Khu thương mại tự do - “cú hích” để Đà Nẵng tăng tốc

Sáng ngày 20/6/2024, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam chi nhánh miền Trung - Tây Nguyên (VCCI miền Trung - Tây Nguyên), phối hợp với Cục Phổ biến Giáo dục Pháp luật (Bộ Tư pháp) và Công ty CTS Việt Nam tổ chức Hội thảo “Khu thương mại tự do động lực cho tăng trưởng khu vực miền Trung”.

Tại hội thảo, ông Nguyễn Tiến Quang, Giám đốc VCCI miền Trung - Tây Nguyên chia sẻ thông tin, khu thuơng mại tự do là mô hình mới tại Việt Nam, nhưng không mới với thế giới. Thực tế, khu thương mại tự do đã hình thành, phát triển cách đây hàng chục năm ở các nước trong khu vực và cũng như trên thế giới như tại: Singapore, Malaysia, Trung Quốc, Hoa Kỳ... Mô hình này đã được chứng minh sự thành công ở một số quốc gia trên thế giới.

Khu thương mại tự do được định nghĩa như là một vùng kinh tế đặc biệt, được phân định chính thức trong lãnh thổ quốc gia nhưng là khu vực có quan hệ mua bán với phần còn lại của nước sở tại là quan hệ xuất khẩu, nhập khẩu, hàng hóa ra vào chịu sự kiểm soát của cơ quan hải quan. Thông thường, khu thương mại tự do được áp dụng một hệ thống chính sách đặc biệt trong giám sát hàng hóa, quản lý ngoại hối, chính sách thuế và thành lập doanh nghiệp nhằm thúc đẩy phát triển ngoại thương, thu hút đầu tư nước ngoài và đẩy mạnh hội nhập quốc tế...

Lợi ích mà khu thương mại tự do mang lại không chỉ hướng tới tạo cơ chế đột phá, cạnh tranh để thu hút đầu tư, thúc đẩy phát triển thương mại, dịch vụ cho địa phương được chọn làm nơi xây dựng, mà còn tạo ra một lượng lớn cơ hội việc làm cho người dân tại địa phương và khu vực lân cận từ tiếp nhận công nghệ, nguồn lao động chất lượng cao từ các nước phát triển đến nâng cao chất lượng hàng hóa dịch vụ trong nước góp phần không nhỏ trong việc thúc đẩy sự phát triển kinh tế ở khu vực hay quốc gia đó.

Ở trong nước, Chính phủ đã có tờ trình Quốc hội về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về chính quyền đô thị và thí điểm một số chính sách đặc thù phát triển TP. Đà Nẵng. Trong đó, đáng chú ý là thí điểm thành lập khu thuơng mại tự do Đà Nẵng. Chính sách này được kỳ vọng sẽ tạo động lực mới, không gian phát triển mới cho kinh tế - xã hội của thành phố trong tương lai.

Để xây dựng thành công khu thương mại tự do, chắc chắn TP. Đà Nẵng sẽ cần phải giải quyết nhiều vấn đề, thậm chí có thể phải đối mặt với cả những rủi ro.

Trên thực tế, Đà Nẵng hội đủ những điều kiện tối ưu, lợi thế để hình thành khu thuơng mại tự do so với các địa phương khác trong cả nước. Ông Nguyễn Tiến Quang kỳ vọng, với “lợi thế của người đi sau”, hy vọng rằng khu thương mại tự do Đà Nẵng khi được hình thành sẽ là tích hợp của những kinh nghiệm, mô hình thành công của thế giới, có cơ chế và tiện ích vượt trội,... góp phần tạo động lực tăng trưởng mới cho Đà Nẵng nói riêng, khu vực miền Trung - Tây Nguyên nói chung.

Ông Trần Thoang, Giám đốc Công ty CTS Việt Nam cũng kỳ vọng, khu thương mại tự do Đà Nẵng khi hình thành sẽ tích hợp kinh nghiệm, mô hình thành công của thế giới, có cơ chế và tiện ích vượt trội. Đồng thời giúp mở rộng không gian phát triển kinh tế của TP. Đà Nẵng và là “cầu nối” cho liên kết vùng tại miền Trung…

Trong khi đó, theo TS. Ngô Quỳnh Hoa, Phó Cục trưởng Cục Phổ biến Giáo dục Pháp luật, việc Đà Nẵng được lựa chọn là nơi đầu tiên thí điểm thành lập khu thương mại tự do tại Việt Nam xuất phát việc thành phố sở hữu những thuận lợi về điều kiện tự nhiên, cơ sở hạ tầng lẫn yếu tố con người.

Trong đó, cảng Liên Chiểu đang được đầu tư xây dựng để trở thành một trong những cảng biển lớn nhất cả nước; ga Kim Liên thuộc tuyến đường sắt cao tốc Bắc - Nam; cảng hàng không quốc tế Đà Nẵng nằm ngay trung tâm thành phố. Đặc biệt, con người Đà Nẵng sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám vươn lên; và nhiều thuận lợi khác… Đây là những bước đà thuận lợi để Đà Nẵng hướng tới trở thành một trong những địa phương đầu tiên triển khai xây dựng khu thương mại tự do trên cả nước.

Cũng theo TS. Ngô Quỳnh Hoa, tại phiên họp thứ 33 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội vừa qua, Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách đã nhận định việc thí điểm thành lập khu thương mại tự do là chủ trương lớn, cần thiết và cho rằng, đề xuất của thành phố thể hiện sự quyết tâm, tinh thần đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, nếu thực hiện thành công sẽ tạo tiền đề thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của Đà Nẵng và của vùng.

Để xây dựng thành công khu thương mại tự do, chắc chắn TP. Đà Nẵng sẽ cần phải giải quyết nhiều vấn đề, thậm chí có thể phải đối mặt với cả những rủi ro. Ngay tại hội thảo các chuyên gia đã đề xuất Đà Nẵng có thể tham khảo các mô hình khu thương mại tự do ngay tại Đông Nam Á như Singapore và Malaysia. Theo đó, cần hình thành các thể chế, chính sách đồng bộ để khu thương mại tự do hoạt động hiệu quả nhất, cụ thể hóa chính sách ưu đãi đầu tư về thuế thu nhập doanh nghiệp, miễn giảm tiền thuê đất và các ưu đãi khác. Đồng thời, chính sách thu hút nhân lực chất lượng cao, đặc biệt là nguồn nhân lực chất lượng cao từ nước ngoài là nền tảng quan trọng để xây dựng và phát triển bền vững các khu thương mại tự do...