Lãi suất nào sẽ thay thế Libor?

Trở lại những năm 1980, các nhà giao dịch và nhân viên ngân hàng chuyên giao dịch các hợp đồng nợ theo nhóm và hợp đồng lãi suất kỳ hạn đã cảm thấy cần phải có một lãi suất cơ bản để định giá các giao dịch của họ.

Tuy nhiên, do khối lượng giao dịch không đủ lớn, việc xây dựng một chỉ số dựa trên các diễn biến của thị trường là điều bất khả thi. Do đó, với sự trợ giúp của NHTW Anh (BoE), Hiệp hội Ngân hàng Anh đã đứng ra thiết lập lãi suất liên ngân hàng London – Libor. Lãi suất này được tính toán dựa trên giao dịch hàng ngày của các ngân hàng tham gia.

Ngân hàng Barclays, một trong bốn nhà băng lớn nhất nước Anh, vừa bị buộc phải nộp các khoản phạt lớn tại Anh và Hoa Kỳ, tổng cộng lên tới khoảng 362 triệu euros, vì thao túng tỷ giá lãi suất liên ngân hàng Libor và Euribor.

Ngày nay, Libor đã trở thành lãi suất tham chiếu cho các hợp đồng phái sinh với giá trị lên tới 500 nghìn tỷ USD. Đây cũng là lãi suất ảnh hưởng tới cả thẻ tín dụng, các khoản vay dành cho các doanh nghiệp cũng như các khoản thế chấp trên toàn thế giới.

Kể từ khi Barclays thú nhận đã cùng với các giao dịch viên tại các ngân hàng khác thao túng lãi suất Libor nhằm trục lợi từ các hợp đồng phái sinh hay lừa gạt thị trường về tình hình sức khỏe của các ngân hàng, độ tin cậy của lãi suất Libor đã bị sụt giảm nghiêm trọng.

Sau vụ này, các chính trị gia, nhà làm luật cùng với các chuyên gia ngân hàng nhận ra cần phải có một lãi suất khác thay thế cho Libor. Lãi suất này phải độc lập với các dự đoán mang tính chủ quan của các ngân hàng vốn đã thu được lợi nhuận khổng lồ từ các giao dịch phái sinh trên thị trường phi tập trung dựa trên chính lãi suất mà họ đặt ra.

Theo dự kiến, Chính phủ Anh sẽ công bố kết quả điều tra chu trình thiết lập lãi suất vào mùa Thu này. Đi kèm với đó sẽ là những gợi ý nhằm thay đổi cách tính toán các lãi suất cơ bản và cả những luật lệ giám sát chặt chẽ.

Tuy nhiên, chính tình thế tiến thoái lưỡng nan dẫn đến sự ra đời của lãi suất Libor lại tiếp tục cản trở điều này. Khối lượng giao dịch, đặc biệt là đối với các hợp đồng kỳ hạn 6 tháng và 12 tháng, không đủ lớn để có thể đảm bảo chắc chắn rằng lãi suất này phản ánh đúng những gì đang diễn ra trên thị trường.

Libor là lãi suất đo lường chi phí mà một ngân hàng phải bỏ ra để đi vay từ ngân hàng khác. Tuy nhiên, trong thế giới thực, các ngân hàng không trao đổi tiền mặt trực tiếp với nhau. Các quỹ thị trường tiền tệ cũng thực hiện các giao dịch tương tự nhưng kỳ hạn lại quá ngắn. Điều này có nghĩa là lãi suất Libor áp dụng cho các hợp đồng có kỳ hạn 6, 9 và 12 tháng không được tính toán dựa trên các giao dịch thực sự.

Tuy nhiên, lãi suất nào sẽ có đủ khả năng để thay thế Libor ? Các chuyên gia đã đưa ra một số gợi ý để khắc phục nhược điểm này. Theo đó, các giao dịch ở châu Âu sẽ được thực hiện dựa trên lãi suất mới là sự kết hợp giữa số liệu từ các giao dịch thực sự và cả các số liệu ước tính. Các ngân hàng phải áp dụng lãi suất đã được thông báo chứ không chỉ sử dụng lãi suất này như một lãi suất tham chiếu.

Trong khi đó, Mỹ đang xem xét 3 loại lãi suất có thể thay thế được vị trí của lãi suất Libor gồm lãi suất cơ bản được Fed công bố, lãi suất trái phiếu kho bạc và lãi suất repo. Trong số này, lãi suất repo là có triển vọng hơn cả vì được tính toán dựa trên các giao dịch mua lại trái phiếu Kho bạc thực sự có qui mô thị trường khoảng 400 tỷ USD.

Theo Minh Anh (TTVN/FT)