Di sản của Chủ tịch ECB Mario Draghi

Nghi ngờ tăng, bất đồng lớn

Ông Mario Draghi sẽ kết thúc nhiệm kỳ 8 năm lãnh đạo ECB của mình vào cuối tháng này. Tuy nhiên quyết định chính sách mới đây của ông đang gây nhiều chia rẽ trong nội bộ ECB.

Nhiều năm qua, ECB đã nỗ lực để đạt được mục tiêu chính của mình - đảm bảo lạm phát “ngay sát dưới 2% trong trung hạn” trong bối cảnh cuộc khủng hoảng nợ có chủ quyền bùng phát năm 2011. Thêm vào đó, những thách thức kinh tế gia tăng, như cuộc chiến thương mại, vấn đề Brexit và các dữ liệu sản xuất yếu hơn đã gây thêm áp lực cho ECB phải hành động. Hệ quả là ECB đã triển khai một loạt các biện pháp kích thích mới vào tháng 9, bao gồm việc cắt giảm lãi suất xuống sâu hơn dưới 0 và tái khởi động chương trình mua trái phiếu chính phủ.

Ông Mario Draghi được xem là có công trong việc bảo vệ đồng euro

Điều này “đã dẫn đến sự chia rẽ sâu sắc trong ECB”, Florian Hense - chuyên gia kinh tế khu vực đồng euro tại ngân hàng Berenberg cho biết trong một lưu ý liên quan đến gói kích cầu kinh tế. “Để chính sách của ECB có hiệu lực, Christine Lagarde sẽ phải làm dịu cuộc tranh luận và thu hẹp khoảng cách khi bà bắt đầu tiếp quản vị trí Chủ tịch ECB vào tháng 11”, Hense nói về người kế nhiệm của ông Draghi.

Chưa hết, hiện các thành viên của ngân hàng trung ương đã bày tỏ lo lắng về hiệu quả của các biện pháp chính sách cũng như quy mô của chúng. Đây cũng là mối quan tâm của không ít nhà kinh tế, những người đang nghi ngờ về tính hiệu quả của chính sách tiền tệ siêu lỏng lẻo.

“Trớ trêu thay, sự kết thúc nhiệm kỳ Chủ tịch ECB của ông Draghi lại trùng với thời điểm sự hoài nghi về hiệu quả của chính sách tiền tệ ngày càng lớn và ngày càng có nhiều lời kêu gọi chính sách tài khóa cần đóng vai trò tích cực hơn”, Silvia Dall’Angelo - một nhà kinh tế cấp cao của Hermes Investments nói với CNBC qua email.

Tương lai nào cho khu vực đồng euro?

Cuộc khủng hoảng nợ có chủ quyền năm 2011 đã có những tác động tiêu cực lâu dài đến khu vực đồng tiền chung euro. Mặc dù tất cả các quốc gia thành viên đều chia sẻ chung một đồng tiền và chính sách tiền tệ được áp dụng giống như nhau, song chính sách tài khóa lại do từng quốc gia quyết định. Hệ quả là khi khủng hoảng xảy ra, khu vực đồng euro không có một thể chế hiệu quả lẫn một cơ chế quản trị trung ương để ứng phó.

Chính “Draghi đã kêu gọi hoàn thành khuôn khổ thể chế châu Âu, điều cần thiết cuối cùng để đảm bảo sự tồn tại vững chắc của đồng tiền chung và dự án châu Âu. Tuy nhiên, tiến trình đã bị hạn chế”, Dall’Angelo nói.

Vì lẽ đó, liên minh ngân hàng với mục tiêu làm cho các tiêu chuẩn và giám sát ngân hàng trở nên bình đẳng trên toàn khu vực đồng euro, cũng như liên minh thị trường vốn nhằm cung cấp các nguồn tài trợ rộng hơn, đã không được hoàn thành. “Sau khi Draghi ra đi, dự án châu Âu đang mất đi một trong những người ủng hộ nhiệt thành nhất, khiến cho nhiệm vụ hoàn thành liên minh trở nên khó khăn hơn bao giờ hết”, Dall’Angelo cho biết.

Di sản cuối cùng của Draghi

Bất kể tương lai thế nào, các nhà phân tích cũng không nghi ngờ việc Draghi sẽ luôn được nhớ tới với cụm từ mà ông thường sử dụng trong các bài phát biểu của mình “Whatever it takes” (tôi sẽ làm bất cứ điều gì).

Còn nhớ năm 2012, thị trường trái phiếu rơi vào tình trạng hoảng loạn trước nguy về xảy ra một loạt các vụ vỡ nợ có chủ quyền có thể phá vỡ khu vực đồng euro. Thế nhưng Draghi đã nói với người nghe ở London: “Trong phạm vi nhiệm vụ của chúng tôi, ECB sẵn sàng làm bất cứ điều gì cần thiết để bảo vệ đồng euro. Và tin tôi đi, nó sẽ là đủ”.

“Cam kết của Draghi sẽ thực hiện “bất cứ điều gì cần thiết” có vẻ như là một bước ngoặt rõ ràng - nhưng ông không có công cụ chính sách nào để chứng minh”, Constantine Fraser - nhà phân tích tại TS Lombard nói với CNBC qua email. “Nếu ông ấy không phải là một chính trị gia tài năng trong vai trò một nhà ngân hàng trung ương, EU có thể sẽ ở một nơi rất khác ngày hôm nay”, chuyên gia này nói thêm.

Tuyên bố của ông Draghi được truyền đi khắp các phòng giao dịch thế giới và các nhà đầu tư đã tin vào những cam kết của ông, hệ quả là lợi suất trái phiếu giảm mạnh trên toàn khu vực đồng euro. “Sẽ không quá mức khi nói rằng nhiệm kỳ của Draghi là vô cùng quan trọng. Ông ấy không chỉ đóng vai trò quan trọng nhất trong việc cứu đồng euro, mà trên thực tế kể từ mùa thu năm 2011 ông cũng đã viết lại nhiệm vụ của ECB”, Fraser nói.