Có nên cho phép viên chức hành Nghề luật sư?

Sáng 13/8/2012, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng chủ trì phiên họp họp thứ 10 của Ủy ban Thường vụ Quộc hội (UBTVQH). Dự kiến phiên họp sẽ diễn ra từ ngày 13 đến ngày 22/8/2012 với nhiều nội dung liên quan đến đến việc cho ý kiến các dự thảo luật và chất vấn các thành viên Chính phủ.

Theo chương trình, chiều ngày 21/8, UBTVQH sẽ tổ chức chất vấn và trả lời chất vấn đối với Thống đốc NHNN Việt Nam.

Ngày đầu tiên của phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quộc hội đã làm việc với nhiều nội dung, trong đó cho ý kiến về một số vấn đề quan trọng, ý kiến còn khác nhau của dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật luật sư. Trong đó, vấn đề nổi bật được nhiều đại biểu quan tâm liên quan đến quy định có nên cho phép viên chức được hành nghề luật sư hay không.

Viên chức được làm luật sư sẽ đưa lại hệ quả "lãn công" trong cơ quan nhà nước? (ảnh minh họa)

Tại Báo cáo số 161/BC-CP ngày 18/6/2012 về việc tiếp thu, giải trình ý kiến thảo luận của các đại biểu quốc hội, Chính phủ cho rằng, trong hơn 1.500 viên chức làm công tác giảng dạy pháp luật hiện nay, nhiều người được đào tạo ở nước ngoài, thông thạo ngoại ngữ, am hiểu về pháp luật và tập quán quốc tế. Việc cho phép đội ngũ này làm luật sư sẽ bổ sung một số lượng đáng kể luật sư trong tình hình hiện nay.

Qua thảo luận, UBTVQH vẫn có hai loại ý kiến chủ yếu. Loại ý kiến thứ nhất tán thành với quy định cho phép viên chức đang làm công tác giảng dạy pháp luật được hành nghề luật sư của dự thảo Luật. Ông Đào Trọng Thi - Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội cho rằng, tất cả các lý do nêu ý kiến không chấp nhận chỉ có 1 lý do tương đối thuyết phục đó là lý do bố trí thời gian vì lo sợ giảng viên không bố trí thời gian hợp lý… “Nếu chỉ khắc phục lý do đó thì ra quy định khắc phục lý do đó thôi. Tại sao lại cấm luôn họ hành nghề luật sư. Luật sửa đổi nên giải quyết vấn đền này theo hai hướng, chấp nhận cho giảng viên hành nghề luật sư nhưng với 2 điều kiện: thứ nhất cần phải cụ thể hơn những chức danh của con người cụ thể, đó là người hành nghề luật sư là luật sư tham gia giảng dạy lúc đó chức danh luật sư nhưng giảng dạy. Thứ 2 là giảng viên hành nghề luật sư nhưng thủ trưởng cơ quan phải xác nhận người đó bố trí được thời gian để hành nghề luật sư.” – ông Đào Trọng Thi cho hay.

Tuy nhiên, loại ý kiến thứ hai, không tán thành quy định nêu trên vì cho rằng, theo quy định của Pháp lệnh tổ chức luật sư năm 1987 và Pháp lệnh luật sư năm 2001 thì công chức, viên chức làm công tác giảng dạy pháp luật vẫn được phép hành nghề luật sư. Trên cơ sở tổng kết thực tiễn áp dụng, đánh giá những ưu, nhược điểm của quy định này, khi thông qua Luật luật sư (tháng 6/2006), Quốc hội khóa XI đã quyết định không quy định vấn đề này.

Nhất trí với loại ý kiến thứ hai, Ủy ban Tư pháp Quốc hội cho rằng, ngoài các lý do như đã nêu, số viên chức làm công tác giảng dạy pháp luật nói trên là đội ngũ cán bộ có trình độ chuyên môn cao về pháp luật, với nhiệm vụ rất quan trọng là đào tạo nguồn nhân lực cho cả hệ thống cơ quan tư pháp và toàn xã hội. Việc cho phép viên chức làm công tác giảng dạy pháp luật được hành nghề luật sư sẽ làm phân tán nguồn lực và tạo ra khả năng làm phát sinh xung đột lợi ích khi luật sư là các giảng viên tham gia tố tụng. Hơn nữa, hành nghề luật sư thường gắn liền với hoạt động tố tụng (tức là chủ yếu được tiến hành trong giờ hành chính), do đó nếu giảng viên được hành nghề luật sư sẽ ảnh hưởng đến hoạt động chuyên môn giảng dạy, khó bảo đảm chất lượng hành nghề. Do vậy, Thường trực Ủy ban Tư pháp Quốc hội đề nghị UBTVQH cho tiếp thu, chỉnh lý theo hướng không quy định viên chức đang làm công tác giảng dạy pháp luật được hành nghề luật sư.

Đồng tình với quan điểm này, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chung Lưu cũng cho rằng, không phải ngẫu nhiên Quốc hội khóa XI đã quyết định không quy định vấn đề này. Bởi lúc đó cả nước chỉ hơn 1 nghìn luật sư. Quan điểm lúc đó đã là giảng viên thì nên tập trung vào công tác chuyên môn là đào tạo và đã là luật sư thì phải tập trung vào công việc của luật sư. Đến bây giờ, cả nước đã có 8.000 luật sư rồi thì nên giữ như trước đây để phù hợp với mục tiêu nâng cao chất lượng và định hướng chuyên nghiệp hóa đội ngũ luật sư Việt Nam.

Dương Công Chiến