Dâng trả sắc phong
Nhóm Nhân sĩ Hà Đông (Hà Nội) gồm một số nghệ sĩ đã và đang làm một việc hết sức ý nghĩa. Đó là sưu tầm và dâng trả các sắc phong cho các di tích, thôn, làng… do theo thời gian bị thất lạc. Thực tế, những năm qua, sắc phong nằm trong cảnh chung “chảy máu cổ vật”, là hiện vật bị nhòm ngó, đánh cắp bởi những kẻ hám lợi, bất kính, và bị mua bán, trôi nổi trên thị trường. Người mua sắc phong thuộc nhiều kiểu: Trân quý nên sưu tầm để chiêm ngưỡng, tìm hiểu; thực dụng nên mua đi bán lại nhằm kiếm lời...
Ông Trịnh Văn Sỹ ở làng Đa Sỹ, nay thuộc phường Kiến Hưng, quận Hà Đông, thành viên của nhóm cho biết, trong số hơn 200 sắc phong cần “tìm nơi trả lại”. Việc tự đi tìm cũng tốn nhiều công sức, nhất là thời gian, các bản sắc phong sẽ lâu được trở về “bản quán” hơn. Nhất là, hơn 200 đạo sắc mà nhóm đang lưu giữ có xuất xứ từ nhiều tỉnh, thành phố như Hà Nội, Hà Nam, Nam Định, Thái Bình, Bắc Ninh, Hải Dương, Hưng Yên, Vĩnh Phúc, Thanh Hóa, Thừa Thiên - Huế... Vì thế, các thành viên quyết định giới thiệu rộng rãi trên trang cá nhân và được một số báo giúp đưa tin.
Danh sách các bản sắc phong được đưa lên mạng đã nhận được sự hưởng ứng. Nhất là đã có nhiều người, trong đó có không ít người trẻ, nhận ra có tên làng, xã mình trong số sắc phong mà nhóm đang lưu giữ, đã báo về địa phương để liên lạc với nhóm. Ông Sỹ kể: “Có hai người từng bán sắc phong cho tôi, một thời gian sau đánh tiếng muốn mua lại với giá cao hơn nhiều. Nhưng tôi không bán. Tôi nói với họ là mình đang tìm trả lại cho địa phương”.
Cần phải gìn giữ những đạo sắc phong, bởi đó là tư liệu quý giá cho quá trình nghiên cứu văn hóa |
Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều chia sẻ, sắc phong còn bị bán ra nước ngoài. Việc lưu giữ, trả lại sắc phong nhiều khi còn thiếu sự vào cuộc cần thiết của đơn vị chức năng. Nhưng điều đó lại càng khiến nhóm thúc đẩy tinh thần thiện nguyện và hào hiệp với cộng đồng. Cần có nhiều người cùng làm, cùng hưởng ứng việc đó. Có như vậy chúng ta mới bảo tồn được sắc phong, và rộng hơn là truyền đi cảm hứng tôn vinh, phát huy văn hóa truyền thống.
Sáng ngày 16/5/2020, tại nhà ông Trịnh Hữu Sỹ, Nhóm Nhân sĩ Hà Đông đã trao lại 15 đạo sắc phong cho đại diện địa phương và cơ sở từ huyện Bình Lục (Hà Nam). Việc trao lại trên tinh thần hoàn toàn thiện nguyện - công đức, đã diễn ra thân tình, gọn gàng. Nhà thơ - nhà nghiên cứu Nguyễn Thế Vinh, thành viên Trung tâm bảo tồn di sản văn hóa tôn giáo, nhiều năm công tác trong ngành văn hóa văn nghệ của tỉnh Hà Nam, đại diện cho huyện Bình Lục lên nhận 15 đạo sắc phong. Các di sản này từng được thờ phụng tại một số di tích trong huyện. Qua thời gian với sự hạn chế về nhận thức và điều kiện giữ gìn, bảo vệ, đã bị mất mát, thất lạc.
Trong cuộc trao đổi và trao lại sắc phong, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều đại diện cho Nhóm Nhân sĩ Hà Đông chia sẻ: “Nhóm Nhân sĩ Hà Đông chủ trương trao lại sắc phong cho các di tích, địa phương có nguyện vọng chung của cả cộng đồng lẫn ban quản lý di tích và cán bộ địa phương, cơ sở trong việc nhận lại và tích cực bảo vệ di sản. Nhà thơ nhấn mạnh: Khi hội được đủ các yếu tố: sưu tầm, gìn giữ, dịch thuật, ý thức nhận lại của địa phương với thái độ trân trọng, bảo vệ, cùng sự lan tỏa của báo chí, truyền thông, thì giá trị của văn hóa sẽ được lan tỏa mạnh mẽ”.
Chuyện sưu tầm và dâng tặng sắc phong này cho chúng ta biết một điều: Chúng ta cần phải gìn giữ những đạo sắc phong, bởi đó là tư liệu quý giá cho quá trình nghiên cứu văn hóa, chỉ cho cháu con về giá trị của hồn làng, những việc mà cha ông ta đã làm được. Nhóm Nhân sĩ Hà Đông tiếp tục thông báo tới những địa phương có sắc phong bị mất mà nhóm Nhân sĩ Hà Đông sưu tầm được. Nhóm có dự định làm một triển lãm sắc phong Việt Nam vào cuối năm 2020 hoặc đầu năm 2021 cùng với một tọa đàm nhỏ về giá trị của sắc phong trong hồ sơ văn hóa Việt.