Bức tranh rực rỡ sắc màu
Khá nhiều sự kiện văn hóa đã diễn ra được công chúng quan tâm, tạo nên những dấu ấn nổi bật. Có thể kể đến Festival Áo dài diễn ra tại TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội 2016, với nhiều sự kiện đặc sắc đã giúp tôn bồi giá trị của tà áo dài truyền thống, tôn thêm vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam. Rồi đến Festival Huế lần thứ chín, được đánh giá là một kỳ Festival có chủ đề rõ ràng, nhiều nét mới lạ, hấp dẫn du khách.
Tín ngưỡng thờ Mẫu được vinh danh |
Tiếp đó, sự kiện diễn ra vào đầu tháng 9/2016, không gian đi bộ quanh Hồ Gươm bắt đầu tổ chức thí điểm từ 19 giờ thứ sáu đến hết 24 giờ chủ nhật hàng tuần, kết nối với một số tuyến phố đi bộ trong khu phố cổ Hà Nội.
Tại đây thường xuyên diễn ra các chương trình biểu diễn nghệ thuật đậm chất truyền thống như chầu văn, chèo, xẩm, quan họ, các trò chơi dân gian… xen lẫn nghệ thuật đương đại. Nhằm tạo điều kiện thu hút du khách và đáp ứng nhu cầu của nhân dân, TP. Hà Nội đã thí điểm cho phép các tụ điểm giải trí được hoạt động đến hai giờ sáng.
Ở lĩnh vực xuất bản, tại TP Hồ Chí Minh, sau gần một năm khai trương và đi vào hoạt động, đường sách Nguyễn Văn Bình trở thành điểm hẹn văn hóa, góp phần hình thành một thói quen sinh hoạt văn hóa đáng quý. Từ những kinh nghiệm của mô hình đường sách cố định này, TP Hà Nội cũng đã chính thức phê duyệt đề án Phố sách 19-12, dự kiến mở cửa vào tháng 4/2017.
Một trong những tin vui không thể không nhắc đến, là Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Phủ của người Việt đã được công nhận là Di sản văn hóa đại diện của nhân loại; Thơ văn trên kiến trúc cung đình Huế và Mộc bản trường học Phúc Giang (Hà Tĩnh) được công nhận là Di sản tư liệu thế giới.
Lĩnh vực giải trí cũng có nhiều chuyển biến. Sự xuất hiện của một số gameshow truyền hình đã phát hiện được không ít gương mặt trẻ có ấn tượng. Nhiều đêm nhạc được tổ chức quy mô, được đầu tư về chất lượng nghệ thuật. Chẳng hạn như liveshow “Mùa thu của Phương”, làm dịp kỷ niệm 30 năm nghiệp ca hát của ca sĩ Thu Phương đã tạo nên dấu ấn đậm chất cá tính của Thu Phương.
Truyền hình thực tế những năm qua đã trở thành “kênh” giải trí khá phong phú và có tầm ảnh hưởng khá lớn tới đời sống công chúng. Các cuộc thi, trò chơi truyền hình khai thác hầu hết các khía cạnh của đời sống nghệ thuật và trở thành lựa chọn của số đông khán giả, cũng như là nơi quy tụ của đông đảo các tên tuổi trong giới giải trí.
Nhìn chung, truyền hình thực tế bày ra “thực đơn” khá phong phú. Về ca hát, muốn nghe nhạc đại chúng thì có Vietnam Idol, Giọng hát Việt, Sing My Song; yêu nhạc xưa. Nhạc sến thì có Ngôi sao Bolero; Solo cùng bolero. Hay muốn nghe nhạc điện tử thời thượng thì có The Remix – Hòa âm ánh sáng; thích nhảy nhót thì có Bước nhảy hoàn vũ, Thử thách cùng bước nhảy; muốn xem người mẫu, người đẹp và thời trang thì có người mẫu Việt Nam, Hoa khôi áo dài…
Đặc biệt được mùa là các chương trình có yếu tố hài. Chỉ tính sơ sơ trên các kênh truyền hình hiện đã có tới hơn 20 chương trình hài được phát sóng dày đặc. Tuy nhiên, tình trạng chung là yếu tố nghệ thuật, nâng cao thị hiếu thẩm mỹ khán giả chưa được chú trọng nên chất lượng các chương trình chưa cao. Nhiều chuyên gia văn hóa than phiền, do lợi nhuận nên nhiều khi những người làm chương trình phải sử dụng đến những yếu tố nhằm gây sốc, gây hiệu ứng đám đông.
