Giải thưởng Sách quốc gia 2019: Tôn vinh những bộ sách đỉnh cao

Theo đánh giá của ông Võ Văn Thưởng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương, Giải thưởng sách quốc gia được tổ chức từ năm 2018 đã khẳng định giá trị của sách đối với đời sống xã hội, tôn vinh những cuốn sách, bộ sách có giá trị nổi bật về nội dung tư tưởng, tri thức, thẩm mỹ; vinh danh các tác giả, dịch giả, nhà khoa học và những người làm xuất bản, phát hành sách đã góp phần phát hiện, lưu giữ, quảng bá những tác phẩm giá trị đến đông đảo bạn đọc. Đặc biệt năm nay, giải thưởng có nhiều đổi mới, như điều chỉnh tiêu chí xét giải, đối tượng đề cử, quy trình chấm giải, cơ cấu và giá trị giải thưởng để đáp ứng yêu cầu mới.

Bộ sách Vùng đất Nam Bộ vừa giành giải A Giải thưởng sách quốc gia năm lần hai – 2019

PGS. TS Nguyễn An Tiêm, Phó Chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam cho biết thêm, Giải thưởng Sách quốc gia lần thứ hai vừa qua có nhiều điểm đặc biệt, được nâng tầm cả về chất lượng, quy mô và ý nghĩa xã hội. Lần này, Ban tổ chức không trao theo hạng mục sách hay, sách đẹp, chỉ còn lại giải A, B, C. Bởi theo Hội đồng Giải thưởng, bản chất của sách hay phải bao hàm sự toàn diện cả về chất lượng và hình thức. Chính vì vậy, số lượng giải giảm đi rất nhiều, chất lượng giải tăng lên so với những năm trước. Trước đây mảng sách được phân loại rộng hơn, nhưng đến lần này chỉ còn 5 mảng sách: Chính trị, Kinh tế; Khoa học - xã hội & Nhân văn; Khoa học Tự nhiên & Công nghệ; Văn hoá - Văn học Nghệ thuật; Sách Thiếu nhi.

PGS. TS Nguyễn An Tiêm cũng nhấn mạnh, những cuốn sách được trao giải là những tác phẩm có giá trị khoa học, thực tiễn và tính ứng dụng cao. Đặc biệt là hai giải A được trao cho bộ sách Vùng đất Nam Bộ (gồm 2 tập tổng quan và 10 tập chuyên khảo sâu) - tập thể tác giả do GS Phan Huy Lê tổng chủ biên và bộ sách Động vật chí Việt Nam (từ tập 26 đến tập 31) cùng Thực vật chí Việt Nam (từ tập 12 đến tập 21) của tập thể tác giả, do Nhà Xuất bản Khoa học tự nhiên và Công nghệ ấn hành.

Theo đánh giá của các nhà khoa học, bộ sách Động vật chí Việt Nam và Thực vật chí Việt Nam không chỉ cung cấp những dẫn liệu cơ bản về các nhóm động, thực vật quan trọng, phổ biến đang hiện hữu trên đất liền và biển đảo Việt Nam mà còn cung cấp đặc trưng về điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên của nhiều quốc gia khác trong khu vực và trên thế giới. Đây là cơ sở khoa học cho công cuộc phát triển kinh tế, quy hoạch khai thác và bảo vệ nguồn lợi sinh vật thiên nhiên trên lãnh thổ nước ta. Ngoài ra, bộ sách này còn phục vụ nhu cầu về tài liệu cho các hoạt động nghiên cứu sinh học, sinh thái môi trường ở trong và ngoài nước.

Thông qua quá trình kiểm kê, điều tra cơ bản, đánh giá tài nguyên sinh vật, các nhà khoa học đã xây dựng được những bộ sưu tập mẫu vật động vật, thực vật làm cơ sở dữ liệu có giá trị cho các cơ quan như Viện Sinh thái và tài nguyên sinh vât, Viện Hải dương học, Viện Tài nguyên và Môi trường biển, Đại học Khoa học tự nhiên Hà Nội… để sử dụng trong các hoạt động nghiên cứu sau này.

Trong khi đó, bộ sách Vùng đất Nam Bộ có giá trị rất lớn khi hệ thống tương đối đầy đủ về quá trình hình thành, phát triển vùng đất Nam Bộ trên tất cả các lĩnh vực (địa lý, khảo cổ học, dân tộc học, xã hội học, kinh tế học…); bổ khuyết được những thiếu sót trước đây, đặc biệt là các nghiên cứu về nguồn gốc xa xưa từ khi con người xuất hiện trên vùng đất phương Nam. Hai tập tổng quan đã phác họa những nét cơ bản nhất tiến trình lịch sử của vùng đất và con người Nam Bộ từ cội nguồn cho đến nay. Cùng với đó là bộ chuyên khảo 10 tập, cung cấp những kiến thức chuyên sâu về từng lĩnh vực hoặc từng giai đoạn phát triển.

Theo đánh giá của Tổng Biên tập NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật Phạm Chí Thành, sự đồ sộ và giá trị của bộ sách Vùng đất Nam Bộ thể hiện rõ qua quá trình ròng rã 10 năm trời để có thể ra mắt đông đảo bạn đọc. Được triển khai từ năm 2008, sau 4 năm nghiên cứu, công trình được nghiệm thu và đánh giá là chương trình khoa học - công nghệ xuất sắc năm 2011. Khi tổ chức xuất bản thành sách, các tác giả phải tiếp tục bổ sung, sửa chữa, chỉnh lý trong vòng hơn 3 năm - đến giữa năm 2015 mới chuyển giao bản thảo cho NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. Và phải cần thêm hơn 2 năm để NXB tổ chức biên tập cẩn trọng và đưa trọn vẹn bộ sách đến tay bạn đọc trong năm 2018.

GS. NGND Đỗ Thanh Bình, thành viên Hội đồng chung khảo Giải thưởng Sách Quốc gia lần hai chia sẻ, Vùng đất Nam Bộ là một bộ sách giáo khoa rất đầy đủ toàn diện từ lĩnh vực lịch sử văn hóa cho tới hình thành và phát triển vùng đất này. Đây là vùng đất không thể chia cắt của đất nước Việt Nam, có thể nói chưa có bộ sách nào được như thế. Nó cũng có ý nghĩa về mặt chính trị chẳng hạn như phản bác lại các thế lực thù địch nói rằng vùng đất này không phải của Việt Nam. Về mặt tư liệu các tác giả đã đi rất nhiều năm sưu tầm các tư liệu trong nước, quốc tế đặc biệt là tư liệu của vùng đất Nam Bộ. Nguồn tư liệu ấy đã tạo nên một khối lượng sách đồ sộ.