Cơ hội giao thương trên nền tảng số
Đó là gợi ý quan trọng được đề cập tại hội thảo “Cách mạng dữ liệu: Thương mại trên nền tảng số và cơ hội cho Việt Nam” diễn ra sáng 26/3 tại Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), dưới sự chủ trì của Viện trưởng Nguyễn Đình Cung.
Thương mại trên nền tảng số đã và đang phải đối mặt với các rào cản ngày càng tăng dưới nhiều hình thức khác nhau trong những năm gần đây. Tổng hợp các ý kiến từ đại diện công ty Alphabeta, các chuyên gia, đại biểu tham dự, tổng kết được các rào cản còn tồn tại dưới 4 hình thức chính.
Thứ nhất là quyền riêng tư của cá nhân. Có nhiều cách để giải quyết các mối quan ngại về quyền riêng tư, và nhiều cách có thể giúp đạt được cùng một mục tiêu là bảo vệ quyền riêng tư mà không cản trở quá đến các luồng dữ liệu.
TS. Konstantin Matthies, đại diện công ty Alpha Beta trong buổi hội thảo sáng nay có phát biểu: “Mỹ đã áp dụng cách cho phép tự quy định với mức phạt nặng nếu các công ty bị phát hiện không bảo vệ quyền riêng tư một cách thích hợp”.
Ông Konstantin Matthies cũng đề cập tới việc diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) đã lập ra Hệ thống quy tắc bảo vệ dữ liệu riêng tư xuyên biên giới và Hệ thống công nhận quyền riêng tư cho bên xử lý dữ liệu phù hợp với Khung quy định về quyền riêng tư của APEC.
Thứ hai là cho phép truy cập nhanh vào dữ liệu để thi hành pháp luật và bảo vệ an ninh quốc gia cũng như bảo vệ người dùng. Việc yêu cầu truy cập kịp thời là vấn đề hợp lý, tuy nhiên cách tốt nhất để giải quyết những vấn đề này là giải quyết yêu cầu cụ thể của các cơ quan thi hành luật pháp thông qua thỏa thuận chia sẻ dữ liệu chính phủ, thay vì hạn chế các luồng dữ liệu.
Thứ ba là hỗ trợ sự phát triển của các doanh nghiệp kỹ thuật số và việc làm trong nước. Tuy nhiên, cũng có một số lập luận cho rằng, thương mại trên nền tảng số tự do sẽ dẫn đến việc một số công ty đa quốc gia nắm bắt được lợi ích kinh tế, trong khi lợi ích các doanh nghiệp trong nước bị hạn chế và nền kinh tế trong nước sẽ đánh mất cơ hội việc làm.
Thứ tư là về tài chính. Đây là nỗi lo ngại của nhiều nhà hoạch định chính sách vì vấn đề lợi nhuận của các doanh nghiệp trên nền tảng số dễ dàng chuyển đổi sang các khu vực đánh thuế thấp để tránh và giảm bớt tiền thuế.
Tuy nhiên, theo một nghiên cứu của Trung tâm Kinh tế chính trị quốc tế châu Âu (ECIPE), các khoản thuế của những công ty Internet lớn nhất thế giới phải trả thuế công khai, minh bạch và trung bình ngang hàng với các doanh nghiệp hàng đầu trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
Trong phiên thảo luận, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cũng đóng góp một số ý kiến, cho rằng Việt Nam cần cải thiện lại hệ thống dữ liệu, thống kê. Lý do là dữ liệu thống kê của một số đơn vị còn thiếu tính cập nhật, nhiều sai sót.
Ngoài ra, cần bổ sung về mặt pháp luật; quy định khuyến khích ứng dụng công nghệ trong phát triển doanh nghiệp một cách minh bạch, nhất quán... Đồng thời, bà cũng nhấn mạnh việc thay đổi tập quán, văn hóa kinh doanh của người Việt còn nhiều hạn chế, thiếu hiểu biết thông tin về sản phẩm, thị trường...
Đóng góp ý kiến, ông Konstantin Matthies nhấn mạnh việc tạo sân chơi công bằng, bình đẳng cho cả doanh nghiệp trong và ngoài nước. Đồng thời, ông cho rằng cần lưu ý việc chủ nghĩa bảo hộ đang “phân cắt” con đường thâm nhập của kinh tế thế giới vào Việt Nam.
Ông gợi ý một số mô hình như ở Hàn Quốc, Google đang thúc đẩy đầu tư hệ sinh thái, cụ thể là đầu tư vào các công ty khởi nghiệp start up; chính phủ Ấn Độ cùng với tập đoàn Google hợp tác trong chương trình cung cấp wifi miễn phí tại các ga tàu…