Doanh nghiệp “mong mỏi” tháo gỡ những bất cập

Doanh nghiệp mong tháo gỡ những bất cập khi lắp đặt và sử dụng điện mặt trời mái nhà khu công nghiệp

Vấn đề được các doanh nghiệp và chuyên gia trong lĩnh vực này thảo luận tại tọa đàm “Điện mặt trời mái nhà khu công nghiệp: Tháo gỡ những bất cập trong triển khai lắp đặt”, được Tạp chí Diễn đàn doanh nghiệp và và Trung tâm Phát triển Sáng tạo Xanh (GreenID) tổ chức ngày 30/8.

Mang đến nhiều lợi ích cho doanh nghiệp

Phát biểu khai mạc tọa đàm, ông Hoàng Quang Phòng, Phó Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, trong vài năm qua, nhờ cơ chế khuyến khích theo Quyết định số 13/2020/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 6/4/2020, lĩnh vực điện mặt trời tại Việt Nam đã có những bước phát triển vượt bậc. Bên cạnh các nhà máy điện mặt trời, mô hình điện mặt trời áp mái cũng phát triển khá nhanh chóng.

“Tận dụng lợi thế của nguồn năng lượng phân tán, nhiều doanh nghiệp FDI, tập đoàn sản xuất lớn trong khu công nghiệp đã triển khai lắp đặt điện mặt trời mái nhà nhằm phục vụ cho nhu cầu kinh doanh và sản xuất”, Phó Chủ tịch VCCI cho biết.

Là một doanh nghiệp đã hoàn thành lắp đặt hệ thống điện năng lượng mặt trời lắp đặt trên mái nhà, ông Nguyễn Văn Thông, Giám đốc phát triển Dự án CTCP VNG cho biết, công ty đã lắp đặt hệ thống điện năng lượng mặt trời lắp đặt trên mái tòa nhà có công suất thiết kế 620.73 KWp. Thực tế năm đầu tiên đi vào hoạt động, hệ thống đã đáp ứng được khoảng 20% nhu cầu sản lượng điện cần cho tòa nhà, giúp giảm chi phí tiền điện tương ứng với sản lượng điện sinh ra khoảng 859.039 kWh, tương đương 1,5 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, hệ thống điện mặt trời mái nhà giúp tăng mỹ quan cho tòa nhà, nhìn tòa nhà hiện đại hơn. Việc sử dụng năng lượng xanh cũng là cơ hội lớn cho các doanh nghiệp xin cấp chứng chỉ xanh như LEED, LOTUS hay EDGE... đây cũng là tiêu chỉ hướng tới mục tiêu phát triển bền vững của doanh nghiệp, Giám đốc phát triển Dự án CTCP VNG nói.

Không chỉ riêng doanh nghiệp trên mà đến nay nhiều doanh nghiệp tại khu công nghiệp đã nhận được lợi ích khi lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà. Ông Hoàng Quang Phòng dẫn số liệu từ Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết, tính đến ngày 31/12/2020, trên cả nước có khoảng 101.029 công trình điện mặt trời mái nhà đã được đấu nối vào hệ thống điện với tổng công suất lắp đặt lên tới 9.296 MWp và tổng sản lượng phát lên lưới từ điện điện mặt trời mái nhà luỹ kế đến nay đạt hơn đạt 1,15 tỷ MWh góp phần đảm bảo cung cấp điện cho hệ thống điện quốc gia.

Chi phí lớn khi đầu tư điện mặt trời mái nhà luôn là điều khiến doanh nghiệp cân nhắc khi đầu tư nhưng ông Nguyễn Văn Bé, Chủ tịch Hiệp hội các Doanh nghiệp khu công nghiệp TP. Hồ Chí Minh cho biết, hiện nay, nhiều quỹ đầu tư và tập đoàn sẵn sàng hỗ trợ như: BCG Energy (Bamboo Capital Group), KTG Energy Total, Entoris… Hoặc vay vốn từ 70% tổng vốn đầu tư trở xuống thì nhiều ngân hàng sẵn sàng tham gia. Nhiều hãng lớn top đầu thế giới sẵn sàng cung ứng thiết bị và các tổng thầu sẵn sàng tham gia các dự án lắp đặt.

