Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ: Giám sát phải có bản lĩnh, dám nói thẳng, nói thật

Nội dung giám sát rất đúng, rất trúng

Chủ tịch Quốc hội cho biết, đây là Hội nghị trực tuyến toàn quốc đầu tiên trong nhiệm kỳ này để triển khai công tác giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội để thống nhất nhận thức, thống nhất hành động từ Trung ương đến địa phương, từ cơ quan này với cơ quan khác, bảo đảm phối hợp “dọc - ngang - trên - dưới - trong - ngoài”.

“Thống nhất được nhận thức và hành động thì chúng ta mới có thể tổ chức giám sát đạt được kết quả như mong muốn với những mục tiêu, yêu cầu nhiệm vụ đặt ra nói chung trong quy định pháp luật về công tác giám sát của Quốc hội, cũng như trong 4 chuyên đề giám sát cụ thể của năm 2022”, Chủ tịch Quốc hội nói.

Tại Hội nghị, đã có 14 ý kiến tham luận và phát biểu ý kiến, trong đó có ý kiến của các cơ quan của Quốc hội, Hội đồng nhân dân, Đoàn đại biểu Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, lãnh đạo các bộ, ngành… Các ý kiến tuy ngắn gọn nhưng đã đi thẳng vào vấn đề về nội dung và có nhiều kiến nghị, đề xuất rất xác đáng.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phượng thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội trực tiếp phụ trách lĩnh vực giám sát đã chỉ đạo các cơ quan tiếp thu tổng hợp đầy đủ các ý kiến để hoàn thiện kế hoạch, chương trình, công tác bảo đảm, điều phối, phối hợp để tổ chức từ nay cho đến sang năm đạt kết quả tốt.

Nhấn mạnh thêm một số nội dung, Chủ tịch Quốc hội cho biết, các ý kiến tham luận và phát biểu đều đồng tình, đánh giá cao các kế hoạch chi tiết và sáng kiến tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn quốc; cho rằng có nhiều đổi mới, chất lượng chuẩn bị các kế hoạch chi tiết của các chuyên đề rất kỹ lưỡng, rất trúng.

Đại diện Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các bộ, ngành đều cho rằng các chuyên đề giám sát lần này do Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội lựa chọn, quyết định đều rất đúng, rất trúng và hết sức quan trọng.

"Chúng ta biết rằng, bên cạnh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực thì mảng thứ hai là về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Tất cả quyết sách chúng ta đều phải đặt người dân và doanh nghiệp vào trung tâm nên phải hết sức chú trọng công tác dân nguyện, công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo, tiếp công dân của tất cả các cơ quan trong hệ thống chính trị.

Quốc hội cũng có trách nhiệm trong vấn đề này, ngoài Ban Dân nguyện thì Hội đồng Dân tộc, các cơ quan của Quốc hội cũng có nhiệm vụ này chứ không phải chỉ có Chính phủ, các bộ, ngành hoặc các cơ quan khác ở địa phương. Do đó, chọn các vấn đề này để giám sát là rất đúng, rất trúng.

Hay vấn đề quy hoạch theo quy định của Luật Quy hoạch là rất mới, rất khó. Trước đây, khi làm luật chúng ta nói tích hợp quy hoạch nhưng bây giờ lại thành quy hoạch tích hợp, không biết cái nào có trước, cái nào có sau.

Quốc hội đang xem xét quy hoạch quốc gia về sử dụng đất đai thì đáng lẽ phải có Quy hoạch tổng thể quốc gia trước mới có căn cứ để lập quy hoạch về sử dụng đất quốc gia. Nhưng bây giờ chưa có Quy hoạch tổng thể quốc gia nên phải làm song song, đồng thời, quy hoạch nào trước thì phê chuẩn trước, quy hoạch nào xong sau thì phê chuẩn sau. Khi phê chuẩn xong thì bắt đầu mới tích hợp lại xem không phù hợp chỗ nào thì điều chỉnh chỗ đó. Đây là việc rất khó. Quy hoạch sử dụng đất đai đã sử dụng tối đa các dữ liệu rồi nhưng vẫn phải tiếp tục rà soát để bảo đảm phù hợp với quy hoạch ngành, quy hoạch vùng, quy hoạch vùng tỉnh, quy hoạch vùng huyện. Luật Quy hoạch ban hành từ năm 2017 nhưng đến nay việc triển khai xây dựng các quy hoạch rất chậm, trong khi quy hoạch phải đi trước một bước.

