Không thể chậm xây nhà ở cho công nhân

“Trước mắt, thành phố sẽ cải thiện hệ thống nhà trọ rồi sau đó hướng đến chương trình nhà ở ổn định với quy mô đô thị 10 triệu dân, tăng dần 1 triệu người sau mỗi nhiệm kỳ. Hiện, UBND TP. HCM đang hoàn thiện đề án để trình, xin ý kiến Thường vụ Thành ủy, nhưng sẽ triển khai trước những việc có thể làm ngay để giải quyết nhu cầu cấp bách” - Chủ tịch UBND TP. HCM Phan Văn Mãi cho biế́t quan điểm của thành phố trong phiên thảo luận tổ tại kỳ họp thứ 3 HĐND TP. HCM khóa X, nhiệm kỳ 2021-2026 diễn ra mới đây.

Xây dựng nhà ở cho công nhân là một trong những chủ trương lớn của TP.HCM trong kế hoạch phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid-19

Song song với những chủ trương này, UBND TP.HCM đang xem xét cho sử dụng tạm thời 8 khu đất trên địa bàn quận 7 để xây nhà lưu trú tạm thời cho công nhân tại các khu chế xuất, khu công nghiệp (KCX, KCN) trong thời hạn 3 năm. Bởi, xây dựng nhà ở cho công nhân là một trong những chủ trương lớn của TP.HCM trong kế hoạch phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid-19. Việc này vừa giúp giải quyết nhu cầu an cư cho công nhân, vừa giúp thành phố phòng chống dịch hiệu quả, tạo môi trường sống tốt cho công nhân. Các khu đất do quận 7 đề xuất có tổng diện tích hơn 13ha, đều do các đơn vị nhà nước quản lý và sử dụng, như khu đất tọa lạc tại số 4 Phạm Hữu Lầu, phường Phú Mỹ, gần 15.500m2; khu đất số 9/5 Bùi Văn Ba, phường Tân Thuận Đông, hơn 2.000m2; hay khu đất ở khu A thuộc Khu đô thị mới Nam thành phố, phường Phú Thuận, khoảng 20.900m2...

Hiện nay, TP.HCM có 22 KCX, KCN và 2 khu công nghệ cao, khu phần mềm Quang Trung với 420.000 công nhân. Thế nhưng, báo cáo của Sở Xây dựng TP.HCM cho thấy, từ 2016-2020, TP.HCM chỉ phát triển được thêm 14.954 căn nhà xã hội, trung bình 3.000 căn nhà/năm. Tính đến năm 2020, thành phố có hơn 18.000 căn nhà ở xã hội, chưa đạt mục tiêu đã đặt ra trước đó là phát triển 20.000 căn. Sở Xây dựng đang rà soát tổng nhu cầu và hiện trạng nhà thuê trọ cho công nhân để có cơ chế hỗ trợ cải tạo, chỉnh trang lại. Theo số liệu khảo sát, trên địa bàn TP.HCM có 99.108 căn hộ cho thuê với hơn 723.000 phòng. Số người thuê nhà là 1.699.000 người, trong đó có 886.000 công nhân và các đối tượng khác.

Để giải quyết vấn đề này, TP.HCM cũng đã kêu gọi các nhà đầu tư tham gia xây dựng nhà ở cho công nhân trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 vừa qua đã bộc lộ nhiều vấn đề trong quản lý đô thị của TP.HCM, trong đó có chuyện lo nhà ở cho người lao động. Chẳng hạn, quận 7 có 100.000 nhà trọ cho công nhân thuê, nhưng phòng trọ chỉ rộng 20-30m2, có từ 5 - 6 người ở. Dự kiến, trong 1 năm, các doanh nghiệp của TP.HCM có thể chung tay xây dựng 300.000 căn nhà cho công nhân. Vấn đề quan trọng là thành phố cần giải quyết thần tốc về thủ tục để “cởi trói” cho các doanh nghiệp xây dựng đẩy nhanh tiến độ.

Theo Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA), trong thời gian qua, tác động của dịch bệnh Covid-19 đã ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế nói chung cũng như các địa phương tập trung nhiều KCN, KCX, dẫn đến việc sản xuất kinh doanh gặp vô vàn khó khăn, làm đứt gãy chuỗi cung ứng sản xuất, thiếu hụt lực lượng lao động... Cùng với đó, một trong những nguyên nhân chủ yếu của thực trạng này là do các địa phương chưa quan tâm đến việc đầu tư xây dựng nhà ở, khu lưu trú công nhân, nên không đảm bảo được việc thực hiện 3 tại chỗ (ăn, ngủ, làm việc) tại KCX, KCN.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA cho rằng, để thúc đẩy phát triển nhà ở cho công nhân, cần có các cơ chế, giải pháp cụ thể, tạo môi trường thuận lợi về đất đai, thủ tục hành chính, hỗ trợ, khuyến khích, thu hút các doanh nghiệp tích cực tham gia phát triển nhà ở xã hội, đặc biệt là nhà cho công nhân thuê tại các khu kinh tế, khu công nghiệp, cụm công nghiệp trên địa bàn thành phố.

Trước đó, nhiều bộ ngành, địa phương nơi tập trung nhiều KCX, KCN đã có kiến nghị với Chính phủ các vấn đề liên quan đến việc xây dựng nhà ở cho công nhân. Trong đó, có một số điểm đáng lưu ý như trong quy hoạch khu công nghiệp bắt buộc phải quy hoạch bố trí đất làm nhà lưu trú cho công nhân thuê, có hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội thiết yếu phục vụ khu nhà ở công nhân; Giao chủ đầu tư kinh doanh hạ tầng khu công nghiệp hoặc các đối tượng doanh nghiệp khác làm chủ đầu tư dự án nhà lưu trú công nhân thông qua hình thức cho thuê, đáp ứng tối thiểu 50% nhu cầu nhà ở cho công nhân.

Tuy nhiên quan trọng nhất vẫn là cần có nguồn lực từ chính sách ưu đãi để xây nhà ở cho công nhân như miễn tiền thuê đất, tiền sử dụng đất đối với diện tích đất làm nhà lưu trú cho công nhân thuê, vay vốn ưu đãi. Trước mắt, nên cho phép đơn vị, doanh nghiệp được đầu tư thí điểm xây dựng nhà ở cho công nhân tại các địa phương có số lượng công nhân đông như TP.HCM, Đồng Nai, Bình Dương, Bắc Ninh, Bắc Giang, Hà Nội… Kiến nghị Chính phủ đưa danh mục phát triển nhà ở xã hội, trong đó có nhà ở công nhân KCX, KCN vào danh mục đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021- 2025. Xem xét, bổ sung kế hoạch vốn cho Ngân hàng Chính sách xã hội, các tổ chức ngân hàng thương mại, sớm bố trí nguồn vốn 3.000 tỷ đồng cho phát triển nhà ở xã hội, nhà công nhân theo Nghị quyết 41 của Chính phủ, góp phần bảo đảm an sinh xã hội, hiện thực hóa mục tiêu xây nhà ở cho người thu nhập thấp, công nhân, thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế bền vững trong giai đoạn mới.