Kiến nghị đổi cách tính tỷ lệ nội địa hóa ô tô

Hiệp hội Doanh nghiệp Cơ khí Việt Nam (VAMI) vừa có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ, báo cáo những vướng mắc của doanh nghiệp sản xuất lắp ráp ô tô trong nước. Đặc biệt là những khó khăn liên quan đến phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với sản xuất lắp ráp ô tô trong nước được áp dụng từ 20 năm nay khiến các doanh nghiệp sản xuất lắp ráp ô tô trong nước chịu nhiều thiệt thòi so với ô tô nhập khẩu. Những quy định hiện nay không còn phù hợp với thông lệ quốc tế và thực tiễn trong sản xuất, kinh doanh ô tô.

Ảnh minh họa

Theo quy định của Bộ Khoa học và Công nghệ, Việt Nam vẫn sử dụng phương pháp tính tỷ lệ nội địa hoá theo cụm chi tiết được sản xuất trong nước. Theo đó, mỗi cụm linh kiện, phụ tùng chính được áp một điểm số và quy ra một tỷ lệ (%) nội địa hóa nhất định mà không phụ thuộc vào giá trị linh kiện/phụ tùng đó. Ông Đào Phan Long - Chủ tịch VAMI cho rằng, cách tính tỷ lệ nội địa hóa quy định tại Quyết định số 28 hiện giờ không phù hợp với thông lệ quốc tế đang được các nước khu vực Đông Nam Á (ASEAN) và trên thế giới.

Theo Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA), ô tô sẽ được hưởng mức thuế nhập khẩu 0% nếu đạt tỷ lệ nội địa hóa nội khối từ 40% trở lên, khi đó hàng hóa được xác định có nguồn gốc từ các nước ASEAN theo phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa nội khối. Theo VAMI, việc vẫn áp dụng theo cách cũ đang khiến các doanh nghiệp trong nước gặp khó khăn và bất lợi khi thuế nhập khẩu ô tô nguyên chiến từ các nước ASEAN đã về 0% từ năm 2008.

Hiện phương pháp tính tỷ lệ nội địa hóa theo ASEAN được Bộ Công thương quy định tại Thông tư số 05/2018/TT-BCT ngày 3/4/2018. Theo đó, ô tô nhập khẩu về Việt Nam hay từ Việt Nam xuất khẩu đi các nước ASEAN nếu muốn được hưởng thuế suất ưu đãi 0% thì đều phải áp dụng quy định này.

Cùng với xu hướng công nghệ ngày càng phát triển, các tính năng và linh kiện trên ô tô ngày càng đổi mới, hiện đại và chiếm tỷ trọng giá trị lớn so với giá trị của chiếc xe, đặc biệt đối với các dòng xe cao cấp, xe điện hóa như xe hybird, xe điện chạy pin... Tuy nhiên, ông Đào Phan Long cho rằng, danh mục linh kiện quy định tại các phụ lục 1, 2, 3, 4 ban hành kèm theo Quyết định số 28 lại chưa đề cập cụ thể. Đơn cử như các công nghệ an toàn, hệ thống điều khiển thông minh, hệ thống giải trí đa phương tiện, camera trước/sau, camera 360 và các cảm biến trong xe.

Ông Đào Phan Long cho rằng, quy định về xác định tỷ lệ nội địa hóa với sản xuất lắp ráp ôtô trong nước tại Quyết định 28 và các văn bản pháp luật sửa đổi, bổ sung (Quyết định 05, Thông tư 05) của Bộ Khoa học & Công nghệ được ban hành dựa trên Quyết định 175 của Thủ tướng. Đây là văn bản phê duyệt chiến lược phát triển ngành công nghiệp ôtô Việt Nam đến năm 2010, tầm nhìn đến năm 2020. Nhưng hiện Quyết định 175 đã được thay thế bằng Quyết định 1168/2015 về phê duyệt chiến lược phát triển ngành công nghiệp ôtô Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035. Theo khoản 4 Điều 154 Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015, khi văn bản quy phạm pháp luật hết hiệu lực thì văn bản quy phạm pháp luật quy định chi tiết thi hành văn bản đó cũng đồng thời hết hiệu lực. Tuy nhiên, hiện đã hơn 7 năm từ khi Quyết định số 1168/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ có hiệu lực, Bộ Khoa học và Công nghệ chưa ban hành văn bản bãi bỏ và công bố công khai trên thông tin đại chúng.