Như vậy để thấy rằng, các chuyên đề giám sát được lựa chọn rất đúng, trúng. Chúng ta cũng tin tưởng rằng nếu làm tốt các chuyên đề giám sát này thì sẽ tạo ra bước chuyển biến mới trong công tác giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội. Và cũng hy vọng, tin tưởng là sẽ tạo ra những chuyển biến rõ rệt trong từng lĩnh vực thuộc phạm vi và đối tượng giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Phát huy tinh thần trách nhiệm, phải làm đến nơi, đến chốn

Qua các ý kiến phát biểu Chủ tịch Quốc hội lưu ý, trách nhiệm đầu tiên, trước hết và trực tiếp là của các Đoàn giám sát. Hiện nay đã thành lập các Đoàn giám sát với cơ cấu rõ ràng, bao gồm cả các thành viên khác là chuyên gia và đại diện các cơ quan hữu quan. Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị các Trưởng đoàn và các thành viên nêu cao tinh thần trách nhiệm, chấp hành nghiêm các quy định của Luật Hoạt động giám sát và các quy chế, quy định pháp luật khác có liên quan.

“Trước đây, có tình trạng một đồng chí Phó Chủ nhiệm Ủy ban có thể tham gia 2 - 3 Đoàn giám sát nhưng lần này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội dứt khoát một đồng chí chỉ tham gia duy nhất một Đoàn để tập trung thực hiện nhiệm vụ. Không có chuyện “đánh trống, ghi tên”, đã là thành viên Đoàn giám sát thì từng cá nhân phải làm đến nơi, đến chốn; phát huy tinh thần trách nhiệm, tham gia đầy đủ các hoạt động theo yêu cầu của Luật cũng như yêu cầu của Đoàn giám sát; lắng nghe ý kiến của chuyên gia, các nhà khoa học, ý kiến của nhân dân, phải nghe bằng nhiều kênh, nhiều tai, trung thực, khách quan. Đồng thời cũng phải tôn trọng đối tượng giám sát, không sách nhiễu, không gây phiền hà, không “cua cậy càng, cá cậy vây”. Đây là vấn đề các đồng chí Lãnh đạo Đảng và Nhà nước đã nhắc nhiều lần. Không phải chúng ta là giám sát tối cao thì muốn làm gì cũng được, không được gây ra những phiền toái, ảnh hưởng hoạt động bình thường của các cơ quan, các đối tượng giám sát”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Đối với những nghi vấn đề liên quan đến quản lý và bảo mật thông tin cũng hết sức chú ý, tránh tình trạng “trong nhà chưa tỏ ngoài ngõ đã thông”; những số liệu, nội dung, vấn đề đang trong quá trình bàn, nhất là liên quan đến quyền lợi của doanh nghiệp, quyền lợi của người dân thì phải hết sức cẩn trọng. Chúng tôi tin là việc này chúng ta đã làm rất tốt thì tới đây sẽ làm tốt hơn.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, các thành viên cũng như Trưởng, Phó Đoàn giám sát phải có bản lĩnh, dám nói thẳng, nói thật, tránh tình trạng phát hiện từ dưới cơ sở bằng “con voi” nhưng gọt giũa dần khi lên đến Ủy ban Thường vụ Quốc hội thì chẳng còn gì. Phải tuyệt đối tránh những việc như vậy vì chúng ta giám sát trên tinh thần hết sức xây dựng. Giữa “xây” và “chống” thì xây vẫn là căn bản, lâu dài; chống là quyết liệt, triệt để. Chúng ta phải phát huy được những mô hình tốt những cách làm hay, gương người tốt, việc tốt để nhân rộng. Đó mới là giám sát chứ không phải là chỉ nhăm nhăm tìm ra những khuyết điểm, sai phạm để nói. Phải đánh giá cân bằng, khách quan để tiếp tục hoàn thiện thể chế, hệ thống pháp luật, tiếp tục đẩy mạnh khâu tổ chức thực hiện để mọi việc tốt hơn, góp phần cho phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng đất nước. Đó là mục tiêu của giám sát.

Đối với Hội đồng nhân dân và Đoàn đại biểu Quốc hội, đây là hai chủ thể độc lập khác nhau, có chức năng, nhiệm vụ được điều chỉnh bởi các khung khổ pháp lý khác nhau. Nên về nguyên tắc, Đoàn đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân có ý kiến độc lập và có kế hoạch tham gia Đoàn giám sát theo kế hoạch của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Tuy nhiên, Đoàn đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân phải phối hợp chặt chẽ với nhau. Cách làm phải hết sức linh hoạt, phải dựa vào Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức thành viên của Mặt trận Tổ quốc.

Đối với Kiểm toán nhà nước, Chủ tịch Quốc hội đề nghị sớm triển khai lập các báo cáo tổng hợp và cung cấp các báo cáo chuyên đề cho kiểm toán, cho các đoàn giám sát. Kiểm toán Nhà nước khu vực cố gắng hỗ trợ cho Đoàn đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân trong công tác giám sát…