Hạn hán bất thường, gây khó cho sản xuất nông nghiệp

Thiếu nước giữa mùa mưa!

Đơn cử tại Đăk Lăk, hiện mực nước ở các hồ chứa thủy lợi tại địa phương này đạt rất thấp. Điều này rất bất thường bởi vào thời điểm này, Đăk Lăk đang vào mùa mưa.

Huyện Ea Kar nằm ở phía Đông tỉnh ĐăK Lăk. Đây là nơi có lượng mưa lớn trong năm so với các địa phương trong tỉnh, thế nhưng, đang giữa mùa mưa mà người dân địa phương phải nạo vét các hồ chứa để khơi thông lượng nước ít ỏi trong lại tại các hồ chứa để cứu cây trồng. Theo nhiều người dân địa phương, chưa bao giờ xuất hiện tình trạng thiếu nước như hiện nay.

Nhiều hồ chứa nước lớn tại Đăk Lăk đã xuống dưới mực nước chết

Theo Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Ea Kar, tính đến giữa tháng 7/2021, tổng lượng mưa trên địa bàn đạt thấp, chỉ trên 310mm, bằng gần 19% so với trung bình nhiều năm. Do lượng mưa ít, nắng nóng kéo dài nên lượng bốc hơi cao khiến mực nước tại các hồ ao, sông suối xuống rất thấp.

Trong số 55 hồ chứa trên địa bàn thì chưa có hồ nào đạt mực nước dâng bình thường; có 31 hồ đạt trên 50% dung tích; 24 hồ đạt dưới 50%, trong đó có 9 hồ chuẩn bị hết nước. Dự báo, trong thời gian tới vẫn không có mưa thì nguy cơ thiếu nước, ảnh hưởng đến sản xuất vụ hè thu là rất lớn.

Trước tình hình trên, các địa phương phối hợp với chi nhánh quản lý công trình thủy huyện Ea Kar đã thực hiện điều tiết nước, nạo vét các cửa ra cống lấy nước, các tuyến kênh mương phục vụ tưới cho cây trồng vụ hè thu. UBND huyện Ea Kar triển khai, tổ chức sửa chữa 2 tuyến kênh mương, với tổng kinh phí 2 tỷ đồng để bảo đảm nguồn nước phục vụ sản xuất.

Tại vựa lúa của Đăk Lăk cũng rơi vào cảnh tương tự. Theo Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Ea Súp, thời tiết năm nay diễn biến thất thường, đầu mùa mưa dồn dập, sau đó nắng nóng kéo dài khiến hơn 9.000ha cây trồng (chủ yếu là cây ngắn ngày) bị ảnh hưởng.

Trên địa bàn huyện Ea Súp có công trình hồ chứa nước Ya Chlơi, mực nước đã xuống dưới mực nước chết, hồ Ea Súp thượng mực nước cũng còn rất thấp. Do đó, nguy cơ thiếu nước trên diện rộng khá cao nếu thời gian tới không có mưa. Đối với diện tích cây trồng ngắn ngày những vùng không có công trình thủy lợi như ở xã Cư K’bang thì có thể mất trắng...

Theo Công ty TNHH MTV Quản lý công trình thủy lợi Đăk Lăk, vụ hè thu 2021, đơn vị có nhiệm vụ cấp nước cho trên 25.956ha cây trồng. Song lượng mưa còn thấp và phân bố không đều nên nguồn nước ở nhiều công trình đang xuống mạnh. Cá biệt, các hồ chứa nước tại các địa phương như huyện Krông Pắc, Ea Kar, Krông Bông, M’Drắk, Ea Súp, Buôn Đôn, Lăk mực nước xuống khá sâu, gây khó khăn đối với hoạt động sản xuất của bà con nông dân.

