Cần các giải pháp tổng thể kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô bền vững

Theo chương trình, phiên họp tập trung thảo luận về tình hình kinh tế-xã hội tháng 9, quý III, 9 tháng, nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm trong tháng 10 và những tháng còn lại của năm 2023, tình hình phân bổ, giải ngân vốn đầu tư công, triển khai Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội, 3 chương trình mục tiêu quốc gia, Báo cáo giữa nhiệm kỳ theo Nghị quyết của Quốc hội về kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm 2021-2025.

Phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 9/2023 được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến đến điểm cầu 63 địa phương

Phát biểu khai mạc, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, chúng ta đã đi qua 3/4 chặng đường của năm 2023 trong bối cảnh tình hình quốc tế, khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường, khó khăn, thách thức nhiều hơn thời cơ, thuận lợi.

Thủ tướng nhấn mạnh một số điểm nổi lên như hậu quả dịch COVID-19 kéo dài; cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, xung đột tại Ukraine còn phức tạp. Về kinh tế toàn cầu, lạm phát vẫn neo ở mức cao; tăng trưởng thấp, không đồng đều và còn bấp bênh.

Thông tin thêm về tình hình kinh tế thế giới, Thủ tướng cho biết tại châu Âu, thị trường xuất khẩu lớn thứ 2 của Việt Nam, lạm phát giảm từ mức 11,5% vào tháng 10/2022 xuống 5,9% vào tháng 8/2022 nhưng vẫn còn cách xa mục tiêu 2%; GDP quý I và quý II tăng lần lượt 1,1% và 0,4%.

Lạm phát tại Hoa Kỳ-thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, tăng trở lại trong 2 tháng gần đây, ở mức 3,7% trong tháng 8 và còn cách xa mục tiêu 2%; GDP quý I và quý II tăng lần lượt ở mức 1,7% và 2,4%. Theo dự báo gần đây, tăng trưởng kinh tế toàn cầu năm 2023 ở mức khoảng 3%. Tuy nhiên, Trung Quốc, Nhật Bản, EU phục hồi yếu hơn, một số nước như Đức tăng trưởng âm.

Đáng chú ý, lãi suất điều hành của Mỹ hiện nay là 5,25-5,5% và có thể tiếp tục tăng trong năm 2023. Châu Âu đã nâng lãi suất lên mức cao nhất là 4% kể từ khi đồng Euro ra đời vào năm 1999. Thương mại, đầu tư quốc tế và nhu cầu ở các thị trường lớn suy yếu; chuỗi cung ứng toàn cầu bị đứt gãy cục bộ; hàng rào bảo hộ gia tăng. IMF đánh giá tăng trưởng thương mại thế giới giảm từ 5,2% năm 2022 xuống 2% năm 2023. Rủi ro về tài chính, tiền tệ, bất động sản, nợ công gia tăng, nợ toàn cầu ở mức cao nhất từ trước tới nay; niềm tin của doanh nghiệp và người tiêu dùng giảm sút.

Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng phát biểu tại Hội nghị

Phát biểu tại Hội nghị, Thống đốc NHNN Việt Nam Nguyễn Thị Hồng cho rằng, trong bối cảnh hết sức khó khăn, tăng trưởng kinh tế tăng cao dần qua các quý, trong khi lạm phát bình quân ở mức 3,16%. Đây là những kết quả đáng ghi nhận khi so sánh với các nền kinh tế trên thế giới và khu vực. Diễn biến này cho thấy các giải pháp điều hành thời gian qua của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ là đúng và trúng.

Về diễn biến thị trường tiền tệ và điều hành của NHNN, Thống đốc nhấn mạnh điều hành CSTT trong điều kiện khó khăn, thách thức do kinh tế thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường. Các NHTW trên thế giới tiếp tục duy trì CSTT thắt chặt, duy trì lãi suất cao. Chỉ số USD tăng cao trở lại 106, mức cao nhất từ đầu năm tới nay. Trong nước, dù lạm phát bình quân 9 tháng ở mức 3,16% nhưng đang tăng lên qua các tháng (tháng 7 tăng 0,45%; tháng 8 tăng 0,88%; tháng 9 tăng 1,08%), lạm phát cơ bản giảm chậm, bình quân 9 tháng đầu năm tăng 4,49%; nhiều khả năng kiểm soát đươc lạm phát theo mục tiêu Quốc hội đề ra. Tuy nhiên trong điều hành kinh tế vĩ mô, theo Thống đốc cần có cái nhìn xuyên suốt, không chỉ nhìn vào mục tiêu một năm, mà cần nhìn vào xu hướng, những rủi ro trong thời gian tới để chủ động điều hành, tránh để lạm phát bùng lên, mất thời gian dài để đưa lạm phát giảm trở lại, gây hệ lụy tiêu cực đối với nền kinh tế.

