Giáo dục và đào tạo luôn đồng hành với vận mệnh dân tộc

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh điều hành phiên họp

Các vấn đề được thảo luận bao gồm nội dung liên quan đến dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục; dự án Luật Giáo dục đại học (sửa đổi); dự án Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi); dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về những cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.

Phát biểu mở đầu phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh trân trọng gửi tới các đại biểu Quốc hội là nhà giáo, nguyên nhà giáo, các cán bộ quản lý giáo dục cùng toàn thể thầy giáo, cô giáo trên mọi miền Tổ quốc lời chúc mừng tốt đẹp và lời tri ân sâu sắc nhất.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh cho biết, Đảng và Nhà nước ta luôn xác định giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là con đường làm nên sức mạnh và tương lai, vận mệnh của dân tộc, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân. trong suốt chiều dài lịch sử, giáo dục luôn đồng hành với vận mệnh dân tộc, góp phần nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, xây dựng con người và phát triển trí tuệ Việt Nam. Những thành tựu của đất nước hôm nay, cũng như khát vọng vươn lên của ngày mai, đều có phần đóng góp thầm lặng nhưng vô cùng to lớn của đội ngũ nhà giáo, những người đã dành trọn đời mình cho sự nghiệp cao quý “trồng người”.

Quán triệt tinh thần chỉ đạo của Trung ương, Quốc hội đã và đang thể chế hóa kịp thời các chủ trương lớn của Đảng. Tại Kỳ họp thứ Chín, Quốc hội đã thông qua Luật Nhà giáo và hai Nghị quyết quan trọng về miễn, hỗ trợ học phí và phổ cập giáo dục mầm non. Tại Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của nhiệm kỳ Khoá XV, Quốc hội tiếp tục thảo luận, xem xét thông qua ba dự án luật về giáo dục, đào tạo; các cơ chế, chính sách đặc thù để tạo đột phá; đồng thời xem xét chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026 - 2035.

Đây là những bước đi quan trọng để cụ thể hóa Nghị quyết 71 - NQ/TW, tạo hành lang pháp lý và cơ chế vượt trội cho giáo dục phát triển mạnh mẽ để thực hiện tầm nhìn đến năm 2045: xây dựng hệ thống giáo dục quốc dân hiện đại, công bằng và chất lượng, thuộc nhóm 20 quốc gia hàng đầu; phấn đấu có ít nhất 5 cơ sở giáo dục đại học của Việt Nam thuộc nhóm 100 đại học hàng đầu thế giới trong một số lĩnh vực theo các bảng xếp hạng quốc tế uy tín, Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh cho biết, sáng 22/10 và ngày 17/11, Quốc hội đã nghe Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình về 3 dự án Luật và dự thảo Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù vượt trội để thực hiện đột phát phát triển giáo dục và đào tạo. Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội trình bày Báo cáo thẩm tra các dự án Luật và dự thảo Nghị quyết. Tại phiên thảo luận Tổ đã có 78 lượt ý kiến phát biểu về ba dự án luật và 75 ý kiến phát biểu về dự thảo Nghị quyết. Các nội dung góp ý của đại biểu đã được Tổng thư ký Quốc hội tổng hợp đầy đủ và gửi tới các đại biểu.

Với sự chủ động, cầu thị và tinh thần trách nhiệm rất cao, Phó Chủ tịch Quốc hội cho biết, từ ngày 14/11 đến nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có ba báo cáo giải trình tiếp thu, bước đầu ý kiến của các đại biểu Quốc hội gửi cùng với các dự thảo luật được cập nhật so với bản trình Quốc hội ngày 22/10 cùng với bản so sánh những nội dung đã được tiếp thu và chỉnh lý.

Các đại biểu tham dự phiên họp

Góp ý về cơ chế đặc thù, đại biểu Triệu Thị Ngọc Diễm (Cần Thơ) cho rằng việc giao Chủ tịch UBND cấp xã điều động, thuyên chuyển nhân sự giáo dục cần được cân nhắc kỹ, vì cấp xã không có bộ phận chuyên môn giáo dục; việc quản lý nhà giáo phải gắn liền với đánh giá chuyên môn, đạo đức và định hướng phát triển.

Đại biểu kiến nghị, phân cấp phải đi kèm nguồn lực; tránh tình trạng cấp xã nhận nhiệm vụ nhưng thiếu phương tiện thực thi. Bổ sung chính sách xây dựng hệ giá trị con người Việt Nam, văn hóa học đường; kiểm soát tác động tiêu cực từ mạng xã hội, ngăn chặn bạo lực học đường. Hoàn thiện cơ chế kiểm định, kiểm soát chất lượng đầu ra; phát triển đại học tinh hoa, đại học nghiên cứu. Đồng thời, sắp xếp lại mạng lưới trường học, tránh đầu tư dàn trải, xử lý tình trạng thừa–thiếu giáo viên cục bộ. Bổ sung quy định chia sẻ dữ liệu trong chuyển đổi số giáo dục, bảo đảm thống nhất, an toàn và liên thông dữ liệu quốc gia.

Về nhân lực ngành giáo dục, đại biểu Phạm Hùng Thắng (Ninh Bình) nhất trí giao Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo thẩm quyền tuyển dụng, điều động, thuyên chuyển giáo viên nhưng cần quy định rõ cơ chế phối hợp với chính quyền cơ sở nhằm ngăn chặn lạm quyền, tiêu cực. Xem xét nâng phụ cấp ưu đãi với giáo viên vùng khó khăn, đảm bảo tương xứng với ngành y tế. Điều chỉnh mức phụ cấp 30% cho nhân viên giáo dục theo vùng miền để tạo sự công bằng.

Là một nhà giáo, đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) bày tỏ xúc động khi Nghị quyết 71 khẳng định giáo dục “quyết định tương lai dân tộc”. Tuy nhiên, trong bối cảnh giảm mức sinh nhanh và di cư diễn ra mạnh như hiện nay, có thể có các trường năm nay tuyển thêm giáo viên cho đủ với số học sinh nhưng một vài năm sau, mức sinh thấp, di cư cao, số học sinh có thể giảm đi, dẫn đến thừa giáo viên. Trong khi đó trường khác, nhiều người di cư đến số học sinh sẽ tăng nhanh nên thiếu giáo viên. Khi đó cần phải có cơ quan có đủ thẩm quyền điều động giáo viên từ trường thừa sang trường thiếu và khắc phục được tình trạng cùng trên một tỉnh nhưng có trường thừa, có trường thiếu giáo viên.

Do đó, đại biểu Hoàng Văn Cường đề nghị tổ chức kỳ thi tuyển dụng chung toàn tỉnh, do Sở Giáo dục và Đào tạo chủ trì, để bảo đảm công bằng và tránh tình trạng mỗi trường một đề thi, chất lượng không đồng đều. Giao Sở quyền điều động giáo viên giữa các trường, đáp ứng biến động dân số và tránh tình trạng nơi thừa, nơi thiếu. Duy trì phụ cấp ưu đãi nghề nghiệp cho giáo viên, coi đây là đầu tư sinh lợi xã hội cao vì mỗi giáo viên ảnh hưởng đến hàng trăm học sinh.