Thực tế, trong 247 hồ chứa Công ty TNHH MTV Quản lý công trình thủy lợi Đăk Lăk đang quản lý, chỉ có 52 hồ đạt mực nước dâng bình thường, còn lại 58 hồ đạt từ 70 – 90%; 43 hồ đạt từ 50 – 70%; 86 hồ dung tích dưới 50% và 8 hồ cạn nước. Nhiều hồ chứa nước lớn như Krông Búk hạ, Vụ Bổn, Ea Uy, Ea Bông 2, Ya Chlơi đã xuống dưới mực nước chết; hồ Ea Kao, một trong những hồ nước lớn phục vụ cho sản xuất nông nghiệp của thành phố Buôn Ma Thuộc cũng xuống gần mực nước chết. Hay hồ Ea Súp thượng trên địa bàn huyện Ea Súp (Đăk Lăk) chỉ trên mực nước chết 3,4m.

Rà soát phương án chống hạn

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đăk Lăk cho biết, trên địa bàn có 785 công trình thủy lợi. Trong đó, có 610 hồ chứa nước, với tổng dung tích trên 650 triệu m3. Ngay đầu vụ, ngành nông nghiệp đã kiểm tra, đánh giá khối lượng nước để yêu cầu các địa phương có kế hoạch điều tiết nước phù hợp. Hiện đơn vị đã chỉ đạo các địa phương có nguy cơ xảy ra hạn hán rà soát lại nguồn nước để có phương án chống hạn kịp thời, hiệu quả.

Trước diễn biến khó lường của thời tiết, các ngành, đơn vị chức năng của tỉnh Đăk Lăk đã triển khai nhiều biện pháp để kịp thời chống hạn, cứu các diện tích cây trồng của bà con nông dân bị ảnh hưởng. Đến thời điểm hiện nay, có 5 công trình chứa nước như hồ Vụ Bổn (huyện Krông Pắc); hồ Ea Bư (huyện Ea Kar); hồ Ya Chlơi (huyện Ea Súp); hồ Bảy Thiện (huyện Krông Năng) đã thực hiện các biện pháp chống hạn, với tổng diện tích gần 600ha lúa. Các biện pháp chủ yếu là nạo vét kênh dẫn cửa vào cống lấy nước, bơm tát từ lượng nước còn lại trong hồ, đắp đập bổi trên sông Krông Pắc để dâng cao cột nước.

Ví như tại hồ Vụ Bổn, phục vụ tưới cho trên 500ha lúa, hoa màu nhưng hiện đã dưới mực nước chết. Công ty đã tiến hành nạo vét kênh dẫn trước cửa cống và bơm tát từ mực nước chết của lòng hồ ra kênh để phục vụ tưới chống hạn cho 240ha lúa. Mặc dù, hiện tình hình thiếu nước được khắc phục, nhưng cũng phải tưới thật tiết kiệm thì mới bảo đảm đủ nước. Nếu đến cuối tháng 7/2021 vẫn không có mưa xuất hiện thì sẽ có khoảng 9 công trình phải chống hạn, với tổng diện tích gần 500ha lúa, tập trung ở các khu vực Ea Kar, M’Drắk, Ea Súp.

Theo Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh Đăk Lăk, hiện một số địa phương trong tỉnh xảy ra hạn cục bộ. Trong đó, huyện Ea Súp có diện tích cây trồng bị hạn nhiều nhất. Đơn vị đã chỉ đạo các địa phương kiểm tra lại tình hình thiếu nước tưới trên cây trồng cũng như thực hiện ngay các giải pháp chống hạn để hạn chế tối đa thiệt hại cho sản xuất...

Hiện Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đăk Lăk đang tập trung triển khai nhiều giải pháp nhằm đảm bảo nguồn nước phục vụ tưới và sinh hoạt cho nhân dân. Cụ thể, chỉ đạo các đơn vị tiến hành nạo vét kênh mương, cửa lấy nước, kênh dẫn và bể hút trạm bơm; tăng cường bơm chuyền, bơm bổ sung nhiều đợt để tưới cho diện tích cây trồng khó khăn nguồn nước; đào ao, đắp đập tạm, vận hành trạm bơm dã chiến để tận dụng mọi nguồn nước phục vụ chống hạn; khoan giếng, bổ sung nối dài đường ống cấp nước đảm bảo nước sinh hoạt.