Kỳ vọng độ bật tốt hơn của nền kinh tế và ngân hàng
Quyết định sinh - tử | |
Giảm thêm lãi suất: Ngân hàng nỗ lực dù nhiều khó khăn | |
Đồng lòng vượt khó |
Động thái bình thường
Hãng xếp hạng tín nhiệm Fitch Ratings vừa hạ triển vọng tín nhiệm của 5 ngân hàng Việt Nam, bao gồm VietinBank, Vietcombank, ACB, MBBank và ANZ Việt Nam. Cụ thể, Fitch hạ triển vọng của ACB, MBBank từ “ổn định” xuống “tiêu cực”; hạ triển vọng của Vietcombank, VietinBank và ANZ Việt Nam từ “tích cực” xuống “ổn định”.
Hoạt động kinh doanh của các ngân hàng sẽ khởi sắc hơn khi kinh tế phục hồi |
Theo lý giải của Fitch, việc hạ triển vọng tín nhiệm này xuất phát từ mức tăng trưởng GDP cả năm 2020 của Việt Nam giảm còn khoảng 3,3% khi phải đối mặt từ đại dịch Covid-19. Mặc dù đây cũng là con số khá tích cực so với nhiều nước trên thế giới, nhưng theo Fitch, tác động của dịch bệnh này tác động mạnh đến kinh tế Việt Nam dẫn đến sự gia tăng tỷ lệ thất nghiệp, khiến lực lượng lao động khu vực phi chính thức và các chủ doanh nghiệp siêu nhỏ rơi vào tình trạng khó khăn tài chính nghiêm trọng. Điều này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hồ sơ tín dụng, chất lượng tài sản và thu nhập của hệ thống ngân hàng. Đặc biệt, triển vọng về chất lượng tài sản của cả 5 ngân hàng được Fitch hạ từ mức ổn định xuống mức tiêu cực. “Lợi nhuận các ngân hàng sẽ chịu áp lực đáng kể do thu nhập phi tín dụng của các ngân hàng năm 2020 giảm. Trong khi tín dụng yếu, lãi suất cho vay giảm mạnh còn lãi suất tiền gửi giảm chậm. Điều này đồng nghĩa với việc biên lợi nhuận của ngân hàng giảm sút”, Fitch nhận định.
Việc Fitch hạ xếp hạng tín nhiệm của 5 ngân hàng trên cũng không có gì bất ngờ. TS. Cấn Văn Lực - Chuyên gia kinh tế trưởng của BIDV nhận định, đây là dự báo hết sức bình thường phù hợp với thông lệ và trong bối cảnh khó khăn chung hiện nay. Hơn thế, 5 TCTD đang cho vay tiêu dùng khá nhiều. Mà các khoản cho vay tiêu dùng tiềm ẩn rủi ro. TS. Võ Trí Thành cũng cho rằng việc này là bình thường vì nhiều ngân hàng ở các nước trên thế giới cũng đang bị các tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế hạ tín nhiệm. Kinh doanh suy giảm, nguy cơ nợ xấu tăng, chất lượng tài sản cũng giảm, nguồn lực tăng vốn khó… theo đó bộ đệm vốn cũng sẽ mỏng đi.
Thậm chí TS. Nguyễn Trí Hiếu còn cho rằng, không nên coi việc hạ tín nhiệm là hiện tượng bi quan mà nên nhìn nhận nó là một thực thể của cuộc khủng hoảng tài chính trên thế giới và ở Việt Nam. Ngân hàng là trụ cột cho tăng trưởng kinh tế. Khi kinh tế tăng trưởng ổn định thì ngành Ngân hàng cũng sẽ thịnh vượng. Còn nền kinh tế đi xuống thì ngân hàng không thể nào đứng vững được.
Không chỉ chịu tác động chung từ thị trường, theo đánh giá của Fitch, ngân hàng sẽ trở thành một trung gian quan trọng, có thể phải gánh chịu phần lớn công việc “giải cứu” cho nền kinh tế thông qua các ngân hàng được chỉ đạo mở rộng chương trình hỗ trợ cho vay đối với người bị ảnh hưởng của dịch Covid-19. Tại báo cáo của TS. Cấn Văn Lực và Nhóm tác giả Viện Đào tạo và Nghiên cứu BIDV vừa công bố đã lượng hóa con số về tác động của Covid -19 đến thu nhập của ngân hàng. Theo tính toán của nhóm tác giả này, thu nhập hoạt động của các TCTD năm 2020 dự báo sẽ giảm ít nhất là khoảng 30-34 ngàn tỷ đồng, tương đương giảm 20-25% kế hoạch lợi nhuận mà các TCTD dự tính hồi cuối năm 2019.
