Dồn nguồn lực xây dựng trung tâm logistics miền Trung

Hội tụ tiềm năng logistics

Phát triển cảng biển và các dịch vụ logistics - một trong những trụ cột kinh tế của Vùng kinh tế trọng điểm miền Trung. Nằm trong vùng kinh tế trọng điểm này, tỉnh Quảng Nam có một vị trí thuận lợi để trở thành trung tâm trung chuyển hàng hóa, logistics cấp vùng.

Quảng Nam là địa phương có diện tích lớn, bờ biển dài, dân số đông; nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú, vị trí địa lý thuận lợi, hệ thống hạ tầng giao thông đầy đủ để kết nối với các tỉnh, thành phố trong nước và khu vực...

Ông Hồ Quang Bửu, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam nhận định, tỉnh nằm ở vị trí chiến lược của Vùng kinh tế trọng điểm miền Trung. Trong đó, phía bắc là TP. Đà Nẵng, phía nam là Khu kinh tế Dung Quất, đồng thời là cửa ngõ ra biển đối với khu vực Tây Nguyên, xa hơn chút là Trung và Nam Lào. Bởi vậy, có nhiều điều kiện thuận lợi để trở thành một trung tâm logistics của khu vực.

Trong chiến lược phát triển logistics, Quảng Nam xác định cảng Chu Lai có một vị trí hết sức quan trọng. Bởi, cảng có vị trí giao thông thuận lợi, kết nối trực tiếp quốc lộ 1, đường ven biển, cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi và các khu kinh tế, khu công nghiệp lớn như khu công nghiệp Tam Thăng, khu công nghiệp Bắc Chu Lai, Khu kinh tế Dung Quất (Quảng Ngãi); kết nối với Nam Lào, Đông Bắc Thái Lan qua cửa khẩu quốc tế Nam Giang.

Quảng Nam có nhiều điều kiện thuận lợi để trở thành một trung tâm logistics.

Những năm qua cơ sở hạ tầng, trang thiết bị cảng Chu Lai được đầu tư mạnh theo hướng phát triển chuỗi dịch vụ trọn gói, đồng thời có khả năng khai thác đa chủng loại hàng hóa. Theo số liệu từ UBND tỉnh Quảng Nam, hiện cảng Chu Lai tiếp nhận tàu 30.000 DWT; hệ thống kho bãi tại cảng cũng được nâng cấp, mở rộng với diện tích hơn 154 nghìn m2. Đến nay, cảng từng bước trở thành trung tâm logistics lớn phục vụ nhu cầu giao nhận, vận chuyển, xuất nhập khẩu của các doanh nghiệp tại miền Trung, Tây Nguyên. Bên cạnh đó, Quảng Nam còn có cảng Kỳ Hà, tiếp nhận tàu 15.000 DWT. Lượng hàng hoá qua cảng Kỳ Hà và cảng Chu Lai đạt trên 5 triệu tấn/năm.

Bên cạnh đó, với việc cửa khẩu quốc tế Nam Giang được đưa vào hoạt động cũng đã mở ra nhiều cơ hội hợp tác mới về kinh tế, thương mại và du lịch giữa Vùng kinh tế trọng điểm miền Trung với các địa phương ở khu vực miền Trung và Nam Lào và kết nối sang cả với Thái Lan. Cửa khẩu này cũng góp phần thu hút các nhà đầu tư quốc tế vào khu vực, hỗ trợ phát triển tuyến hành lang kinh tế Đông - Tây.

Trong chiến lược phát triển logistics, Quảng Nam xác định cảng Chu Lai có một vị trí hết sức quan trọng.

Cùng với cảng biển và đường bộ Quảng Nam còn có sân bay Chu Lai với diện tích 2.300ha, 2 đường băng cho hạ cất cánh với tổng chiều dài 4.877m. Sân bay Chu Lai được quy hoạch thành cảng hàng không quốc tế với quy mô, cấp sân bay 4E, công suất thiết kế phục vụ hành khách từ 5 đến 10 triệu hành khách/năm vào giai đoạn 2021 - 2030 và đến năm 2050 thành cảng hàng không quốc tế cửa ngõ (thay thế Cảng hàng không Đà Nẵng), công suất thiết kế phục vụ hành khách đạt 40 triệu hành khách/năm.

Đồng thời, quy hoạch trung tâm logistics kết hợp với sân bay Chu Lai, trung tâm đào tạo, huấn luyện bay, trung tâm bảo dưỡng, sửa chữa máy bay và các hoạt động khác gắn với khu phi thuế quan.

Giải quyết những thách thức

Song song, với những lợi thế sẵn có thời gian gần đây, để phát triển lĩnh vực logictics, Quảng Nam còn ưu tiên đầu tư phát triển hạ tầng, kết nối các tuyến giao thông chính giữa đường cao tốc với quốc lộ và tỉnh lộ, đường huyện và đường tỉnh, và các tuyến ven biển. Đến nay, các tuyến quốc lộ kết nối Cửa khẩu quốc tế Nam Giang như 14D, 14B, 14E… đều được địa phương đầu tư, nâng cấp đáp ứng nhu cầu kết nối hàng hóa trong khu vực.

