Kinh tế xanh, kinh tế số: Trụ cột phát triển bền vững

Trong đó, sự phát triển đồng thời cả kinh tế số và kinh tế xanh được coi là “trụ cột” chính trong nỗ lực hướng đến mục tiêu phát triển bền vững. Song, để doanh nghiệp “tự tin” tham gia chuyển đổi, Nhà nước cần có khung khổ pháp lý vững chắc làm động lực thúc đẩy doanh nghiệp chuyển đổi. Theo Viện Kinh tế Việt Nam, về mặt lý thuyết, mô hình tăng trưởng dựa vào tài nguyên, đất đai và lao động giá rẻ là mô hình tăng trưởng theo chiều rộng. Ngược lại, mô hình tăng trưởng dựa vào khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, chuyển đổi số, đảm bảo phát triển bền vững và bao trùm là mô hình tăng trưởng theo chiều sâu. Tuy nhiên, mô hình tăng trưởng hiện nay của Việt Nam vẫn còn một số tồn tại, chưa thực sự xanh và không đóng góp nhiều cho phát triển bền vững, giảm ô nhiễm môi trường, nhất là rác thải nhựa, phát thải nhà kính… kinh tế xanh của Việt Nam còn đang ở dạng tiềm năng; và thể chế tuy có được cải thiện nhưng còn nhiều điểm nghẽn, thiếu đột phá.

TP. Hồ Chí Minh đã mở ra nhiều cơ hội và động lực cho hành trình chuyển đổi số - xanh của thành phố

Thực tế cho thấy chuyển đổi số là một quá trình thách thức và phức tạp, để giảm thiểu rủi ro và chi phí, các tổ chức có thể xem xét bước chuyển đổi trung gian, di chuyển tổ chức sang trạng thái kỹ thuật số, tận dụng công nghệ, khả năng kỹ thuật số hiện có, trước khi chuyển đổi sang các mô hình kinh doanh kỹ thuật số và các giá trị mới. Hiện có tới hơn 88% doanh nghiệp quan tâm và đưa ra các chương trình hướng đến chuyển đổi số. Trong đó, vấn đề về con người cũng như các mục tiêu rõ ràng của doanh nghiệp, đóng vai trò đặc biệt quan trọng. Song để triển khai thành công các yếu tố nền tảng số, doanh nghiệp cần xây dựng cơ sở hạ tầng, tập trung vào dữ liệu, đầu tư xây dựng năng lực và trang bị kiến thức kỹ năng số cho nhân sự.

Bàn về vấn đề này, ông Jean - Jacques Bouflet - Phó chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) đánh giá, chính phủ nhiều nước ngày càng quan tâm và ban hành nhiều quy định liên quan phát triển bền vững, phát triển kinh tế gắn với các tiêu chuẩn về môi trường, xã hội. Trong đó, các chiến lược trong Thỏa thuận xanh của Liên minh châu Âu (EU) là một ví dụ điển hình. Tại các quốc gia như Đức, Hàn Quốc hiện đã chuyển đổi và ứng dụng các mô hình kinh doanh mới. Ở Đức, mô hình được phối hợp và thực hiện bởi Chính phủ, nhà làm luật, doanh nghiệp trong nhiều lĩnh vực cùng tham gia xây dựng các ý tưởng về chuyển đổi xanh một cách sâu sắc, mạnh mẽ và minh bạch. Vì vậy, Việt Nam cần có một lộ trình chuyển đổi tổng thể và toàn diện, trong đó, các trụ cột chính cần tập trung là khung khổ pháp luật, thực hiện các dự án thí điểm, mở rộng các nguồn tài chính xanh.

TP. Hồ Chí Minh là một trong 10 thành phố hàng đầu thế giới chịu tác động nghiêm trọng từ biến đổi khí hậu. Mặc dù quy mô GRDP thành phố luôn dẫn đầu so với cả nước, nhưng tốc độ tăng trưởng kinh tế của thành phố đang có dấu hiệu chững lại, thu nhập trung bình của người dân vẫn còn ở mức thấp... Điều này đòi hỏi thành phố phải tìm kiếm các giải pháp, động lực và không gian phát triển kinh tế mới. Trong thời gian qua, TP.Hồ Chí Minh đã ban hành các chương trình, đề án liên quan để triển khai và phát triển các mô hình kinh tế mới như Đề án “Phát triển kinh tế số, kinh tế chia sẻ và kinh tế tuần hoàn trên địa bàn thành phố giai đoạn 2020 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030”, trong đó, tập trung chuyển đổi theo hướng xanh và số hóa trong cả chính quyền, doanh nghiệp và người dân.

Ông Phạm Bình An - Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển TP.Hồ Chí Minh cho biết, thành phố đang xây dựng hệ thống giải pháp, chính sách hướng tới chuyển đổi xanh và phát triển bền vững, tập trung hỗ trợ và thúc đẩy chuyển đổi năng lượng, công nghệ, tiêu dùng bền vững, trong đó doanh nghiệp là trung tâm trong việc thực hiện chuyển đổi. Nghị quyết số 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Hồ Chí Minh đã mở ra nhiều cơ hội và động lực cho hành trình chuyển đổi số - xanh của thành phố.

“Bên cạnh những bước tiến đáng kể trong hành trình xanh hóa nền kinh tế, TP. Hồ Chí Minh vẫn còn gặp nhiều thách thức khi áp dụng các mô hình kinh tế mới. Tầm nhìn và chiến lược tăng trưởng xanh toàn diện thông qua việc xác định rõ quy mô tác động từ tổng thể đối với việc làm, tăng trưởng kinh tế và đầu tư.

Thêm vào đó, Nghị quyết số 98/2023/QH15 cũng đề cập đến việc cho phép TP. Hồ Chí Minh cấp trái phiếu xanh và thí điểm giao dịch tín chỉ carbon, đây được xem là một trong những ưu tiên phải thực hiện nhằm thúc đẩy các tham vọng xanh của thành phố và cả Việt Nam. Bên cạnh kinh tế xanh, việc chuyển đổi sang nền kinh tế số cũng rất quan trọng, nên giải pháp cốt lõi là cần tập trung vào chính sách, quy định, tiêu chuẩn, năng lực lãnh đạo, đổi mới sáng tạo và ưu đãi đầu tư… có như vậy chuyển đổi kép mới thực sự phát huy động lực thúc đẩy nền kinh tế đất nước.