Dịch vụ truyền hình trả tiền: Làm sao cho xứng “đồng tiền bát gạo”!

Xu hướng không thể đảo ngược

Có thể nói ngay rằng, THTT là một hướng đi tất yếu trong quá trình phát triển của ngành phát thanh và truyền hình các nước trên thế giới, và Việt Nam cũng không là ngoại lệ. Ở nước ta, dịch vụ THTT mới chỉ thực sự có những khởi sắc khoảng hơn một thập kỷ gần đây.

Ảnh minh họa

Tuy là một lĩnh vực còn khá mới mẻ, nhưng cho đến nay, loại hình dịch vụ này đã và đang có những bước phát triển vượt bậc, và có thể xem là bứt phá. Các chuyên gia còn dự báo rằng, thị trường THTT tại Việt Nam đang còn rất nhiều tiềm năng để có thể tăng trưởng mạnh mẽ hơn trong thời gian tới. Hiện nay, THTT đang hoạt động dưới 4 hình thức dịch vụ, là truyền hình cáp (tương tự và số), truyền hình vệ tinh, truyền hình số mặt đất và truyền hình di động.

Sau một thời gian thăm dò, nghiên cứu thị trường, thì vào năm 2004, một loại hình mới của THTT đã chính thức được ra đời. Đó là dịch vụ truyền hình vệ tinh của Trung tâm kỹ thuật truyền hình cáp (VCTV) thuộc Đài truyền hình Việt Nam. Đây là dịch vụ hướng tới phục vụ nhân dân ở những vùng hải đảo, vùng sâu, vùng xa hẻo lánh-nơi mà truyền hình cáp khó có điều kiện triển khai.

Một thời gian sau, chúng ta có thêm 2 đơn vị nữa tham gia thị trường cung cấp truyền hình vệ tinh, đó là Tổng công ty VTC và Công ty cổ phần AVG. Cũng trong thời gian này, vào năm 2011, dịch vụ THTT trên truyền hình số mặt đất cũng đã chính thức được AVG giới thiệu, bên cạnh đó, các dịch vụ truyền hình trên các mạng viễn thông di động của Tập đoàn VNPT, hay Viettel cũng từng bước được hoàn thiện và đến với người tiêu dùng.

Cho đến thời điểm hiện tại, dịch vụ THTT đã phủ sóng khoảng 95% lãnh thổ Việt Nam, với trên 90% hộ gia đình sử dụng các thiết bị truyền dẫn, và hơn 6 triệu thuê bao thường xuyên.

Cơ sở để phát triển

Năm 2009, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 22/2009/QĐ-TTg phê duyệt Quy hoạch truyền dẫn phát sóng phát thanh, truyền hình đến năm 2020, chỉ rõ một số định hướng quản lý về thị trường, công nghệ và dịch vụ phù hợp xu thế phát triển hiện nay.

Hai năm sau, năm 2011, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục ban hành Quyết định 20/2011/QĐ-TTg phê duyệt Quy chế quản lý hoạt động THTT. Đây được coi là một bước ngoặt quan trọng về pháp lý trong việc bám sát thực tiễn đời sống của dịch vụ này.

Và mới đây nhất, vai trò của dịch vụ THTT lại một lần nữa được nhấn mạnh và khẳng định trong Quyết định số 1448/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, phê duyệt Quy hoạch phát triển dịch vụ phát thanh, truyền hình đến năm 2020. Theo đó, chúng ta sẽ “phát triển dịch vụ phát thanh, truyền hình trên cơ sở ưu tiên phục vụ nhiệm vụ chính trị, thông tin tuyên truyền, đưa thông tin chính thống đảm bảo chính xác, kịp thời đến người dân, kết hợp cung cấp dịch vụ THTT có nội dung phong phú, đáp ứng nhu cầu thông tin, giải trí lành mạnh của người dân”.