Trên thực tế, báo cáo tài chính quý 1 của nhiều ngân hàng cũng ghi nhận lợi nhuận sụt giảm mạnh so với cùng kỳ năm trước. Đơn cử, tại BacABank lợi nhuận trước quý 1 chỉ đạt gần 179 tỷ đồng, giảm 27% so với quý I/2019. Đây là mức thấp nhất trong 6 quý của ngân hàng này kể từ quý IV/2018.
Không ảnh hưởng đến hoạt động ngân hàng
Theo đánh giá của giới chuyên môn, việc hạ tín nhiệm lần này của Fitch không ảnh hưởng quá nhiều đến hoạt động của ngân hàng Việt Nam. Vì nền tảng, sức khỏe tài chính của các ngân hàng Việt Nam đang khá tích cực, thể hiện rõ việc các ngân hàng đáp ứng chuẩn mực thông lệ quốc tế Basel II ngày càng tăng, thanh khoản hệ thống ngân hàng dồi dào...
Bản thân Fitch cũng đánh giá, triển vọng xếp hạng của ngân hàng có thể trở lại mức ổn định khi điều kiện kinh tế ổn định hơn và sức khỏe tài chính của các ngân hàng phục hồi về mức trước khi đại dịch xảy ra. Fitch giữ nguyên xếp hạng tín nhiệm nhà phát hành nợ dài hạn (IDR) của cả 5 ngân hàng do kỳ vọng kinh tế Việt Nam sẽ phục hồi vững chắc vào năm 2021. Theo dự báo của Fitch, tăng trưởng GDP của Việt Nam sẽ phục hồi trở lại lên mức 7,3% vào năm 2021. Dự báo trên hoàn toàn có cơ sở bởi trên thực tế, so với nhiều nước trên thế giới, kinh tế Việt Nam vẫn được đánh giá là có độ bật tốt hơn nhờ nền tảng vĩ mô ổn định cũng như khả năng kiểm soát dịch Covid-19 tốt hơn so với nhiều nước trên thế giới. Vì thế, giới chuyên môn cũng hy vọng Việt Nam sẽ mở cửa kinh tế sớm so với nhiều quốc gia, khả năng hồi phục kinh tế cũng có thể sớm và tốt hơn. Khi nền kinh tế trở lại quỹ đạo tăng trưởng, hoạt động kinh doanh và khả năng sinh lời của ngân hàng cũng sẽ hồi phục trở lại.
Tuy vậy, TS. Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, nền kinh tế không phải là công tắc điện bật lên là sáng. Phải cần ít nhất là 6 tháng đến 1 năm sau khi dịch bệnh được khống chế, nền kinh tế mới trở lại ổn định như trước kia. Trong quãng thời gian hồi phục này, các ngân hàng vẫn sẽ phải đối mặt với những khó khăn.
Lãnh đạo các ngân hàng thừa nhận trong bối cảnh dịch bệnh còn ẩn chứa nhiều diễn biến phức tạp, các mục tiêu kinh doanh cả năm 2020 sẽ là thách thức không nhỏ. Nhưng với việc chủ động đưa ra các giải pháp ứng phó sẽ giúp họ giảm thiểu những tác động tiêu cực. Lãnh đạo VPBank cho biết, việc triển khai áp dụng sớm những giải pháp ứng phó với tác động tiêu cực từ Covid-19 sẽ giúp ngân hàng tăng trưởng cũng như hạn chế tối đa thiệt hại có thể xảy ra do bất ổn của nền kinh tế trong những tháng tiếp theo của năm 2020.
Để giảm bớt tổn thương, có sức bật tốt cho thời kỳ hậu khủng hoảng, theo khuyến nghị của TS. Nguyễn Trí Hiếu, các ngân hàng cần phải có dự trữ thanh khoản rất tốt. “Tuy thời gian qua, qua cuộc cải tổ rất quyết liệt đã giúp sàng lọc những ngân hàng yếu kém. Nhưng hệ thống ngân hàng Việt Nam vẫn dễ bị tổn thương, nhất là gối đệm vốn bị mỏng đi nên vấn đề quan trọng nhất của các ngân hàng phải đảm bảo thanh khoản lúc nào cũng ổn định trong mọi tình huống”, TS. Hiếu nhấn mạnh.