Hiện đại hóa toàn diện hệ thống giáo dục quốc dân

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh điều hành phiên họp

Bổ sung nguồn lực đầu tư cho giáo dục

Tờ trình về Chủ trương đầu tư Chương trình Mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026 - 2035 do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn trình bày cho biết, Chương trình được xây dựng nhằm hiện thực hóa chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của đất nước nói chung và của ngành giáo dục nói riêng.

Đối tượng thụ hưởng của Chương trình là các cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học công lập (không bao gồm các trường: Hữu nghị T78, T80, Phổ thông vùng cao Việt Bắc, trường Dự bị đại học và trường phổ thông dân tộc nội trú, bán trú được đầu tư trong Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội khu vực miền núi và dân tộc thiểu số). Trẻ em, học sinh, sinh viên, người học, nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục trong các cơ sở giáo dục; các tổ chức, cá nhân có liên quan thuộc các cơ quan quản lý nhà nước về giáo dục.

Thời gian thực hiện Chương trình là 10 năm (từ năm 2026 đến năm 2035), chia làm 2 giai đoạn. Tổng các nguồn lực huy động để thực hiện Chương trình giai đoạn 2026-2035 khoảng 580.133 tỷ đồng. Trong đó, ngân sách trung ương hơn 349.000 tỷ đồng; ngân sách địa phương hơn 115.000 tỷ; vốn đối ứng của các cơ sở giáo dục đại học và dạy nghề hơn 89.000 tỷ; phần còn lại là vốn huy động hợp pháp khác. Giai đoạn 2026-2030 bố trí tối thiểu 174.673 tỷ đồng và giai đoạn 2031-2035 khoảng 405.460 tỷ đồng.

Chương trình gồm 5 dự án thành phần, gồm: bảo đảm cơ sở vật chất cho giáo dục mầm non và phổ thông; hiện đại hóa giáo dục nghề nghiệp, hình thành 6 trung tâm quốc gia và 12 trung tâm vùng đào tạo kỹ năng cao; tăng cường hạ tầng kỹ thuật cho các cơ sở đại học trọng điểm; phát triển đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý và người học trong bối cảnh chuyển đổi số; và kiểm tra, giám sát, đánh giá việc thực hiện chương trình. Chính phủ cho rằng đây là các cấu phần then chốt, tạo năng lực nền tảng để nâng chất lượng giáo dục ở cả ba cấp học.

Đến năm 2030, chương trình đặt mục tiêu chuẩn hóa hệ thống mầm non, phổ thông và kiên cố hóa 100% trường lớp; hoàn thành mạng lưới trường nội trú - nhà công vụ ở vùng khó khăn; tối thiểu 30% trường phổ thông có đủ thiết bị dạy học STEM/STEAM bằng tiếng Anh. Giáo dục nghề nghiệp phấn đấu hình thành 18 trường chất lượng cao; giáo dục đại học hướng tới tối thiểu 8 cơ sở vào nhóm 200 đại học hàng đầu châu Á và ít nhất một trường vào top 100 thế giới ở một số lĩnh vực.

Cùng với đó, 95% nhà giáo và 70% học sinh được bồi dưỡng năng lực số; tối thiểu 30% cơ sở giáo dục ứng dụng hiệu quả công nghệ số và AI trong quản lý, dạy học và đổi mới sáng tạo. Tiếng Anh từng bước trở thành ngôn ngữ thứ hai với 30% trường phổ thông có giáo viên đủ năng lực dạy các môn khoa học bằng tiếng Anh; 100% trường đại học sư phạm trọng điểm đủ năng lực đào tạo đội ngũ này.

Đến năm 2035, toàn bộ cơ sở giáo dục mầm non và phổ thông phải đạt chuẩn cơ sở vật chất và đủ thiết bị để triển khai dạy tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai. Mạng lưới giáo dục nghề nghiệp phấn đấu có 60 trường cao đẳng chất lượng cao tiếp cận chuẩn ASEAN-4 và 6 trường đạt trình độ nhóm G20. Tất cả cơ sở đại học công lập trong quy hoạch đạt chuẩn hạ tầng và hình thành hệ thống trung tâm đổi mới sáng tạo tại các trường trọng điểm.

Quang cảnh phiên họp

Rà soát, bảo đảm phù hợp với Luật Đầu tư công

Báo cáo thẩm tra do Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày nêu rõ, Ủy ban tán thành với sự cần thiết đầu tư Chương trình để thể chế hoá chủ trương của Đảng về phát triển và đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục đào tạo; Chương trình bảo đảm phù hợp với quy định về chương trình mục tiêu quốc gia theo Luật Đầu tư công. Ủy ban cũng cơ bản tán thành với đề xuất của Chính phủ về tên gọi, đối tượng thụ hưởng, tổng mức đầu tư ngân sách trung ương, mục tiêu và các dự án thành phần của Chương trình.

Về mục tiêu của Chương trình đến năm 2030 và 2035, Ủy ban tán thành mục tiêu chung với 2 vấn đề lớn, đó là hiện đại hoá toàn diện hệ thống giáo dục quốc dân, tạo chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng giáo dục và đào tạo; bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục. Ủy ban đề nghị, cần nghiên cứu, tính toán kỹ lưỡng điều kiện bảo đảm tính khả thi để cân nhắc các chỉ tiêu 30% (đến năm 2030) và 100% (đến năm 2035) số cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông thực hiện đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học (bao gồm cơ sở vật chất, nguồn cung cấp đội ngũ giáo viên giảng dạy các môn học bằng tiếng Anh).

Mục tiêu về cơ sở vật chất ở bậc giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông nên xác định theo tiêu chí đủ phòng học kiên cố hoá, đạt chuẩn theo quy định của Bộ; trang bị đầy đủ thiết bị dạy học tối thiểu. Đối với mục tiêu về người học, người dạy, cần có chỉ tiêu về số lượng người được cử đi đào tạo tại các cơ sở giáo dục đại học uy tín, chất lượng ở nước ngoài bằng ngân sách nhà nước.

Về các dự án thành phần của Chương trình, Ủy ban đề nghị rà soát, bảo đảm phù hợp với các nguyên tắc theo quy định của Luật Đầu tư công, đó là không trùng lặp với các chương trình, dự án đã có quyết định chủ trương đầu tư hoặc đã có quyết định đầu tư. Không trùng lặp với chương trình khác và với nhiệm vụ thường xuyên theo chức năng, nhiệm vụ được giao; không trùng lặp nội dung giữa các dự án thành phần thuộc Chương trình…

Quốc hội sẽ thảo luận nội dung này tại tổ trong sáng 25/11, sau đó thảo luận tại hội trường ngày 2/12 và xem xét thông qua ngày 11/12.