Dự báo kinh tế Mỹ giảm tốc trong quý 4

Mạnh mẽ trước khi suy giảm

Số liệu của Bộ Thương mại Mỹ công bố vào hôm thứ Tư cho thấy, GDP quý 3 tăng 5,2% so với cùng kỳ năm ngoái, cao hơn mức 4,9% mà cơ quan này ước tính ban đầu; phản ánh chi tiêu của Chính phủ, đầu tư của các doanh nghiệp, đầu tư nhà ở dân cư và tăng trưởng hàng tồn kho đều tăng cao hơn.

Đầu tư cố định phi nhà ở (hay đầu tư kinh doanh) đã được điều chỉnh lên mức tăng trưởng 1,3% trong quý 3 (từ mức giảm 0,1% trong ước tính trước đó). Đầu tư nhà ở dân cư - thường phản ánh các điều kiện của thị trường nhà ở - được điều chỉnh cao hơn nhiều, từ 3,9% ước tính trước đó lên 6,2%. Trong khi đó, chi tiêu tiêu dùng - động lực tăng trưởng kinh tế chính của Mỹ - được điều chỉnh thấp hơn một chút, xuống còn 3,6%, giảm từ mức 4% trong ước tính ban đầu. Tuy nhiên đây vẫn là một tốc độ tăng trưởng vững chắc.

Kinh tế Mỹ được dự đoán sẽ tăng trưởng chậm hơn nhiều trong quý 4

Sau quý 3 khởi sắc, nền kinh tế Mỹ được dự đoán sẽ tăng trưởng với tốc độ chậm hơn nhiều trong những tháng cuối năm do lãi suất vẫn ở mức cao nhất trong 22 năm và các khoản tiết kiệm từ đại dịch dần cạn kiệt. Theo Adobe Analytics, chi tiêu của người tiêu dùng hiện có vẻ ổn định, một dấu hiệu cụ thể là doanh số bán hàng ngày Thứ Sáu “Đen” (ngày 24/11) và Thứ Hai “Điện Tử” (ngày 27/11) năm nay vẫn lập kỷ lục các kỷ lục mới khi lần lượt ước đạt 9,8 tỷ USD (tăng 7,5% so với ngày này năm 2022) và 12,4 tỷ USD (tăng hơn 5,4% so với ngày này năm 2022).

Tuy nhiên, chi tiêu tiêu dùng trong cả quý 4 nhiều khả năng sẽ không còn duy trì được độ “nóng” như trước. Doanh số bán lẻ tháng 10 vừa qua đã giảm 0,1% so với tháng 9, lần giảm đầu tiên sau 7 tháng. Các cuộc khảo sát kinh doanh từ Viện Quản lý nguồn Cung (ISM) cũng cho thấy, hoạt động kinh tế ở cả lĩnh vực dịch vụ và sản xuất đều chậm lại trong tháng trước. Thị trường việc làm - vốn ảnh hưởng lớn đến mức độ chi tiêu - cũng đã hạ nhiệt gần đây. Các nhà tuyển dụng đã tạo thêm 150.000 việc làm phi nông nghiệp vào tháng trước, thấp hơn kỳ vọng và giảm so với mức tăng 297.000 việc làm trong tháng 9.

Theo dự báo của Bộ Tài chính Mỹ công bố vào cuối tháng 10, tăng trưởng GDP của Mỹ có thể chỉ 0,7% trong quý 4/2023. Trong khi đó theo công cụ GDPNow (theo dõi dữ liệu kinh tế trong thời gian thực và sử dụng dữ liệu đó để điều chỉnh các dự đoán về triển vọng kinh tế ngắn hạn) của Fed Atlanta, hiện dự kiến tăng trưởng quý 4 sẽ ở mức 2,1% trong quý này.