Ở lĩnh vực điện ảnh cũng cho thấy những nỗ lực của ngành này. Năm 2016 là năm tổng kết tròn 10 năm thi hành Luật Điện ảnh, với sự phát triển vượt bậc về mặt công nghệ cũng như việc tiếp cận các xu hướng làm phim của thế giới. Phim truyền hình được đầu tư bài bản, bám sát những đề tài mang hơi thở cuộc sống.
Những năm trước, phim chiếu rạp “mỳ ăn liền”, chất lượng thấp nhan nhản, nhưng đến nay đã giảm hẳn. Đặc biệt năm 2016 đánh dấu sự ra đời và phát triển thêm nhiều hãng phim tư nhân. Tính đến nay, chúng ta có tới 450 hãng, 138 rạp và cụm rạp của tư nhân. Đặc biệt trong quy mô của Liên hoan phim quốc tế Hà Nội (Haniff) 2016 đã có khẩu hiệu “Điện ảnh Việt Nam - Hội nhập và phát triển bền vững”. Nó đã khẳng định mục tiêu, chiến lược của ngành điện ảnh Việt Nam trong tương lai.
Trong xu thế toàn cầu hóa hiện nay thì hội nhập đã trở thành một yêu cầu tất yếu của tất cả các lĩnh vực, không riêng gì điện ảnh. Haniff 2016 đã quy tụ được hơn 200 đại diện quốc tế, đến từ nhiều cường quốc điện ảnh của thế giới, với nhiều tác phẩm xuất sắc từ kinh điển đến đương đại. Công chúng Việt Nam đã có những ngày hội điện ảnh thật sự, có cơ hội thưởng thức nhiều tác phẩm điện ảnh nổi tiếng, giao lưu với nhiều nghệ sĩ tên tuổi thế giới.
Dẫu được ghi nhận có nhiều sự phát triển, song trong bức tranh đa sắc của văn hóa-nghệ thuật năm 2016 vẫn còn những gam màu xám. Đó là sự nhộn nhạo của giới showbiz, những điều chưa tốt trong cuộc thi hoa hậu Việt Nam.
Hay sự kiện tốn nhiều giấy mực là việc phát hiện nhiều tác phẩm mỹ thuật trong triển lãm những bức tranh trở về từ châu Âu bị làm giả, khiến thị trường mỹ thuật choáng váng. Dư luận đã lên tiếng về sự kiện này và mong chờ một phương án giải quyết êm thấm, nhưng đã không được như mong đợi.
Một khía cạnh khác, việc đối phó với các chương trình hài nhảm nhí cũng cho thấy sự lúng túng của những người làm chuyên môn cũng như cơ quan chức năng. Nhiều chương trình bị cạn kiệt ý tưởng, đưa lên sàn diễn những yếu tố phản cảm, phi văn hóa song vẫn xuất hiện với tần suất lớn.
Nhạc sĩ Nguyễn Quang Long cho rằng, cần phải có những chính sách mạnh tay hơn trong quản lý hoạt động nghệ thuật biểu diễn, các chương trình truyền hình thực tế, hoạt động ca sĩ, người mẫu, nhằm giúp cho bức tranh văn hóa, nghệ thuật thật sự văn hóa. Với những nỗ lực, thành công của năm 2016, mỗi người đều kỳ vọng vào sức bật của năm mới 2017, với nền tảng của sự phát triển từ năm cũ đang khép lại.