh thị trường xuất khẩu. Vì vậy, quý II/2024 sẽ là khoảng thời gian đạt "độ chín" của chính sách, giúp các doanh nghiệp mở rộng thị trường xuất khẩu nhất là các mặt hàng nông sản, thực phẩm, công nghiệp bán dẫn, linh kiện điện tử... Một số mặt hàng mới dành cho các đối tác mới của doanh nghiệp xuất khẩu sẽ có sự tăng nhẹ so với quý I/2024 và cùng kỳ năm ngoái.

Dự báo GDP sẽ tăng trưởng khả quan, nhưng số lượng doanh nghiệp phá sản, dừng hoạt động trong quý I/2024 không ngừng tăng, ông đánh giá như thế nào về vấn đề này?

Báo cáo của Tổng cục Thống kê cũng cho thấy, tính chung quý I/2024, số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường là 73,9 nghìn doanh nghiệp, tăng 22,8% so với cùng kỳ năm trước; bình quân một tháng có gần 24,7 nghìn doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường. Như vậy, nếu so sánh giữa số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới, trong quý I/2024, tổng số doanh nghiệp nước ta giảm 14,1 nghìn doanh nghiệp, bình quân một tháng giảm 4,7 nghìn doanh nghiệp.

Những doanh nghiệp phá sản, dừng hoạt động đa phần là không có khả năng thích ứng và chuyển đổi để phù hợp với nền kinh tế mới khi Việt Nam mở cửa sâu hơn, rộng hơn.

Ngoài tăng trưởng xanh, Việt Nam cũng cần bồi đắp các động lực tăng trưởng mới của nền kinh tế

Bên cạnh đó, cũng không tận dụng tốt các cơ chế, chính sách hỗ trợ cho cộng đồng doanh nghiệp. Một số doanh nghiệp có phương án kinh doanh không khả thi vừa không tiếp cận được nguồn vốn rẻ từ ngân hàng vừa không có vốn lưu động nên việc rời khỏi thị trường là tất yếu.

Một yếu tố nữa, trên sân chơi toàn cầu, yếu tố nâng cao năng lực để thu hút được các nhà đầu tư, tăng khả năng cạnh tranh là rất quan trọng. Doanh nghiệp nào đầu tư đúng thời điểm vào con người, sản phẩm... thì sẽ tìm được cơ hội, phát huy được năng lực tại thị trường ngách.

Ngoài ra, những doanh nghiệp không giữ chân được những người lao động chất lượng cao nên không có sản phẩm mới, sản phẩm không đủ sức cạnh tranh để đi ra một thị trường rộng lớn hơn thì cũng sẽ có khả năng phá sản, rời bỏ thị trường.

Để bồi đắp động cơ tăng trưởng mới cho nền kinh tế, trong thời gian tới cần có những giải pháp gì, thưa ông?

Việt Nam cần tập trung gỡ các điểm nghẽn. Cụ thể, khơi thông các nguồn vốn bằng cách giải quyết các vấn đề về trái phiếu, vốn ngân hàng, các nguồn vốn từ các quỹ còn chưa hiệu quả; rà soát, tháo gỡ các thủ tục hành chính còn rườm rà. Củng cố hơn nữa niềm tin của cộng đồng doanh nghiệp và giới đầu tư tư nhân. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao…

Bên cạnh đó, Luật hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa đã được ban hành năm 2018, tuy nhiên đến nay chưa phát huy hiệu quả như mong muốn. Muốn khắc phục, cần xây dựng đội ngũ doanh nghiệp lớn, “sếu đầu đàn”, vừa tăng cường sức cạnh tranh trên sân chơi toàn cầu, vừa tạo bệ đỡ hỗ trợ, dẫn dắt các doanh nghiệp nhỏ trong nước tham gia cuộc chơi toàn cầu. Cùng với đó, VCCI cần tăng cường hơn nữa mối liên kết giữa các hiệp hội doanh nghiệp trong nước, liên kết giữa các hội viên các hiệp hội hợp tác, xây dựng chuỗi giá trị cung ứng trong nước mạnh mẽ.

Ngoài ra, có thể cho phép doanh nghiệp giãn, hoãn, giảm thực hiện nghĩa vụ thuế hoặc cho phép chậm nộp các loại thuế (trong 6 tháng thuế VAT, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế nhập khẩu). Thuế Đất tiếp tục cần giảm cho các doanh nghiệp trong năm 2024 và 6 tháng 2025.

Đồng thời, tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh thiết thực và hiệu quả với phương châm phục vụ doanh nghiệp, giảm các chi phí mặt hàng thiết yếu như là nguyên liệu chính trong hoạt động của doanh nghiệp: điện, nước, xăng dầu… thu hút đầu tư; đẩy nhanh giải ngân, nhất là vốn đầu tư công; tạo nhiều mặt bằng sạch cho doanh nghiệp dễ tiếp cận để thúc đẩy đầu tư sản xuất, hỗ trợ doanh nghiệp nguồn vốn để đổi mới công nghệ sản xuất xanh phát triển bền vững.

Xin trân trọng cảm ơn ông!