Trong thời gian qua, NHNN đã bám rất sát tình hình, chủ động điều hành với liều lượng và thời điểm hợp lý. Trước yêu cầu giảm lãi suất để tháo gỡ khó khăn cho người dân và doanh nghiệp, trong khi đó gần đây chỉ số USD tăng trở lại mức 106 nên có thời điểm tỷ giá đã tăng 3,7% so với đầu năm. Tuy nhiên, với việc điều tiết tiền tệ thông qua các công cụ, giải pháp thị trường tiền tệ, tỷ giá hiện nay còn tăng 3% so với đầu năm. Trong thời gian tới, NHNN tiếp tục theo dõi sát tình hình, diễn biến để chủ động điều hành phù hợp.

Về tín dụng, đến ngày 21/9 tín dụng tăng 5,91%, với tín hiệu phục hồi của sản xuất, kinh doanh, và thường những tháng cuối năm tín dụng tăng cao, tín dụng sẽ tiếp tục tăng lên trong thời gian tới. Đối với gói tín dụng 120.000 tỷ đồng, đây là gói tín dụng từ nguồn vốn và hỗ trợ lãi suất của các NHTM để góp phần thực hiện mục tiêu 1 triệu căn hộ trong 10 năm tới. Đến thời điểm này đã có 40 dự án được công bố, tổng nhu cầu khoảng 16.000 tỷ đồng và các ngân hàng đã giải ngân khoảng gần 90 tỷ đồng. "Nếu kỳ tháng 10 này, Quốc hội phê chuẩn Luật kinh doanh bất động sản và Luật Nhà ở, theo đó cho phép doanh nghiệp được mua nhà ở cho công nhân thì khả năng nhu cầu vay vốn từ gói này sẽ tăng lên", Thống đốc bày tỏ kỳ vọng và cho biết thêm, đối với gói tín dụng thủy sản 15.000 tỷ đồng, triển khai từ giữa tháng 7 đến nay đã đạt khoảng 5.500 tỷ đồng, chiếm 1/3 giá trị gói tín dụng. Điều này cho thấy việc triển khai của ngân hàng khá tích cực.

Đối với các nhiệm vụ khác, trong đó có thực hiện đề án tái cơ cấu gắn với xử lý nợ xấu, hoàn thiện các đề án tái cơ cấu ngân hàng yếu kém được NHNN tiếp tục chỉ đạo thực hiện theo đúng chỉ đạo của các cấp có thẩm quyền, của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Tại Hội nghị, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cũng nêu một số kiến nghị để tăng khả năng hấp thụ vốn, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế đồng thời kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô bền vững. Thống đốc cho rằng, lạm phát có xu hướng tăng liên tục trong 3 tháng qua, cùng với rủi ro về giá dầu, giá lương thực, tăng lương trong năm 2024 là những yếu tố cần được theo dõi sát, đánh giá kỹ lưỡng, đặc biệt là chính sách quản lý giá (tính toán mức độ, thời điểm phù hợp, lưu ý tác động vòng 2). Do vậy, cần có các giải pháp chính sách tổng thể, hướng đến mục tiêu kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô một cách bền vững, xuyên suốt.

Hiện nay tăng trưởng tín dụng đối với nền kinh tế vẫn còn thấp, có nhiều nguyên nhân đã được chỉ ra ở nhiều hội nghị do lãnh đạo Chính phủ chủ trì như đơn hàng giảm, doanh nghiệp không có đầu ra, cần đẩy mạnh xúc tiến thương mại quốc tế, khai thác cầu nội địa; vướng mắc thủ tục pháp lý về đầu tư, đặc biệt là các dự án bất động sản, cần tập trung tháo gỡ. Đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, hiện chiếm tới khoảng 95% tổng số doanh nghiệp của cả nước, trong điều kiện bình thường cũng khó khăn về năng lực tài chính, nay chịu tác động của Dịch Covid 19 lại càng khó khăn hơn. "Các ngân hàng dù rất tạo điều kiện nhưng tiền cho vay của hệ thống các TCTD là tiền gửi của người dân, nên đòi hỏi đảm bảo cho vay có khả năng thu hồi nợ theo quy định của Luật TCTD", Thống đốc bày tỏ và đề xuất để cải thiện khả năng tiếp cận tín dụng của các doanh nghiệp nhỏ và vừa cần có các giải pháp đồng bộ như tăng cường bảo lãnh vay vốn cho các doanh nghiệp.