HoREA: Dự án BT nên dừng triển khai trong khoảng năm 2020-2022

Ảnh minh họa

Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA, việc tại Khoản 5 và Khoản 6 Điều 101 Luật PPP quy định dừng triển khai dự án mới áp dụng loại Hợp đồng Xây dựng - Chuyển giao (BT) kể từ ngày Luật có hiệu lực (1/1/2021) và dừng thực hiện dự án BT chưa được phê duyệt chủ trương đầu tư kể từ ngày 15/8/2020 là rất kịp thời và cần thiết để có thời gian xem xét, rà soát, hoàn thiện lại hệ thống cơ chế, chính sách, pháp luật điều chỉnh loại hình đầu tư dự án BT.

Hiệp hội cũng nhận thấy Khoản 5 Điều 101 Luật PPP quy định xử lý chuyển tiếp các dự án BT là rất phù hợp với thực tiễn và có lý có tình. Nhất là, điểm c Khoản 5 Điều 101 Luật PPP sẽ tháo gỡ được các ách tắc, vướng mắc trong việc triển khai thực hiện dự án, thanh toán theo quy định của hợp đồng BT đã ký kết, do hiện nay một số nhà đầu tư dự án BT gặp khó khăn, vướng mắc do chưa được cơ quan nhà nước có thẩm quyền của địa phương thanh toán khối lượng đã thực hiện, hoặc chưa được bàn giao quỹ đất để thực hiện dự án khác.

Ông Lê Hoàng Châu cho rằng việc xã hội hóa đầu tư theo hình thức BT là rất cần thiết và đúng đắn. Tuy nhiên, trong những năm qua, do một số cơ chế chính sách, pháp luật chưa đầy đủ và chưa đồng bộ, kể cả khâu thực thi pháp luật, nên đã bộc lộ nhiều bất cập, thậm chí đã có các “lỗ hổng”, dẫn đến thất thoát tài sản công (chủ yếu là đất đai, trụ sở làm việc), làm thiệt hại cho ngân sách Nhà nước.

Có nhà đầu tư dự án BT có thể đã chiếm hưởng được nhiều lợi ích không chính đáng, ngay ở đầu Xây dựng (B - Building) khi thực hiện công trình BT, và cả ở đầu Chuyển giao (T - Transfer) khi được thanh toán bằng quỹ đất, trụ sở làm việc để thực hiện dự án khác, theo đúng đề xuất của nhà đầu tư dự án BT; đồng thời còn làm cho môi trường kinh doanh kém minh bạch và thiếu công bằng.

Do vậy, Khoản 5 và Khoản 6 Điều 101 Luật PPP quy định dừng triển khai, dừng thực hiện dự án BT là rất cần thiết và đúng đắn, nhưng dẫn đến hệ quả là sẽ phải ngừng thực hiện phương thức xã hội hóa đầu tư dự án theo hình thức Hợp đồng Xây dựng - Chuyển giao, cho đến lúc Quốc hội cho phép vận hành trở lại dự án BT.

HoREA cho rằng cần phải xem xét, rà soát, hoàn thiện lại hệ thống cơ chế, chính sách, pháp luật điều chỉnh loại hình đầu tư dự án BT.

Nghiên cứu Luật PPP, Hiệp hội nhận thấy, Khoản 7 Điều 99 Luật PPP chỉ “Bãi bỏ điểm c khoản 4 và khoản 5 Điều 30, khoản 4 Điều 51 của Luật Quản lý, sử dụng tài sản công số 15/2017/QH14”, là các quy định về “đầu tư xây dựng theo hình thức đối tác công tư” của Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, nay đã được thống nhất quy định trong Luật PPP.

Hiệp hội nhận thấy, Điều 101 Luật PPP không sửa đổi, bổ sung, cũng không bãi bỏ phương thức xã hội hóa đầu tư các dự án đầu tư theo hình thức Hợp đồng Xây dựng - Chuyển giao, được quy định tại Khoản 3 Điều 13, Điều 44 và Điều 117 Luật Quản lý, sử dụng tài sản công (đây là những điều, khoản về đầu tư xây dựng công trình theo hình thức hợp đồng xây dựng - chuyển giao), nên theo suy đoán logic thì các điều khoản này vẫn có hiệu lực, mà chỉ tạm thời dừng triển khai, thực hiện theo quy định tại Khoản 5 và Khoản 6 Điều 101 Luật PPP.

Ông Lê Hoàng Châu cho rằng, Nghị định 63/2018/NĐ-CP và Nghị định 69/2019/NĐ-CP xác định các dự án đầu tư theo hình thức Hợp đồng Xây dựng - Chuyển giao thuộc loại hình dự án PPP, do các Nghị định này được ban hành trước Luật PPP 2020, nên cần được sửa đổi, bổ sung theo quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công.

Trước những vướng mắc này của Luật PPP, HoREA kiến nghị việc dừng triển khai dự án BT nên giới hạn trong khoảng năm 2020-2022 để có đủ thời gian hoàn thiện hệ thống cơ chế, chính sách, pháp luật điều chỉnh loại hình đầu tư này.

Đồng thời, HoREA cũng đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo rà soát, xây dựng đồng bộ cơ chế, chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công.

Theo ông Lê Hoàng Châu, trọng tâm thời gian tới là phải rà soát, xem xét sửa đổi, bổ sung Luật Quản lý, sử dụng tài sản công và Nghị định 63/2018/NĐ-CP, Nghị định 69/2019/NĐ-CP; Luật Đầu tư công; Luật Ngân sách Nhà nước; Luật Đấu thầu; Luật Đấu giá tài sản… nhằm đảm bảo tính khả thi, bịt kín các “lỗ hổng”, đủ điều kiện để khởi động lại các dự án theo hình thức BT hiệu quả hơn, vừa đảm bảo hài hòa lợi ích của Nhà nước, nhà đầu tư và lợi ích công cộng.