Lạm phát - mối quan tâm hàng đầu của nhiều ngân hàng trung ương

Châu Âu được xem là dễ bị tổn thương nhất trước cú sốc kinh tế từ cuộc xung đột Nga - Ukraine, thế nhưng NHTW châu Âu (ECB) hôm thứ Năm tuần trước (10/3) vẫn tuyên bố, không thể quay lưng lại với lạm phát đang gia tăng trong khu vực đồng euro.

NHTW châu Âu được cho là khá chậm trễ trong cuộc chiến chống lạm phát

Cho rằng cuộc xung đột Nga - Ukraine có thể kiềm chế tăng trưởng nhưng thúc đẩy lạm phát, ECB đã đồng ý ngừng bơm tiền vào các thị trường vào mùa hè này - dọn đường cho việc có thể tăng lãi suất vào cuối năm nay, lần tăng lãi suất đầu tiên trong hơn một thập kỷ. Một nhà hoạch định chính sách của ECB xin được giấu tên cho biết, “lạm phát đang cao hơn mục tiêu và đang tăng lên. Chúng tôi có nhiệm vụ (kiểm soát lạm phát ở mức) 2% và chúng tôi đang thất bại”.

Câu chuyện tương tự cũng đang xuất hiện ở các nước phương Tây khác, bao gồm cả Mỹ, khi các quan chức cân nhắc thiệt hại tiềm tàng đối với nền kinh tế của họ từ cuộc chiến chống lại sự gia tăng liên tục của lạm phát. Tăng trưởng dự kiến sẽ duy trì trên xu hướng ở các nền kinh tế lớn, cho phép họ tập trung vào lạm phát đang có xu hướng tăng nhanh.

NHTW Canada (BOC) đã tăng lãi suất vào đầu tháng này. NHTW Anh (BOE) và Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) dự kiến cũng sẽ làm như vậy trong tuần này và có thể tiếp tục thắt chặt chính sách tiền tệ mạnh hơn trong những tháng tới.

Ngay cả các nhà hoạch định chính sách tài khóa - vốn thường cổ vũ cho các chính sách nới lỏng của NHTW - cũng nhận thức sâu sắc về mối nguy tiềm tàng của lạm phát. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen cho biết hôm 10/3, lạm phát là một vấn đề đáng lo ngại. “Nó ảnh hưởng nặng nề đến người Mỹ. Nó khiến họ lo lắng về các vấn đề liên quan đến túi tiền”, bà nói.

Tại Mỹ, lạm phát đã tăng lên cao nhất trong 40 năm và các nhà đầu tư hiện đang kỳ vọng Fed sẽ nâng lãi suất lên mức từ 1,75% đến 2% vào cuối năm, cao hơn một phần tư điểm so với mức dự kiến trước đó.

Theo các chuyên gia kinh tế, ECB hiện đang khá chậm chân trong việc thắt chặt lại chính sách tiền tệ và họ sẽ phải trả giá cho việc này. Đồng euro đã suy yếu mạnh trong những tuần gần đây do kỳ vọng ECB sẽ trì hoãn trong việc cắt giảm kích thích và điều đó sẽ làm tăng lạm phát hơn nữa do giá nhập khẩu cao hơn.

Lạm phát tại khu vực đồng tiền chung Euro (Eurozone) được ghi nhận là hơn 5% trong năm nay, cao hơn gấp đôi so với mục tiêu 2% của ECB và dự báo sẽ phải đến năm 2024 thì lạm phát mới giảm dưới mức mục tiêu này. “Fed sẽ thắt chặt nhanh hơn và tỷ giá hối đoái sẽ phản ánh điều đó”, nhà hoạch định chính sách giấu tên của ECB nói trên cho biết. “Tôi sẽ không ngạc nhiên nếu đồng euro suy yếu nhiều hơn sau cuộc họp của Fed vào tuần tới. Chúng tôi đã tụt lại phía sau so với các NHTW khác”.

Các nhà kinh tế đã cố gắng cảnh báo ECB hôm 11/3 rằng giá hàng hóa tăng cao có thể kéo Eurozone rơi vào suy thoái, nhưng các nhà hoạch định chính sách đã bác bỏ quan điểm này. Thống đốc NHTW Pháp Francois Villeroy de Galhau cho biết: “Tăng trưởng vẫn tích cực, không có suy thoái”.

Chỉ có NHTW Nhật Bản (BOJ) là ngoại lệ trong số các NHTW lớn khi dự kiến sẽ duy trì chính sách tiền tệ cực kỳ lỏng lẻo để hỗ trợ sự phục hồi vẫn còn mong manh ngay cả khi chi phí năng lượng tăng cao đẩy lạm phát lên mức mục tiêu 2%. “Nếu giá dầu thô và hàng hóa làm tăng lạm phát trong khi tăng trưởng tiền lương vẫn chậm, thì điều đó sẽ ảnh hưởng đến thu nhập thực tế của các hộ gia đình và lợi nhuận doanh nghiệp, đồng thời gây tổn hại cho nền kinh tế”, Thống đốc BOJ Haruhiko Kuroda cho biết hôm 8/3.

Tại châu Á, đường lối chính sách tiền tệ cũng kém rõ ràng hơn khi mà nhiều nền kinh tế trong khu vực tỏ ra chậm hơn so với các nước phương Tây trong việc loại bỏ các biện pháp kiểm soát dịch.

Đối với một số NHTW trong khu vực, chẳng hạn như New Zealand, Hàn Quốc và Singapore, những lo lắng sâu sắc về giá cả và lạm phát nhập khẩu đã khiến chính sách thắt chặt. Cuối tuần trước, một nhà lãnh đạo hàng đầu của NHTW Úc đã cảnh báo những người đi vay nên chuẩn bị cho việc tăng lãi suất trong năm nay do lạm phát có thể gia tăng.

Tuy nhiên đối với hầu hết các nước khác trong khu vực, nhu cầu duy trì đà phục hồi kinh tế vốn đang rất mong manh có thể làm phức tạp thêm các lựa chọn. Chẳng hạn NHTW Thái Lan khó có khả năng tăng lãi suất sớm bất chấp lạm phát tăng vọt lên mức cao nhất trong 13 năm, do tác động của cuộc xung đột Nga - Ukraine cũng như diễn biến phức tạp của dịch bệnh đối với tăng trưởng du lịch và thương mại.