Chu kỳ tăng lãi suất của Fed khó dừng lại sớm

	Chứng khoán Mỹ phục hồi mạnh mẽ sau phát biểu của Chủ tịch Fed
	Fed có thể tăng lãi suất lên trên 5%?
	Fed tăng lãi suất: Tác động tích cực nhiều hơn

Kinh tế sẽ không suy thoái trong năm nay và năm 2024

Đây là nhận định được Tổng thống Mỹ Joe Biden đưa ra hôm thứ Tư trong một cuộc phỏng vấn trên chương trình PBS NewsHour. Khi được hỏi liệu ông có nghĩ rằng sẽ có suy thoái trong năm nay hay không? Tổng thống Biden trả lời: "Không, kể cả năm sau cũng vậy”, đồng thời đặt ngược vấn đề trở lại là: “Kể từ thời điểm tôi đắc cử, không biết đã có bao nhiêu chuyên gia dự đoán sẽ có suy thoái kinh tế trong vòng sáu tháng tới?".

Có thể xem đây là lần đầu tiên Tổng thống Mỹ đưa ra nhận định “tự tin nhất” của mình về triển vọng nền kinh tế Hoa Kỳ - vốn vẫn đang bị bao phủ bởi những lo ngại về một cuộc suy thoái kinh tế sắp xảy ra. Trong nhiều tháng qua, các nhà kinh tế đã liên tục cảnh báo về một cuộc suy thoái có thể xảy ra khi Fed mạnh tay tăng lãi suất để chế ngự lạm phát cao trong nhiều thập kỷ.

Chủ tịch Fed Jerome Powell

Thậm chí ngay bản thân Tổng thống Biden cũng từng thừa nhận, suy thoái kinh tế là điều có thể xảy ra dù vào đầu tuần này, ông nói với các phóng viên rủi ro như vậy là rất thấp. Và nhìn chung, các dữ liệu kinh tế trong những tháng gần đây đang theo hướng ủng hộ cho quan điểm mới nhất của ông Joe Biden. Đặc biệt, kể từ khi lạm phát tăng vọt lên mức cao nhất trong 40 năm vào mùa hè năm ngoái và hàng loạt các báo cáo của Chính phủ cho thấy nền kinh tế Mỹ có thể đang rơi vào suy thoái thì tình hình đến nay đã có những cải thiện đáng kể.

Số lượng việc làm tăng mạnh vào tuần trước và điều này có được bất chấp tình trạng sa thải nhân viên khá mạnh trong lĩnh vực công nghệ cũng như trong các lĩnh vực nhạy cảm với lãi suất như nhà ở và tài chính, đã dội một gáo nước lạnh vào kỳ vọng của thị trường rằng NHTW Hoa Kỳ sắp tạm dừng chu kỳ thắt chặt chính sách tiền tệ.

Trong những ngày gần đây, giao dịch các cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Mỹ không cho thấy xu hướng rõ ràng nào trong bối cảnh các NĐT đang cố gắng “đọc hiểu” quan điểm của Chủ tịch Fed về triển vọng kinh tế, thái độ đối với lạm phát và các đợt tăng lãi suất trong tương lai. Phố Wall có lúc “vui mừng” sau khi Chủ tịch Fed cho biết quá trình giảm lạm phát đã bắt đầu, nhưng sau đó lại trở nên “chua chát” khi ông cho biết con đường đạt tới mức lạm phát 2% sẽ “gập ghềnh” và “dài hơi” với nhiều đợt tăng lãi suất phía trước.

Ba yếu tố khiến lạm phát khó giảm nhanh

Quan điểm này của ông Powell tiếp tục được đưa ra hôm thứ Ba vừa qua tại Câu lạc bộ Kinh tế của Washington. Thị trường chứng khoán tăng vọt lên mức cao mới, trước khi nhanh chóng giảm xuống mức thấp nhất trong phiên dù sau đó lại phục hồi để đóng cửa ngày trong sắc xanh. Theo chuyên gia kinh tế trưởng Gregory Daco của EY Parthenon, ông Powell không muốn “chơi trò chơi với thị trường tài chính”, mà có lẽ muốn đưa ra thông điệp rằng “kịch bản cơ sở của Fed là lạm phát sẽ không giảm nhanh chóng và nhẹ nhàng như một số người tham gia thị trường đang mong đợi”.

Các chuyên gia cho rằng, vẫn còn những yếu tố khiến lạm phát khó giảm nhanh và do đó kỳ vọng Fed sớm dừng thắt chặt chính sách sẽ khó xảy ra. Thứ nhất, những thay đổi về mặt cấu trúc trong thị trường lao động. Theo Bộ Lao động Mỹ, nền kinh tế đã tạo thêm 517.000 việc làm trong tháng 1. Đây là con số đáng kinh ngạc, vượt xa kỳ vọng của các chuyên gia kinh tế. Tỷ lệ thất nghiệp giảm xuống mức 3,4% (từ 3,5%) và là mức thấp chưa từng thấy kể từ tháng 5/1969.

Sự mất cân bằng thị trường lao động hiện tại phản ánh tác động lâu dài của đại dịch đối với nền kinh tế Mỹ và nguồn cung lao động, ông Powell cho biết hôm thứ Ba khi trả lời câu hỏi về báo cáo lao động mới nhất này. Ông nói: “Thị trường lao động cực kỳ mạnh mẽ. Cầu vượt cung 5 triệu người và tỷ lệ tham gia lực lượng lao động đã giảm. Điều này gần như mang tính cấu trúc hơn là theo chu kỳ”. Do đó trong những tháng tới theo Chủ tịch Fed, “Ví dụ, nếu chúng ta tiếp tục nhận được các báo cáo thị trường lao động mạnh mẽ hoặc báo cáo lạm phát cao hơn, thì có thể chúng ta phải làm nhiều hơn và tăng lãi suất nhiều hơn”.

Thứ hai, lạm phát dịch vụ cốt lõi vẫn cao. Chủ tịch Fed Powell lưu ý rằng, ông đang thấy tình trạng lạm phát trong lĩnh vực hàng hóa giảm và hy vọng sẽ sớm thấy lạm phát giảm trong lĩnh vực nhà ở. Nhưng ông cũng cho biết, lạm phát trong lĩnh vực dịch vụ - vốn nhạy cảm hơn với thị trường lao động mạnh mẽ - vẫn tăng 7,5% so với năm trước ở thời điểm cuối năm 2022, chứ không giảm và cho thấy sự “cứng đầu”.

“Lĩnh vực dịch vụ vẫn chưa cho thấy bất kỳ sự sụt giảm nào,” ông Powell nói và cho rằng: “Đã có kỳ vọng rằng, tình trạng giá cao hơn sẽ biến mất nhanh chóng và không gây đau đớn nhưng tôi không nghĩ điều đó hoàn toàn được đảm bảo”.

Thứ ba, những bất ổn địa chính trị vẫn hiện hữu. Ông Powell cũng viện dẫn những lo ngại như việc mở cửa trở lại nền kinh tế Trung Quốc sau khi chính sách Zero Covid đột ngột kết thúc, cộng với sự không chắc chắn về cuộc chiến hiện nay tại Ukraine cũng có thể ảnh hưởng đến hướng đi của lạm phát theo những cách vẫn chưa rõ ràng.