Kiểm soát lạm phát cần sự đồng hành của tài khóa

Các chính phủ trên khắp thế giới đã triển khai các biện pháp kích thích tài khóa mạnh mẽ để hỗ trợ nền kinh tế ứng phó với đại dịch Covid-19. Thế nhưng điều đó đã góp phần đẩy lạm phát lên mức cao nhất trong gần nửa thế kỷ. Mặc dù các NHTW hiện đang tăng nhanh lãi suất, nhưng một nghiên cứu mới của Fed Kansas, vai trò chống lạm phát của các NHTW không mang tính quyết định trong bối cảnh hiện tại.

Ảnh minh họa

Các nhà kinh tế Francesco Bianchi thuộc Đại học Johns Hopkins và Leonardo Melosi của Fed Chicago cho rằng, nếu việc thắt chặt tiền tệ không được hỗ trợ bởi kỳ vọng có những điều chỉnh tài khóa phù hợp sẽ dẫn đến áp lực lạm phát cao hơn. "Kết quả là, một vòng luẩn quẩn bao gồm lãi suất danh nghĩa tăng, lạm phát gia tăng, kinh tế trì trệ và nợ ngày càng tăng", nghiên cứu cho biết. "Trong tình huống này, thắt chặt tiền tệ thực sự sẽ thúc đẩy lạm phát cao hơn và sẽ châm ngòi cho một đợt lạm phát tài khóa tồi tệ".

Với diễn biến hiện tại, thâm hụt ngân sách của Mỹ trong năm tài chính này có thể nhỏ hơn nhiều so với dự kiến trước đó, nhưng vẫn vào khoảng 3,9% GDP, một mức khá cao và chỉ giảm nhẹ trong năm tới. Khu vực đồng euro, cũng đang phải vật lộn với lạm phát cao và có khả năng cũng đi theo con đường tương tự, với mức thâm hụt chạm mức 3,8% GDP trong năm nay và vẫn ở mức cao trong nhiều năm, đặc biệt khi khối có khả năng bị suy thoái bắt đầu từ quý IV.

Nghiên cứu lập luận rằng, khoảng một nửa mức tăng lạm phát gần đây của Mỹ là do chính sách tài khóa và sự xói mòn niềm tin rằng chính phủ sẽ thực hiện các chính sách tài khóa thận trọng. Trong khi một số NHTW đang bị chỉ trích là quá chậm chạp trong việc ứng phó với lạm phát. Tuy nhiên nghiên cứu cho rằng, việc tăng lãi suất sớm hơn trong kịch bản này cũng vô ích.

"Chính sách diều hâu hơn (của Fed) sẽ chỉ làm giảm 1 điểm phần trăm lạm phát với chi phí giảm sản lượng khoảng 3,4 điểm phần trăm", các tác giả của nghiên cứu cho biết. "Đây là một tỷ lệ hy sinh khá lớn".

Bởi vậy theo các tác giả của nghiên cứu, để kiểm soát lạm phát, chính sách tài khóa phải song song với chính sách tiền tệ và trấn an người dân rằng thay vì thổi phồng nợ, chính phủ sẽ tăng thuế hoặc cắt giảm chi tiêu.