Cần tháo gỡ khó khăn về thủ tục và quy định

Dù không khó khăn về tài chính nhưng không ít nhà đầu tư và doanh nghiệp phản ánh đang gặp nhiều vướng mắc về quy định và thủ tục khi triển khai lắp đặt, sử dụng điện mặt trời mái nhà, đặc biệt là nhà đầu tư trong các khu công nghiệp. Đó là vấn đề lập lại báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM). Thậm chí, có tỉnh đã ra chỉ thị yêu cầu doanh nghiệp trong khu công nghiệp ngừng lắp đặt điện mặt trời mái nhà nếu chưa có ĐTM.

Bên cạnh đó, tại tọa đàm, Giám đốc phát triển Dự án CTCP VNG cho biết, sản lượng điện của công ty sau khi sử dụng còn dư tải hơn 200.000 kWh tương đương 300 triệu đồng. Dù đã tải lên lưới điện nhưng chưa được điện lực trả tiền do yêu cầu phải đăng ký ngành nghề sản xuất điện, sau đó công ty xuất hóa đơn thì điện lực mới đồng ý thanh toán. Trong khi đó, đối với công ty đa ngành nghề và có vốn đầu tư nước ngoài thì phải tuân thủ theo biểu cam kết ngành nghề WTO, công ty rất khó để đăng ký thêm ngành nghề kinh doanh điện.

Do đó, đại diện doanh nghiệp này đề nghị, ngành điện lực xem xét dùng phương án cấn trừ sản lượng điện cho doanh nghiệp có lấp mái năng lượng mặt trời và không bắt buộc phải đăng ký bổ sung ngành nghề kinh doanh điện.

Với kiến nghị này của doanh nghiệp, ông Nguyễn Quốc Dũng, Trưởng ban Kinh doanh EVN cho biết, Chính phủ chưa có chính sách mua điện với các dự án điện mặt trời áp mái sử dụng cho các khu công nghiệp nên đơn vị chưa biết trả tiền như thế nào nên sẽ có trường hợp, doanh nghiệp tại với các khu công nghiệp đấu nối vào lưới thì sẽ phát được lên lưới. Tuy nhiên, lượng điện lớn được doanh nghiệp phát lên sẽ gây nguy hiểm cho an ninh lưới điện, còn nhà dân phát lên rất nhỏ nên mức độ ảnh hưởng không cao.

Bên cạnh đó, ông Phạm Nguyên Hùng, Phó Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo (Bộ Công Thương) phân tích, việc đầu tư điện áp mái nếu đấu nối vào lưới điện của EVN thì phải có thoả thuận. Về các chính sách thúc đẩy phát triển điện mặt trời áp mái trong thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục nghiên cứu và tận dụng tối đa hạ tầng lắp đặt điện mặt trời áp mái và phù hợp với nhu cầu sử dụng tại chỗ. Phần chênh lệch đó có thể bán cho lưới điện thì phần giá điện sẽ tiếp tục nghiên cứu làm sao có cơ chế để tận dụng tốt, hài hoà với việc mua điện của EVN hoặc đơn vị khác. Tránh tình trạng lợi dụng chính sách, làm rõ và khích lệ cho các nhà đầu tư khai thác tốt trên hạ tầng có sẵn.

Để thúc đẩy mục tiêu sử dụng năng lượng sạch, thực hiện chiến lược phát triển bền vững, đồng thời góp phần bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu trong thời gian tới, Phó Chủ tịch VCCI cho rằng cần có các giải pháp đồng bộ, cũng như các quy định rõ ràng về thủ tục lắp đặt điện mặt trời mái nhà như: Hướng dẫn cụ thể về quy trình lập báo cáo đánh giá tác động môi trường, tiêu chí đánh giá điện mặt trời mái nhà trong khu công nghiệp.

Đồng thời, cần làm rõ vai trò của các cơ quan hữu quan trong việc thực hiện chiến lược thúc đẩy phát triển sử dụng năng lượng hiệu quả, đặc biệt về mục tiêu khuyến khích, phát triển sử dụng nguồn năng lượng sạch trong mô hình khu công nghiệp, khu chế xuất, ông Hoàng Quang Phòng nói.