Bên cạnh đó, là việc “hình thành thị trường dịch vụ phát thanh, THTT cạnh tranh lành mạnh theo cơ chế thị trường, phát triển bền vững, công nghệ hiện đại, có lộ trình chuyển đổi hoàn toàn sang công nghệ số vào năm 2020; nội dung chương trình trên THTT phong phú, đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc; chất lượng dịch vụ ngày càng cao, giá thành dịch vụ phù hợp”.

Đây thực sự là những cơ sở pháp lý quan trọng và vững chắc cho những bước đi trong thời gian tới của dịch vụ THTT.

Để góp phần thực hiện những chủ trương lớn trên đây, hiện nay, Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT) đang khẩn trương triển khai Đề án số hóa truyền dẫn phát sóng truyền hình mặt đất đến năm 2020. Và một trong những giải pháp khả thi đã được đưa ra là thúc đẩy phát triển THTT để hỗ trợ thực hiện thành công số hóa.

Bộ cũng dự kiến đến hết năm 2013, thị trường THTT trên cả nước sẽ có sự tham gia của khoảng 20 doanh nghiệp cung cấp dịch vụ, gồm 3 nhóm: Nhóm thứ nhất, là các doanh nghiệp đã có hoạt động truyền dẫn phát sóng, có hạ tầng mạng truyền dẫn rộng khắp, có quy mô đầu tư lớn và có khả năng cung cấp dịch vụ đến những khu vực khó khăn, vùng sâu, vùng xa;

Nhóm thứ hai, là các doanh nghiệp đã tham gia hoạt động đầu tư, hợp tác cung cấp dịch vụ truyền hình cáp ở giai đoạn trước, có kinh nghiệm và năng lực đầu tư ở quy mô trung bình và đã hoàn thiện địa vị pháp nhân để được cấp phép;

Nhóm thứ ba, là các doanh nghiệp quy mô nhỏ, đã đầu tư hạ tầng và hợp tác kinh doanh dịch vụ truyền hình cáp ở giai đoạn đầu hình thành thị trường, có kinh nghiệm triển khai dịch vụ trên phạm vi một tỉnh, thành phố và cũng đáp ứng các điều kiện cấp phép.

Cũng với vấn đề này, Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam (VINASTAS) cho rằng, với tư cách là một bên liên quan trực tiếp, các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực truyền hình phải chịu trách nhiệm về các thông tin-hàng hóa mà họ đưa tới khách hàng.

VINASTAS cũng nhắc nhở rằng gần đây đã nhận được nhiều khiếu kiện của người dân xung quanh việc bán hàng lừa đảo qua truyền hình. Hành vi này thường được thể hiện chủ yếu qua những hình thức: Quảng cáo thổi phồng chất lượng, tính năng, công dụng, nguồn gốc xuất xứ và giá trị của hàng hóa;

Khi cung cấp hàng hóa không kèm theo giấy tờ về nguồn gốc xuất xứ, không giấy tờ xác nhận chất lượng, chỉ dẫn sử dụng, giấy bảo hành; Bán hàng không hóa đơn chứng từ, kể cả khi người tiêu dùng yêu cầu; Không cho phép người tiêu dùng xem xét hàng hóa trước khi nhận hàng; không nhận lại sản phẩm ngay cả khi người mua hàng vừa nhận hàng, phát hiện sản phẩm không như quảng cáo và công bố;

Lẩn trốn, từ chối trách nhiệm bảo hành khi người tiêu dùng khiếu nại; Không cung cấp thông tin địa chỉ, luôn thay đổi địa chỉ trên trang mạng của đơn vị bán hàng để ngăn người tiêu dùng tiếp cận doanh nghiệp.

Như thế, nhìn một cách tổng thể ta có thể thấy, thị trường THTT ở nước ta đang trong giai đoạn quá độ để thích nghi với các chính sách quản lý mới. Chính vì vậy, rất cần sự nỗ lực hợp tác đồng bộ, hiệu quả của các cấp quản lý, những doanh nghiệp truyền hình và các đơn vị liên quan.

Chỉ có như vậy, thì chúng ta mới có thể hy vọng ở một sự phát triển bền vững, tương xứng với tiềm năng của THTT ở nước ta.

Huy Anh