Bên cạnh đó, với Trung tâm công nghiệp Khu kinh tế mở Chu Lai và các ngành công nghiệp ô tô và công nghiệp phụ trợ phát triển, cũng góp phần đưa Quảng Nam dần trở thành trung tâm vận tải hàng hải lớn, đầu mối logistics quan trọng trong khu vực miền Trung...

Cửa khẩu Nam Giang nối Quảng Nam với các địa phương vùng Đông Bắc Thái Lan và Trung, Nam Lào.

Theo quy hoạch tỉnh Quảng Nam thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, phát triển công nghiệp theo hướng kinh tế tuần hoàn, chuyên môn hóa, tự động hóa cao; tăng nhanh tỷ trọng đóng góp của công nghiệp chế biến, chế tạo và trở thành trụ cột chính trong nền kinh tế.

Đẩy mạnh phát triển công nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô, sản phẩm cơ khí, điện, điện tử; hình thành trung tâm cơ khí đa dụng và ô tô quốc gia, phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ gắn với dịch vụ hậu cần, logistic cảng biển, sân bay, đường sắt. Khu kinh tế mở Chu Lai trở thành khu kinh tế động lực của vùng và quốc gia.

Tuy có những thuận lợi, song việc phát triển dịch vụ logistics ở xứ Quảng vẫn còn những “điểm nghẽn”, trong đó có thể kể đến như, hệ thống hạ tầng giao thông chưa đồng bộ, thiếu kết nối, ứng dụng thông tin chưa cao. Một số dự án giao thông đường bộ triển khai chậm, hạ tầng cảng biển chưa như kỳ vọng. Số lượng doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực logistics còn ít, quy mô nhỏ. Quảng Nam cũng chưa thu hút được các doanh nghiệp logistics lớn tham gia vào thị trường của tỉnh và của vùng.

Tuy có những thuận lợi, song việc phát triển dịch vụ logistics ở xứ Quảng vẫn còn những “điểm nghẽn”.

Đặc biệt, cửa khẩu quốc tế Nam Giang dù được nâng cấp thành cửa khẩu quốc tế nhưng cơ sở hạ tầng vẫn chưa đồng bộ, hoạt động dịch vụ thương mại biên giới chưa phát triển, hệ thống điện lưới tại khu vực cửa khẩu thiếu ổn định, chưa có bãi kiểm tra thực tế hàng hóa và kho tập kết hàng hóa xuất nhập khẩu nên khó khăn trong quá trình làm thủ tục hải quan của doanh nghiệp cũng như cơ quan chức năng.

Mới đây, tại Hội nghị Công bố quy hoạch tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2021-2030 tầm nhìn đến năm 2050, ông Trần Bá Dương, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Tập đoàn Trường Hải (Thaco) cho biết, giá thành logistics tại Quảng Nam vẫn cao hơn so với 2 đầu đất nước 20%. Để giải quyết điểm mấu chốt này, chúng tôi đã có hàng nhập là linh kiện để sản xuất, láp ráp, sau đó xuất khẩu. Tuy nhiên, hàng xuất của Thaco vẫn còn thiếu.

Để giải quyết tình trạng thiếu hàng xuất đi, Thaco đã tham gia phát triển các mô hình trồng trọt quy mô lớn tại Lào, Campuchia và tại Tây Nguyên. Với sự phát triển của nông nghiệp, cuối năm nay công ty có khoảng 1.000 tấn trái cây tươi/ngày để xuất khẩu và sang năm khoảng 2.000 tấn/ngày. Như vậy, trung bình một ngày Thaco có từ 100 đến 200 container xuất khẩu, góp phần giải quyết tình trạng thiếu hàng xuất đi...

Trung tâm công nghiệp Khu kinh tế mở Chu Lai và các ngành công nghiệp ô tô sẽ góp phần đưa Quảng Nam trở thành trung tâm vận tải hàng hải lớn, đầu mối logistics ở khu vực.

Theo nhiều chuyên gia kinh tế, để phát triển dịch vụ logistics, Quảng Nam cần quyết liệt hơn nữa trong việc xây dựng, triển khai các giải pháp trọng tâm nhằm nâng cao hiệu quả kết nối, giảm thiểu chi phí vận tải và logistics. Cần tập trung phối hợp với các bộ, ngành Trung ương cũng như xúc tiến kêu gọi thực hiện đầu tư và sớm đưa vào khai thác hạ tầng giao thông kết nối trọng điểm trên hành lang như, đường bộ cao tốc Bắc - Nam, tuyến quốc lộ 14D, quốc lộ 14E kết nối cửa khẩu quốc tế Nam Giang và khu bến Liên Chiểu (Đà Nẵng)…

Đồng thời, Quảng Nam cũng cần phối hợp cùng với các địa phương khác xây dựng các cơ chế chính sách đột phá nhằm thu hút các doanh nghiệp, nhà đầu tư tiềm năng trong lĩnh vực logistics. Hình thành cơ chế phối hợp liên vùng để phân công nhiệm vụ, chức năng của từng địa phương trong chuỗi cung ứng dịch vụ logistics ở khu vực. Có như vậy ước mơ trở thành một trung tâm logistics của Quảng Nam mới sớm thành hiện thực.