Gregory Daco, nhà kinh tế trưởng tại EY-Parthenon, cho biết: “Như chúng tôi đã cảnh báo vào tháng trước, bằng chứng về sức mạnh kinh tế trong mùa hè này có thể khiến một số người hiểu lầm rằng nền kinh tế đang trên một quỹ đạo mạnh mẽ - thực tế không phải vậy. Chúng tôi tiếp tục tin rằng, những ngày “mát mẻ” hơn sắp đến (kinh tế không còn tăng trưởng mạnh) với sự mệt mỏi về chi phí - chi phí của mọi thứ đều đã cao hơn trước đại dịch - gánh nặng trả nợ gia tăng và tốc độ tăng trưởng việc làm chậm lại sẽ làm giảm khả năng cũng như mong muốn chi tiêu và đầu tư của người tiêu dùng và doanh nghiệp”.

Fed có thể sẽ tạm dừng một lần nữa

Fed dường như có khả năng sẽ có lần thứ 3 liên tiếp giữ nguyên lãi suất trong cuộc họp chính sách vào tháng 12, theo một số gợi mở gần đây từ một vài quan chức Fed. Hiện giới đầu tư cũng đang đặt cược áp đảo vào khả năng lần tạm dừng thứ ba. Các quan chức Fed chú ý đến nhiều khía cạnh khác nhau của nền kinh tế Mỹ khi cân nhắc chính sách tiền tệ, bao gồm cả tăng trưởng kinh tế.

Thống đốc Fed Christopher Waller tại một sự kiện do Viện Doanh nghiệp Mỹ tổ chức hôm thứ Ba nhận định: “Nhìn chung, có vẻ như tăng trưởng sản lượng đang dần ở mức vừa phải như tôi đã mong đợi, hỗ trợ tiến trình tiếp tục về đối phó với lạm phát”. Là một quan chức hàng đầu của Fed và là thành viên thường ủng hộ lập trường phải mạnh mẽ trong chống lạm phát, Christopher Waller cho biết ông “ngày càng tin tưởng rằng chính sách hiện đang được định vị tốt để làm chậm nền kinh tế và đưa lạm phát trở lại mức mục tiêu 2%”.

Mặc dù đang có nhiều khả năng hơn về việc Fed có thể sẽ giữ lãi suất ở mức cao nhất trong 22 năm trong cuộc họp chính sách ngày 12-13/12 tới, nhưng cũng có một số quan chức Fed vẫn tin rằng, còn nhiều dư địa để tăng lãi suất. Thống đốc Fed Michelle Bowman - một trong những quan chức “diều hâu” nhất của Fed hôm thứ Ba cho biết: “Chúng ta sẽ cần tăng lãi suất liên bang hơn nữa để duy trì chính sách đủ hạn chế nhằm đưa lạm phát xuống mức 2% mục tiêu một cách kịp thời”, với lưu ý, đà giảm tốc của lạm phát vừa qua có thể bị dừng lại.

Trong khi đó phát biểu tại Hội nghị thượng đỉnh New York Times DealBook năm 2023 hôm thứ Tư, Giám đốc điều hành JPMorgan Chase, Jamie Dimon đã đưa ra cảnh báo: Lạm phát có thể còn tăng cao hơn nữa và rủi ro suy thoái kinh tế chưa thể loại trừ. “Có rất nhiều thứ ngoài kia nguy hiểm và gây áp lực lạm phát. Lãi suất có thể tăng và điều đó có thể dẫn đến suy thoái. Hãy chuẩn bị sẵn sàng cho điều này”, ông Jamie Dimon nói. Tỏ rõ thận trọng về triển vọng kinh tế, CEO JPMorgan Chase cho rằng thị trường lao động ở Hoa Kỳ đã phục hồi tốt nhưng “lạm phát đang làm tổn thương người dân”. Trong các cuộc phỏng vấn trước đây, ông Jamie Dimon từng nhiều lần cho rằng, Fed có thể còn lâu mới kết thúc chu kỳ tăng lãi suất trong cuộc chiến chống lạm phát và có thể NHTW Mỹ sẽ tiếp tục tăng lãi suất thêm 1,5% nữa, chạm mức 7%.