Không đầu tư cho đổi mới sáng tạo sẽ mắc kẹt trong bẫy thu nhập trung bình

Ngày 9/1/2021, Triển lãm quốc tế về đổi mới sáng tạo Việt Nam 2021VIIE 2021 đầu tiên đã khai mạc và Trung tâm đổi mới sáng tạo Quốc gia NIC cũng được khởi công. Những sự kiện này thể hiện khát vọng và mục tiêu Việt Nam “đuổi kịp, tiến cùng và vượt lên” trong cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0.

Tham dự các sự kiện này có Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Kim Anh cùng lãnh đạo các bộ, ban, ngành Trung ương và các địa phương; đại diện các đại sứ quán, tổ chức quốc tế, các hiệp hội, viện nghiên cứu, trường đại học, trường trung học phổ thông, các quỹ đầu tư, các tập đoàn công nghệ, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo và các chuyên gia, các nhà khoa học...

Phát biểu tại 2 sự kiện quan trọng này, Thủ tướng nói: Việt Nam tụt hậu về đổi mới sáng tạo và khoa học công nghệ vì chưa có thể chế tốt, cơ chế tốt, khung khổ pháp lý chưa tạo động lực cho đổi mới sáng tạo và ứng dụng khoa học công nghệ.

Bối cảnh Cách mạng công nghiệp 4.0, với tốc độ thay đổi nhanh chóng của các nền tảng công nghệ số, kết nối vạn vật, dữ liệu lớn, tự động hóa và trí tuệ nhân tạo, buộc chúng ta phải thích nghi và hành động mạnh mẽ.

“Nếu không mạnh dạn đầu tư cho khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, chúng ta sẽ bị mắc kẹt trong chính cái hố năng suất thấp, giá trị gia tăng thấp, và bẫy thu nhập trung bình”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Đồng thời, Thủ tướng cũng đồng ý lấy ngày 10/1 hàng năm là Ngày Đổi mới sáng tạo Việt Nam.

Tri thức, khoa học công nghệ, và đặc biệt là đổi mới sáng tạo, đây là yếu tố nội sinh quan trọng của tăng trưởng. Chính công nghệ mới cùng với nguồn nhân lực có khả năng sử dụng, kiểm soát và sáng tạo công nghệ mới là yếu tố quyết định cho tăng trưởng trong dài hạn, là chìa khóa để chúng ta đột phá trong phát triền, thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình.

Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu của Việt Nam những năm gần đây được cải thiện liên tục, tăng 10 bậc từ năm 2015, đứng thứ 42/131 quốc gia, vùng lãnh thổ; đứng đầu nhóm 29 quốc gia, nền kinh tế cùng mức thu nhập. Đây là nền tảng quan trong, là bệ phóng cho sắp tới.

Tại buổi lễ, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng phát biểu: Lễ khởi công Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia và khai mạc Triển lãm quốc tế đổi mới sáng tạo Việt Nam là sự kiện đầu tiên trong năm 2021 về đổi mới sáng tạo, khởi đầu của một kỷ nguyên mới, kỷ nguyên của đổi mới sáng tạo mà Việt Nam đang nhanh chóng nắm bắt để bứt phá vươn lên.

Việc tổ chức Triển lãm quốc tế Đổi mới sáng tạo Việt Nam và khởi công Dự án cơ sở Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia tiếp tục thể hiện cam kết của Chính phủ đồng hành cùng với doanh nghiệp, cá nhân đổi mới sáng tạo.

Trong thời kỳ hậu COVID-19, đây là thời điểm Việt Nam sẽ tập trung thúc đẩy năng lực sáng tạo, đưa khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo trở thành động lực của phát triển kinh tế nhanh và bền vững, có thể thực sự “bắt kịp, đi cùng, vượt lên” về đổi mới sáng tạo và phát triển kinh tế.

Bộ trưởng phát biểu: Chúng ta hoàn toàn có thể tự hào về những bước tiến của công nghệ nước nhà, nhưng cũng không quên những thách thức còn hiện hữu. Để vượt qua những thách thức và tận dụng được thành tựu công nghệ mới, chúng ta cần tiếp tục phấn đấu, chung sức đồng lòng, đóng góp công sức, trí tuệ cho phát triển của đổi mới sáng tạo nước nhà, góp phần đưa đất nước phát triển nhanh hơn, bền vững hơn, trở thành nước phát triển có thu nhập cao vào năm 2045.

Với cam kết của Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia đồng hành cùng các Quỹ đầu tư, dự kiến trong giai đoạn tới sẽ hỗ trợ, đưa vào thị trường hàng tỷ USD đầu tư vào khởi nghiệp sáng tạo, Bộ trưởng kỳ vọng.

Song song với việc triển khai về cơ chế chính sách, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng tiếp tục chuẩn bị nguồn nhân lực chuyên gia tham gia vào các hoạt động đổi mới sáng tạo.

Mạng lưới Đổi mới sáng tạo Việt Nam đã mở rộng các Mạng lưới thành phần tại các nước Đức, Nhật Bản, Australia và tiếp tục thành lập tại Mỹ, Canada với hàng nghìn thành viên nhằm quy tụ những người Việt Nam xuất sắc để sẵn sàng tham gia các hoạt động nghiên cứu, phát triển công nghệ và ứng dụng tại Việt Nam.

Thủ tướng, Phó Thủ tướng, lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương và gần nghìn người đã cùng chứng kiến những chiếc máy xúc xúc những gầu xúc đầu tiên trên công trình xây dựng Trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia.

Thủ tướng cho rằng từ Triển lãm này, từ Trung tâm đổi mới sáng tạo Quốc gia này với biểu tượng đại bàng cất cánh bay lên, nơi đây sẽ tạo ra những điều kiện lý tưởng về môi trường thể chế pháp luật, thử nghiệm chính sách mới, điều kiện hạ tầng, môi trường làm việc đặc biệt thuận lợi để thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của Việt Nam phát triển và vươn mình ra thế giới.

Đây sẽ là nơi cất cánh cho khát vọng và tầm nhìn cho kỷ nguyên mới. Bắt đầu từ đây đây Việt Nam sẽ trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo của khu vực và thế giới.

Nhân dịp này, Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành, các cơ quan hoạch định chính sách và Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc NIC nghiên cứu đề xuất chính sách, thể chế, khuyến khích và thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong khu vực doanh nghiệp, nhất là lĩnh vực khởi nghiệp sáng tạo. Phát huy vai trò của các trường đại học, viện nghiên cứu trong việc tăng cường nền tảng vốn con người cho đổi mới sáng tạo gắn liền các hoạt động nghiên cứu ứng dụng với nhu cầu doanh nghiệp, nhu cầu của nền kinh tế. Thúc đẩy liên kết các mạng lưới đổi mới sáng tạo trong và ngoài nước, trên cơ sở phát huy vai trò quan trọng của NIC

Đông thời tập trung hỗ trợ phát triển sản phẩm quốc gia dựa vào công nghệ mới, công nghệ cao, hình thành các ngành nghề mới và các sản phẩm mới, giá trị gia tăng cao, nhất là lĩnh vực mà Việt Nam có thế mạnh như nông nghiệp, công nghiệp chế biến chế tạo, công nghệ thông tin…